واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: در چند سال اخیر میل به مصرف به یك پز اجتماعی تبدیل شده است. مد شدن یك كالا و خرید آن كالا توسط بسیاری از افراد تابع مد و سپس دمده شدن همان كالا و كنار گذاشته شدن آن از سوی افراد و تكرار دوباره و چند باره این سیكل را هم باید از مهم ترین عوامل رواج مصرف گرایی در جامعه قلمداد كرد.لذت های مصرف لذت های تخیلی و ذهنی هستند به عبارت دیگر ما آن چه را كه تصور می كنیم خرید یك كالای جدید برایمان به ارمغان می آورد، در ذهن خود می پرورانیم. لذت های متصل به كالا و اشیا لذت های زود گذری هستند كه در اغلب اوقات ریشه درنیازهای ارضا نشده دوران كودكی دارد. میل به مصرف و مصرفگرایی در زنان و مردان همه جوامع و فرهنگها، از قبایل ابتدایی تا قلب كشورها و شهرهای بزرگ، دیده میشود. خودشیفتگی عموماً یك ویژگی زنانه است، هرچند بعدها اندیشمندان از آن در سایر حوزههای فرهنگی و اجتماعی نیز استفاده كردهاند. این ویژگی در حد متعارف و معمول و معقولش نشان از توجه زن به جسم و زیبایی و خودنمایی دارد. از این رو، آرایش و سعی در زیبا جلوه نمودن و حتی بخشی از جراحیهای زیبایی كاملاً قابل توجیه است. در واقع، حتی در قبایل و جوامع ابتدایی نیز میتوان تلاش زنان را برای زیباتر شدن خود و محیط زندگی دید. هنر سفرهآرایی و چیدمان منزل به خوبی این نیاز زنانه را نشان میدهد. اما این مسئله چه ربطی به مصرفگرایی دارد؟ در حقیقت، باید گفت بخش زیادی از تولیدات جوامع امروزی در جهت ارضای این خواست و نیاز زنانه در زنان و البته برخی از مردان است. نگاهی به تبلیغات تلویزیونی سراسر دنیا این موضوع را به خوبی نشان میدهد. تبلیغات تلویزیونی با تحریك و تهییج این میل زنانه به شیوههای گوناگون به خودشیفتگی فرهنگی كه منجر به مصرف و مصرفگرایی میشود، دامن میزنند. در این تولیدات و تبلیغات هر چیز تازهای به سرعت كهنه میشود و مدام معیار زیبایی تغییر میكند تا برخی از زنان و مردان در مسابقه زیبایی و تازگی مدام مجبور به مصرف شوند. در چنین شرایطی، افراد مجبور به كار و فعالیت بیشتر میشوند تا از قافله به روز بودن عقب نمانند و بدین ترتیب، تولید با سرعت بیشتری ادامه مییابد. تبلیغات تلویزیونی با تحریك و تهییج این میل زنانه به شیوههای گوناگون به خودشیفتگی فرهنگی كه منجر به مصرف و مصرفگرایی میشود، دامن میزنند. در جوامعی که زنان عزت نفس کافی نداشته باشند یكی از ویژگیهای زنان نداشتن حس بودن است، حسی كه به فرد احساس ارزشمندی میدهد. در چنین شرایطی، زنان برای پر كردن این خلأ به داشتن رو میآورند. این داشتن خود را در خریدهای غیرضروری نشان میدهد، خریدهایی كه هیچگاه تمامی ندارد، چرا كه قادر به پر كردن آن خلأ نیست و ما اصطلاحا از آن به مصرفگرایی در زنان یاد میكنیم. یكی دیگر از ویژگیهای هر اجتماعی سپردن نقشهای متفاوت به اعضای خویش است. در واقع، هر یك از ما رفتاری را از خود نشان میدهد كه جامعه از ما انتظار دارد. در جامعه ای که ، زن هیچ نقشی در كار و تولید ندارد و بیشتر مصرفكننده است. در چنین تقسیم نقشی، زن خود را ناخودآگاه در موقعیت مصرفكننده مییابد و مرد در زیر بار ایفای نقش خود درمیماند. در این شرایط، همه به انتقاد از مصرفگرایی زنان برمیخیزند . در دنیای امروز افراد به دنبال این هستند كه با مصرف بیشتر خود را در سطح افراد غنی و ثروتمند نشان دهند نه اینكه بر اساس میزان درآمد یا دارایی شان به مصرف رو آورند. محمدرضا زیبایینژاد(مسئول دفتر مطالعات و تحقیقات زنان)، در نشست تخصصی زن، اقتصاد و خانواده گفت: باتوجه به جایگاهی كه زن در خانواده به عنوان مادر و فردی كه در انتقال ارزشهای اخلاقی به نسل بعد مؤثر است میتواند در اصلاح الگوی مصرف نقش بسیار مهم داشته باشد. اگر در خانوادهای مصرف و استفاده از كالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشكل میشود. در جوامعی که زنان عزت نفس کافی نداشته باشند یكی از ویژگیهای زنان نداشتن حس بودن است، حسی كه به فرد احساس ارزشمندی میدهد. در چنین شرایطی، زنان برای پر كردن این خلأ به داشتن رو میآورند. همان طور كه نقش زن در جامعه سنتی در قناعت بسیار چشمگیر بوده است، در جوامع مدرن هم در گرایش یاعدم گرایش افراد خانواده به مصرف گرایی بسیار مؤثر است. زن با استفاده از جایگاه ویژهای كه از لحاظ احساسات و عواطف در خانواده دارد نیز میتواند بر روی الگوی مصرف و نظام اقتصادی خانواده تأثیر مستقیم داشته باشد. وی یكی از دلایل عمده جوامع كنونی به مصرفگرایی را وقت و ارزشدادن افراد برای خرید در زندگی بیان كرد و گفت: وقت و انرژی كه امروزه افراد برای خرید صرف میكنند از نكات مهمی در گرایش به مصرفگرایی است. مصرف گرایی اگر مصرف كردن به عنوان یك الگوی رفتاری برای انسان به امری عادی تبدیل شود ممكن است در اخلاق جنسی وی هم تأثیر بگذارد. همان طور كه فرد برای ارضای احساسات مصرف گرایانه خود دائم به دنبال خرید است برای ارضای تمایلات نفسانی خود بر همین اساس عمل میكند. وی ابراز داشت: مقوله مصرف امروزه تحت سیطره نظام سرمایه داری شكل گرفته است و هر قدر انتظارات افراد از زندگی بیشتر باشد، رضایتمندی افراد از زندگی كمتر میشود. جامعه شناسان معتقدند به طور معمول افرادی كه برای كسب درآمد تلاش می كنند، دقت بیشتری هم در خرید خواهند داشت به همین خاطر است كه برخی صاحبان پول های باد آورده و یا نوجوانان خارج از كنترل و بی اختیار به خرید وسایل غیر ضروری می پردازند. این حالت سردرگمی در حالی است که راه حل وجود دارد اما باید به آن توجه شود. باید لذت خود را در معنویات جستجو كنیم چرا كه یك لذت ماندگار است و اگر كسی از خرید، لذت می برد می تواند محصول خریداری شده خود را در اختیار فرد محتاجی قرار دهد تا از این طریق بتواند به لذت خود جهت صحیح بدهد. بخش خانواده ایرانی سایت تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1300]