واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
سبک زندگی اسلامی - ایرانی سبک زندگی دینی؛ نوشداروی درد مصرفگرایی مصرفگرایی در جامعه دینی؟ این دو عبارت با یکدیگر تناقض دارند. آنچه در جوامع سرمایهداری ممکن است نوعی ارزش به حساب آید در سبک زندگی اسلامی جایی ندارد.
امروزه مصرف گرایی در جامعه سیر صعودی گرفته است، این را می توان از تنوع محصولات در بازار و نیز میزان زباله های تولیدی یافت. هرچند مصرف در یک جامعه می تواند باعث رونق اقتصادی باشد، اما مصرف گرایی به شکل کنونی نه فقط فایده ای برای اقتصاد کشور ندارد که سر تا پا ضرر بوده و به اتلاف منابع نیز منجر می شود. اما گذشته از خسارت مصرف گرایی برای اقتصاد، آیا این پدیده جایگاهی در سبک زندگی دینی دارد. سبک زندگی دینی چیست؟ سبک زندگی مفهومی جدید است و اولین بار از سوی روان شناسی اتریشی به نام آلفرد آدلر مطرح شد. مراد از سبک زندگی شیوه زندگی خاص یک فرد، گروه یا جامعه است. سبک زندگی نحوه انتخاب فرد در زمینه های مختلف را شامل می شود. گفته شده است سبک های زندگی مجموعه ای از تلقی ها، ارزش ها، شیوه های رفتار، حالت ها و سلیقه ها در هر چیزی را دربرمی گیرد. پس دامنه این مفهوم بسیار گسترده است و از موسیقی، نحوه عبادت و ... را دربرمی گیرد. سبک زندگی، اما از منابع فرهنگی و اجتماعی متاثر است. برای مثال بالا رفتن سطح تولیدات هنری می تواند بر نحوه زندگی افراد در جامعه تاثیر بگذارد یا عرضه نوعی تکنولوژی به بازار سبک زندگی بسیاری را دگرگون می کند، برای نمونه وقتی گوشی های هوشمند وارد جامعه ایران شد، انقلابی در زیر پوست جامعه رخ داد. از این رو سبک زندگی تابعی از تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به معنای عام است. سبک زندگی دینی، اولین مصداق سبک زندگی دین به عنوان مجموعه ای از عقاید و آداب که حول محور خداوند شکل گرفته است بیشترین تاثیر را بر زندگی افراد دارد. تاریخ چندین هزار ساله ادیان ابراهیمی و تاکید منابع درون دینی بر حضور همیشگی دین در زندگی مومنان، حکایت از هم سنی عمر دین و زندگی انسان دارد. حیات بشر در بستر تاریخ از دین جدا نبوده است. هر چند شکل گیری سکولاریسم در غرب انسان را از دین جدا کرد. این اتفاق با توجه به ضرورت های آن تمدن، اجتناب ناپذیر بود، اما عمر همزیستی دین و زندگی سن بالایی دارد. امروزه رجوع به دین در جوامع غربی خبر از تقویت سبک زندگی دینی می دهد، اما هر چند سبک زندگی مفهومی جدید است، می توان از سبک زندگی سنتی به عنوان سبک زندگی دینی یاد کرد. قبل از طرح این مفهوم که بر مبنای آزادی تحقق انحای مختلف زیست است، دین تنها سبک زندگی بوده و بیشترین تاثیر را بر انتخا ب ها، طرز تلقی ها و نحوه رفتار افراد داشته است. یکی از اولین مصادیق، سبک زندگی دینی است. مصرف گرایی؛ بحران در حیات بشری مصرف یکی از مفاهیم اساسی زندگی غربی است. جامعه باز بر عرضه و تقاضای آزادانه کالا و خدمات شکل گرفته است. مصرف هر چند در طرف تقاضا قرار می گیرد اما هم از عرضه تاثیر گرفته و بر آن تاثیر می گذارد. بخشی از هر سبک زندگی نیز ناظر بر این مفهوم است. این که چه بخریم، چقدر بخریم و از که بخریم متاثر از سبک های زندگی است. امروزه تنوع عرضه به اندازه تنوع سبک های زندگی است. مصرف گرایی آن قدر گسترده شده است که سبک های زندگی بر مبنای نحوه رویکردشان به این که چه بخرند از هم متمایز می شوند. مصرف گرایی به مرز های بحرانی خود می رسد و اخلاق بشری به عنوان بخشی از فرهنگ انسانی فقط می تواند ناقد وضعی باشد که اصول اولیه اومانیستی آن را به وجود آورده است. نوشداروی درد مصرف گرایی امروزه مصرف گرایی، مسلمانان را نیز به خود آلوده کرده است، گسترش برند تجاری حلال ناظر بر همین مساله است. مسلمانان آن قدر مصرف گرا شده اند که عرضه اسلامی نیز پدید آورده اند. جامعه دینی شاید امروز مانند هر جامعه غیر دینی در اقیانوس مصرف جهانی غوطه ور است، اما سبک زندگی دینی چه رویکردی به مساله مصرف دارد. اگر مبنای مصرف گرایی را بتوانیم در اصالت لذت بیابیم، مبنای سبک زندگی دینی را در تعالی خواهیم یافت. برای یک لذت گرا مصرف ارزش است، زیرا لذت به همراه می آورد اما برای یک مسلمان یا دیندار لذت اصل نیست. برای هر دینداری تعالی روحی و جسمی اصلی اساسی است. در حدیث معروف عقل و جهل از امام صادق اسراف از سپاهیان شیطان به حساب آمده و در مقابل میانه روی قرار دارد. اعتدال با بهره وری و مصرف بهینه نسبت مستقیم دارد. اسراف مانع تعالی انسان می شود و وی را در بند شیطان اسیر می کند. مصرف به تنهایی یکی از لوازم زندگی بشری است. انسان از آنجا که موجودی غیرالهی است ناقص بوده و دائم نیازهایی برای بقا و زندگی بهتر دارد. هیچ کس نمی تواند وجود نیاز را نفی کند، از این رو صرف مصرف دارای جایگاه مهمی در حیات انسان است. آنچه سبک زندگی دینی آن را بر نمی تابد اسراف است. اسراف یا مصرف گرایی سبب می شود نیاز فراموش شود و فرد به استفاده بی رویه عادت کند. شیر آبی که باز می ماند، انرژی ای که اتلاف می شود، وسیله ای که بدون نیاز به آن خریداری می شود و خانه ای بزرگ که بخش اعظمی از آن بی فایده مانده است، همه مصادیقی از مفهوم اسراف در سبک زندگی دینی است. سبک زندگی دینی که متاثر از اصول دین است به جهان به عنوان محلی برای لذت نمی نگرد از این رو هر مصرفی باید به تعالی منجر شود. فرا رفتن از ماده از طریق تبدیل امر مادی به ترقی معنوی باعث می شود مصرف تنها در حد نیاز باقی بماند. مراد از این سخن رویکردی زاهدانه به مساله مصرف نیست. طبیعی است نیاز به تفریح و لذت در ذات انسان بوده و مصرفی معقول را توجیه می کند اما باقی ماندن انسان در حد لذات مادی مورد تائید اصول دینی و در نتیجه سبک های زندگی دینی نخواهد بود. نوشداروی مصرف گرایی را از این رو باید در سبک زندگی دینی جست، یعنی آنجا که فرد فریب دستگاه عظیم تبلیغ مصرف گرایی را نمی خورد و با بازار، مواجهه ای مهندسی شده دارد. میثم قهوه چیان / جام جم
 
دوشنبه 24 فروردین 1394 ساعت 04:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]