چالش‌هاي هم‌افزايي در عرصه بانكداري الكترونيك‎

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: چالش‌هاي هم‌افزايي در عرصه بانكداري الكترونيك‎

‎توسعه‎ ‎بانكداري الكترونيك نقش تعيين‌كننده‌اي در توسعه همه‌جانبه و پايدار اين مرز و بوم‎ ‎ايفا مي‌كند. ضرورت‌هاي توسعه بانكداري الكترونيك، سهم آن در افزايش‎ ‎بهره‌وري ملي، ميزان پيشرفت و چشم‌انداز آن، كاستي‌ها و مشكلات موجود در گفتگو با محمدمراد بيات، مديرعامل مركز فابا (مركز فرهنگ‌سازي و آموزش بانكداري الكترونيك) مورد بررسي قرار گرفت.

وي درباره ضرورت‌هاي توسعه بانكداري الكترونيك گفت: توضيح كامل و دقيق ضرورت‌هاي توسعه بانكداري الكترونيك بحثي مفصل مي‌طلبد، اما به‌طور مختصر مي‌توان گفت زيستن در عصر حاضر نيازمند همگامي با دستاوردهاي جديد بشري است، بي‌ترديد ورورد عنصر ‏ICT‏ در فرآيند توسعه حيات اجتماعي و اقتصادي بشر، انقلابي عظيم در همه بخش‌ها پديد آورده است، به‌گونه‌اي كه عمدة تعريف‌ها، راهبردها و راهكارها به‌ويژه در حوزه بانكي نسبت به عصر صنعت تغييري ماهوي يافته‌اند. بنابراين، بي‌توجهي به بانكداري الكترونيك، موجب عقب ماندگي از همة دستاوردهاي نوين در عرصه بانكداري مي‌شود، ضمن اينكه براي رسيدن به توسعه‌اي همه‌جانبه و متوازن به توسعه بانكداري الكترونيك نياز داريم، اگر امروزه ضرورت‌هاي تجارت الكترونيك، دولت الكترونيك، شهر الكترونيك و... بر همگان عيان شده است، براي دستيابي به آنها چاره‌اي جز پرداختن به توسعه بانكداري الكترونيك نداريم. به بيان ديگر امروزه بانكداري الكترونيك نقش هسته مركزي و موتور محركة ساير جنبه‌هاي توسعه‌يافتگي را ايفا مي‌كند. همچنين الزامات جهاني و پديده جهاني شدن اقتصاد، از جمله الزامات رقابتي و تعرفه‌اي سازمان تجارت جهاني با توجه به قرار گرفتن خدمات بانكي در حيطه شمول مقررات آن، يكي ديگر از ضرورت‌هاي توسعه بانكداري الكترونيك است.‏

بيات در مورد تبديل نظام سنتي و مكانيكي به نظام بانكداري الكترونيك و اينكه تا چه حد در افزايش بهره‌وري مؤثر است و اين تحول در سطح ملي چه فوايدي در پي دارد گفت: اين پرسش ازجمله پرسش‌هاي ارزشمندي است كه توجه همگان را به اين موضوع مي‌طلبد. اساساً توسعه بانكداري الكترونيك از سر تفنن نيست، بلكه در پاسخ به ضرورت افزايش بهره‌وري مطرح مي‌شود. اين افزايش بهره‌وري را از دو جنبه مي‌توان مورد مطالعه قرار داد؛ يكي از جهت خلق محصولات و امكانات جديد كه موجب افزايش سطح رضايت‌مندي، سطح رفاه، سطح دسترسي به خدمات متنوع مي‌شود؛ همچنين زمينه‌هاي سرعت مراودات مالي و تجاري، شفافيت بخشيدن به مناسبات مالي و نظارت كارآمد بر تبادلات مالي مي‌شود و بديهي است، اين امر باعث جلوگيري از آسيب‌هايي چون تخلف، اختلاس، پول‌شويي و... خواهد شد. از سويي ديگر هزينه‌هاي بانكداري سنتي بسيار بالا است و با توسعه بانكداري الكترونيك مي‌توان با صرف هزينه كمتر، خدمات بيشتري ارائه و به افزايش بهره‌وري به‌عنوان يك ضرورت و نياز مالي كمك كرد. بانكداري الكترونيك موجب كاهش هزينه‌هاي اداري، املاك، پرسنل، ملزومات مصرفي، فرآيندهاي پرهزينه و طاقت‌فرساي بايگاني و نگهداري اسناد، چاپ اسكناس و... خواهد شد. كافي است هزينه‌هاي تمام‌شده هر يك از اين سرفصل‌ها را در بانكداري سنتي و الكترونيكي مقايسه كنيم تا ميزان تأثير بانكداري مبتني بر ‏IT‏ را در افزايش بهره‌وري دريابيم. علاوه بر اين نقشي كه بانكداري الكترونيك در كاهش تردد، ترافيك و به تبع آن ميزان تصادفات، كاهش آلاينده‌هاي هوا و صرفه‌جويي در مصرف سوخت، كاهش جرايم (جعل، سرقت)، كاهش هزينه دستگاه‌هاي خدماتي، انتظامي، قضايي و... ايفا مي‌كند، نقش تأثيرگذاري بر بهره‌وري ملي خواهد داشت. البته با نگاهي جامع مي‌توان تأثير بانكداري الكترونيك در افزايش بهداشت و سلامت عمومي و كمك به حذف فرآيندهاي زائد بروكراسي اداري را هم بر فهرست بالاي تأثير بانكداري الكترونيك در افزايش بهره‌وري، افزود.‏

وي در پاسخ به اينكه تحول يا تحولات عمده‌اي كه در گذار به يك نظام بانكداري الكترونيك در بخش بانكي رخ خواهد داد، شامل چه مواردي است گفت:

به‌طور مختصر مي‌توان گفت، بانك‌ها از شعبه‌محوري فاصله مي‌گيرند و به خدمت‌محوري روي مي‌آورند و تنوع، سرعت و كيفيت خدمات، ملاك ارزيابي قرار مي‌گيرد و طبيعي است كه رقابت بانك‌ها براي جذب مشتريان بيش از پيش در حوزه خدمات شكل خواهد گرفت. افزون بر اين، با حذف بسياري از عمليات و فرآيندهاي زايد و طولاني، خدمات با سرعت و دقت بيشتري ارائه مي‌شود؛ دانش‌محوري و بانكداري مبتني بر سامانه‌ها و نرم‌افزارهاي نوين روز به روز پررنگ‌تر خواهد شد و نقش پرسنل تا حدود زيادي عوض مي‌شود و دانش و نگاه ‌نوين پرسنل، اهميت فراواني مي‌يابد.‏

از منظري ديگر، نقش شعب به ميزان زيادي تغيير مي‌كند و شعب به‌جاي دريافت و پرداخت مالي خرد، به ارائه مشاوره اقتصادي براي مشتريان و بازاريابي براي بانك‌ها خواهند پرداخت؛ مراودات مالي و مناسبات تجاري از شفافيت بيشتري برخوردار خواهد شد، زيرا سازوكارهاي كنترلي تقويت مي‌شود و ريسك‌هايي چون تقلب، پول‌شويي، تخلف، اختلاس و... به ميزان قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌يابد.‏

‏بيات درباره مشكلات عمومي توسعه بانكداري الكترونيك و مشكلات خاص آن گفت: در زمينه توسعه بانكداري الكترونيك در ايران همانند بقيه بخش‌هاي كشور، به جاي انديشيدن به فرآيندهاي نوين، صرفاً در پي به‌كارگيري ابزارهاي جديد الكترونيك هستيم. اين اقدام در خوش‌بينانه‌ترين شرايط به ماشيني كردن فرآيندهاي گذشته و كهنه ما مي‌انجامد، بي‌آنكه عرصه‌اي از عصر ديجيتال را، چنان‌كه بايد براي بازي در اختيارمان بگذارد. مگر كشورهايي كه صرفاً دروازه‌هاي خود را به روي كالاهاي صنعتي گشودند، كشورهايي توسعه‌يافته و صنعتي شدند كه واردكنندگان ابزارآلات و تجهيزات الكترونيك، جان‌مايه عصر فناوري اطلاعات را درك كنند. اجازه دهيد با جسارت عرض كنم كه پيشرفت و نوآوري در عصر حاضر، به وارد كردن تجهيزات نوين و يا حتي توليد آنها نيست، بلكه به طراحي فرآيندهاي هوشمندانه است كه به‌خوبي توسط كاركنان سازمان‌ها و شركت‌ها مديريت شوند. طراحي فرآيندهاي نوين، يعني شرحِ حالِ مدل تازه اداره كسب‌وكار و روش‌هاي اجرايي وابسته به عصر حاضر. براي رسيدن به اين مهم چند اقدام اساسي لازم است، ازجمله فرهنگ‌سازي يعني تغيير باور و نگرش مديران و جامعه؛ تحقيق و توسعه (‏R & D‏)، بانكداري الكترونيك براي رسيدن به فرآيندهاي نوين و همچنين خلق ابزارها و راهكارهاي جديد و آموزش مديران، كاركنان و مشتريان.‏

بايد گفت در هر سه مورد با كمبود و مشكلات جدي روبه‌رو هستيم و اقداماتي هم كه صورت مي‌گيرد، متناسب با سرعت تغييرات و تحولات نيست. عموماً مديران ما كمتر حاضرند براي اين‌گونه جنبه‌هاي بنيادين كه حكم نرم‌افزار دارند، هزينه كنند، اما از سويي براي واردات كالاها و تجهيزات نوين بانكي گوي سبقت را از هم مي‌رباييم. ‏ ‏

بيات در مورد اينكه موارد آموزشي مورد نياز كشور بيشتر مشمول كاركنان بخش بانكداري است يا جامعه و مردم گفت: بايد آموزش را هم براي مديران و كاركنان و هم عموم مردم يا مشتريان مدنظر قرار داد. گرچه بايد براي اين منظور فرآيند مديريت دانش را ايجاد و تقويت كرد. در عصر جديد و دوران فرآيندهاي نوين، همراه با آموزش به دانش مديران و كاركنان نيازمنديم، چراكه بايد در حين كار و انجام وظايف سازماني به درجه‌اي از دانش رسيده باشند كه در انتخاب راه آسان‌تر، داوري درستي كنند. از اين‌رو يادگيري پيوسته در طول زندگي مديران و كاركنان بانك‌ها و سازمان‌ها يك ضرورت اجتناب‌ناپذير است. به‌نظر مي‌رسد موضوع مديريت دانش سنگ‌بناي عصر حاضر و لازمه طراحي و پيشرفت فرآيندهاي نوين است. مديريت دانش، راهبردها و فرآيندهايي هستند كه قادرند توليد و جريان دانش را به‌منظور ايجاد و برآورده ساختن انتظارات سازمان، مشتريان و كاربران در كل سازمان به‌وجود آورند. براي رسيدن به اين مهم بايد در پنج فعاليت عمده مهارت لازم را كسب كرد:‏

قدرت حل نظام‌مند مسأله،

توانايي كسب تجربه از موفقيت‌هاي ديگران و به‌كارگيري راهكارهاي نوين،

به‌كارگيري تجارب قبلي و فعلي،

مقايسه خود با سازمان‌هاي موفق و پيشرو،

برخورداري از توانايي انتقال مؤثر و سريع دانش در تمام سطوح سازمان.‏

وي در پاسخ به اينكه زيربناهاي مورد نياز بانكداري الكترونيك از نظر توسعه، ميزان آمادگي، پوشش و عمق نفوذ، همخواني و... از نظر شما كدامند گفت: اين زيربناها چنين است:

زيربناي فني: پيشرفت‌هاي خوبي داشته، گرچه بايد كاستي‌هايي كه زمينه‌هاي نارضايتي مردم را فراهم مي‌كنند، برطرف و بسترهاي باسيم و بدون سيم انتقال امن و سريع داده‌ها بيش از پيش ايجاد شود.‏

زيربناي حقوقي: قانون برنامه چهارم و پنجم نگاه مثبت و بلندي به موضوع بانكداري الكترونيك انداخته است و طبق قانون بايد تا پايان برنامه پنجم 80 درصد پرداخت‌ها الكترونيك شود، اما در حوزة قوانين خردتر در حوزه ضوابط و مقررات نقل و انتقال مالي در بستر الكترونيكي، كاستي‌هايي مشاهده مي‌شود كه نياز به تسريع و تدوين و جامع‌نگري دارد، ضمن اينكه لازم است بانك مركزي در بسته سياستي ـ نظارتي سالانه خود، ابعاد و جوانب مختلف بانكداري الكترونيك را بيش از پيش مدنظر قرار دهد، به‌ويژه حوزه‌هايي كه با كاستي مواجه هستند.‏

زيربناي فرهنگي ـ اجتماعي: به اين موضوع در پاسخ پرسش‌هاي قبل اشاراتي داشتم. واقعيت اين است كه اطلاع‌رساني و آموزش و نهادينه‌سازي نحوه استفاده مردم و اعتمادسازي براي استفاده بيشتر از محصولات با انتظارات جامعه ما سازگار نيست. موازي‌كاري‌ها، خلأها، كاستي‌ها و بي‌بهره بودن از راهبردها و راهكارهاي اطلاع‌رساني و آموزش و همچنين كم‌توجهي به اين عرصه از مشكلات فعلي است. ‏

سه|ا|شنبه|ا|25|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 97]