واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: آيتاللهي: با عقل ميتوان به نسبت عالم با خدا پي برد خبرگزاري فارس: رئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در نخستين سخنراني همايش ملي «معرفت ديني» گفت: بايد ابزاري يافت تا با آن فراتر از تجربه به نسبت عالم به خدا پي برد كه آن ابزار عقل نام دارد. به گزارش خبرنگار آئين و انديشه فارس، صبح امروز همايش ملي «معرفت ديني» به همت انجمن علمي فلسفه دين ايران در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي آغاز شد. «حميدرضا آيتاللهي» رئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در همايش ملي «معرفت ديني» در سخناني با عنوان «محدوديتهاي بنيادي معرفت تجربي براي معرفت الوهي» گفت: در بحث معرفت ديني ما با يك جرياني در غرب و از قرن هفدهم مواجه شديم كه جريان معرفت ديني را تحت تأثير خودش قرار داديم جرياني كه از جهتي توفيقات و از جهتي مشكلاتي داشت و آن اهميت يافتن تجربه بود. وي افزود: برخي مواقع اقدامات ما با زمينه تجربه تناسب ندارد وقتي بحث معرفت ديني مطرح شد «جان لاك» عنوان كرد چيزي در ذهن ندارم، جز چيزي كه از تجربه معنا شده باشد يعني ذهن ما لوح سفيدي است كه جز مسائل تجربي چيزي در آن نيست پس همه معرفتهاي ذهن ما مبتني بر تجربه است. آيتاللهي ادامه داد: از طرف ديگر جريانهاي تجربي موفقيتهاي خودشان را در جريانهاي علمي نشان دادند در زمينه تكنولوژي فلسفه ميتوان از تجربه استفاده كرد و در كل اطلاعات تجربي ابزارهايي بوجود آورد تا بتواند براي خدمت به بشر كار انجام دهد. وي در ادامه سخنان خود اظهار كرد: اگر ما بخواهيم كاري در زمينه مسائل ديني انجام دهيم بايد اين ويژگي و اين شاخص خوبي كه در علم موفق بوده را لحاظ كنيم يعني جريان تفكر علمي، تفكر تجربي و تفكر تكنولوژيكي سمتي رفت كه به عنوان راه بسيار خوبي براي رسيدن به معرفت ديني قلمداد شد. اين استاد فلسفه افزود: در اين باره تلاشهاي مختلفي انجام شد و اولين تلاش موضوعي به نام الهيات طبيعي بود يعني اينكه شما از بسياري از مسائل علمي و مسائل جهان خارج سير به خدا داشته باشد. وي با بيان اينكه «برهان نظم» محصول قرن هفدهم در غرب است، گفت: با استفاده از برهان نظم از نحوه ارتباط خدا با عالم در مسايل تجربي كمك گرفتند يعني تجربه معنا شد و اين كار را كانت به خوبي پخته كرد و مبناي تفكر مبناي تجربه شد. آيتاللهي تصريح كرد: برهان نظم در قرن 19 با چالشهايي مواجه شد و تبيين قوانين علمي با خداوند مشكلاتي را به وجود آورد و به گونهاي از ميدان به در رفت و در اصطلاح خداي رخنه پوش جاي خود را به خداي اديان داد. وي با اشاره به اينكه اين چالش همچنان ادامه دارد گفت: در اواخر قرن نوزدهم بحران نظم منسوخ شد اما در قرن بيستم دوباره مطرح و رفته رفته در گونههاي جديدي عنوان شد. آيتاللهي افزود: بعد از آنكه تجربه مادي ديگر مناسب ديده نشد تجربه عرفاني مطرح گشت كه توجه آن به حس باطن مربوط ميشد و جريان جديدي به وجود آمد. رئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در بخش ديگري از سخنان خود بيان كرد: در قرن بيستم جريان معناداري كه پيش آمد تجربه معناي خودش را نشان داد. حال در فضايي كه همه چيز دوست دارد خود را با تجربه هويت دهد دچار مشكلاتي بيشتري ميشويم و درگيري مداوم در اين كار وجود دارد تجربه ديني، تأثير تجربه ديني از انسان، تجربه عرفاني و ... محل بحث قرار ميگيرد. اين استاد دانشگاه افزود: بنابراين در غرب مسائل مختلفي در اين بحث مطرح ميشود و براي بيان برهان به برهان جهانشناختي روي ميآورد كه آن هم مشكلاتي دارد و از جهتي عليت زير سؤال است و سعي ميشود كه براي كل عالم اثباتهايي اين گونه بيان شود. آيتاللهي در ادامه با طرح اين سؤال كه چرا اين تجربهها با مشكل مواجه ميشوند گفت: آنچه به نظر ميرسد اين است كه نسبت خدا را مي خواهيم به صورت تجربي بيان كنيم و نسبت خدا را با عالم ميخواهيم مثل نسبت خودمان با ساير اجزاي عالم تحليل كنيم ما ميخواهيم خود تجربه را مبنا قرار دهيم تا به چيزي برسيم و اين مشكل را بوجود ميآورد. وي تأكيد كرد: مشكل اينجاست كه در اين تجربه خداوند مثل «چي» ميماند. اشكال همين است خدا مثل «چي» نيست، اگر عنصري در عالم بيابيد و بگوييد خدا مثل آن ميماند اين اشتباه است در حقيقت خدا كاملاً «ديگري» است يعني «مثل» نيست. رئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي تأكيد كرد: تجربه توان معرفي خالق عالم را ندارد و ويژگي خدا «كاملاً ديگري بودن» است. وي در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه نسبت خدا با عالم درست مثل نسبت ما با صور ذهني ماست اظهار كرد: اگر در ذهنتان يك ساختمان، ميوه يا انسان در نظر بگيريد تسلسلي كه در اين نگاه است، تسلسل از نوع اثبات عقلي است. بعد بايد ابزاري يافت كه فراتر از تجربه با ما كار كند اين ابزار چيزي جز عقل نيست كه ميتواند نسبت عالم را به نسبت اشياء با خدا در نظر بگيرد. وي در پايان سخنان خود گفت: تفكر تجربي مشكل بنيادي با معرفت الوهي دارد، براي رسيدن به معرفت الوهي بايد از ابزاري استفاده كرد كه جز فضاي تجربه كارآمد باشد و آن جز «معرفت عقلي نيست» البته اين معرفت عقلي كفايت نمي كند و براي نسبت خودتان با خدا به معرفت تجربي هم نيازمنديد. همايش ملي «معرفت ديني» از صبح امروز با حضور و سخنراني جمعي از اساتيد فلسفه كشور به مدت دو روز در سالن اجتماعات پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي برگزار ميشود. انتهاي پيام/ك/5
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 498]