محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828640962
زیویه، محوطه سوخته باستان شناسی ایران
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: زیویه، محوطه سوخته باستان شناسی ایران تارنمای شارنیوز در گزارشی با عنوان "زیویه، محوطه سوخته باستان شناسی ایران" که روز چهارشنبه منتشر کرده است، علاوه بر معرفی این آثار باستانی به روند فعالیت های باستان شناسی در زیویه پرداخته است.
در ادامه این گزارش به قلم حمید امان اللهی آمده است: دژ زیویه از بزرگترین و مهم ترین محوطه های باستانی در شمال غرب ایران است. این محوطه در 55 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سقز کردستان، در شمال روستایی موسوم به همین نام قرار دارد و در مورخ 04/10/1346 به شماره 762 در فهرست آثار ملّی به ثبت رسیده است. سرگذشت بررسی ها و کاوش هایی که طی 30 سال اخیر در زیویه صورت گرفته، جداً نیازمند نقد و بررسی می باشد. باید اذعان کرد که طی سه دهه گذشته، به هر علت یا بهانه ای، این اثر بی بدیل و کم نظیر، در مقام یک محوطه مهم مانایی، مورد بی توجهی قرار گرفته است. از سویی، زیویه و آثار آن برای باستان شناسان و پژوهشگران تاریخ و هنر دغدغه های بسیاری به وجود آورده است؛ اینکه چگونه می توان این محوطه را درست معرفی و حفظ کرد؟ و چگونه می توان آن را برای نسل آینده نگهداری کرد. نکات فوق، اهمیت و ضرورت نوشتن این گزارش را دو چندان می کند زیرا امکان دارد که بتوان از این طریق به مسئولین یادآوری کرد تا نسبت به زیویه و امر پژوهش و حفاظت آن اهتمام ورزند.
نویسنده به انگیزه شناخت این مشکلات و بی توجهی ها، تلاش دارد تا مروری بر آغازین روزهای کشف و شهرت جهانی این محوطه از سال 1325 تاکنون یعنی 1393 داشته باشد. در این راستا، نگاهی خواهیم داشت به پیشینه فعالیتهای پژوهشی، وضعیت حفاری های تجاری صورت گرفته زیویه در پیش از انقلاب از سال 1335 تا 1342 خورشیدی، وضعیت فعالیت های پژوهشی ـ حفاظتی هیئت معتمدی/لک-پور از سال 1355 تا 1382، ارائه اقدامات پایگاه در زمان تصدی نویسنده به عنوان مدیر پایگاه از مهر 1386 تا تیرماه 1388 و وضعیت فعالیت های در حال انجام از مرداد 1388 تاکنون.
موقعیت طبیعی
تپه زیویه قریب به 40 هکتار وسعت و ارتفاع آن از سطح زمین های مجاور بین 100 تا 140 متر است. موقعیت خاص طبیعی تپه زیویه در چشم انداز اطراف، علت اصلی بنای چنین دژی را مستدل می نماید. به عبارت دیگر، وضعیت تپه نسبت به ارتفاعات مجاور از نظر استراتژیکی دارای اهمیت خاصی است. قسمت شمالی تپه دارای شیب نسبتاً تند و قسمت جنوبی آن نیز در اغلب بخشها صخره ای و به صورت دیواره ای پرشیب است که دسترسی به تپه را از این جهات مشکل یا غیر ممکن می سازد. تنها در جبهه های غربی و شرقی تپه است که از رهگذر شیبی ملایم دستیابی به قله تپه میسر است. در دامنه جنوبی و در زیر صخره ها به ارتفاع 50 متری از زمین های اطراف غار نسبتاً بزرگی قرار دارد که شاید در گذشته سازندگان و معماران دژ توانسته باشند از درون تأسیسات دژ راهی به آن پیدا کنند.
پیشینه تاریخی منطقه
اول بار از زیویه در سالنامه های آشوری سده های نهم و هشتم قبل از میلاد و در زمینه پادشاهی مانا ذکری به میان آمده است. پادشاهی مانا مهم ترین و در عین حال کم شناخته ترین دولتی است که در هزاره اول قبل از میلاد و قبل از تشکیل حکومت ماد در محدوده شمال غرب ایران یعنی بخشی از مناطق کُردنشین ایران کنونی شکل گرفته و بیش از سیصد سال به حیات مستقل سیاسی و فرهنگی خود ادامه داده است؛ اما در تاریخ ایران کمتر سخنی از ماناها به میان آمده است. سپاهیان و لشکریان آشوری ضمن لشکرکشی به این منطقه پایتخت ماناها به نام ایـزیـرتـو را به آتش کشیده و ضمن شکست دادن ایـرانـزو پادشاه مقتدر مانایی دو دژ مهم و مرکزی آنها به نام ایزیبیه (زیپیا) و آرمایید را متصرف شده است. اغلب پژوهشگران را عقیده بر این است که زیپیا زیویه فعلی است و آرمایید برابر بررسی های انجام شده به احتمال در محدوده روستای قپلانتو در پنج کیلومتری شرق زیویه قرار دارد.
اطلاعات ما در خصوص رویدادهایی که در هزاره اول قبل از میلاد ایران در این منطقه افتاده، یعنی منطقه ای که تقریباً از کردستان در شمال شروع می شود و تا کرمانشاه و لرستان و خوزستان در جنوب غربی ایران، یعنی کل این منطقه زاگرس و لبه غربی فلات ایران پیش از شکل گیری شاهنشاهی هخامنشی امتداد می یابد، در وهله نخست بر متون آشوری استوار است. آشور نو که یک حکومت بسیار قدرتمند و نظامی بود، از منطقه ای که الان حوزه خودمختار کردستان عراق در آنجا شکل گرفته، بتدریج به قدرت اول نظامی منطقه تبدیل شد و گسترش به نواحی اطراف، از جمله منطقه کوههای زاگرس را آغاز کرد. آشوریها در این منطقه، از حدود قرن نهم ق. م یعنی از حدود 882 ق.م تقریباً با روی کار آمدن آشور نصیرپال دوم یکی از امپراتوران قدرتمند آشوری تا زمان آشوربانی پال آخرین فرمانروای بزرگ آشور در حدود 640 ق. م یعنی چیزی حدود 240 سال آشوریها مشغول کشورگشایی بودند. از جمله مناطقی که زیاد مورد توجه آشوری ها بود قسمت غرب ایران بود. زمانی که آشوریان به این مناطق لشکرکشی می کنند، در متون خود به حکومتهای جوامع مختلفی که در این سرزمین پراکنده اند، اشاره می کنند. آشوری ها متون بسیار زیادی از خودشان به جا گذاشته اند. در برخی از این متون، ازجمله سالنامه های آشوری، شاهان آشوری در مورد کارهای بزرگی که در طول هر سال سلطنت خودشان انجام می دادند، گزارش های نسبتاً مختصری می نوشتند. در برخی از این گزارشها، بعضی ها نامه هایی هستند که به خدایان آشوری می نوشتند و برخی ها هم متون تاریخی دیگری است به شکل های مختلفی چون مکاتبات سلطنتی بین دربار آشور با فرمانروایی آشوری ها یا شاهان آشوری با حکام محلی. در داخل این متون از حدود 850 ق.م که آشوریها وارد زاگرس (غرب ایران) می شوند می بینیم اینها با مردم گوناگونی در این منطقه گسترده مواجه می شوند و با حکومت های ریز و درشت که اینها را به شکل های مختلف در متون خودشان توصیف می کنند. از جمله به برخی از اینها می گویند قبیله، برخی شاهک نشین و حتی برخی را با عنوان یک فرمانروایی یا پادشاهی قبول دارند، همچنین به اسم شهرها و شهرکهای مختلف نیز اشاره می کنند که به احتمال زیاد دژ باستانی زیویه یکی از این شهرکها یا دژهای نظامی، سلطنتی بوده که آشوریها با آنها برخورد می کنند.
بر اساس فعالیت های باستان شناختی و نیز با توجه به منابع مکتوب، می دانیم که احتمالاً از حدود قرن نهم ق.م (حدود 900 تا 880 ق.م) دژ زیویه ساخته شده و ظاهراً تا اوایل دوره هخامنشی یعنی حدود 500 ق.م هم مورد استفاده بوده یعنی ما با یک دوره 400 ساله در این دژ مواجه هستیم. این دژ روی تپه ای بلند که در حدود 140 متر از زمین های اطراف ارتفاع دارد ساخته شده است و معماران زیویه از توپوگرافی تپه استفاده کرده چندین سکو ساخته اند که بخشهای مختلف دژ روی این سکوها که بصورت پله پله از کوه بالا می روند ساخته شده است. احتمالاً سکوی اول بخش باراندازش بوده یعنی کاروان هایی که از را می رسیدند یا می آمدند از زیویه می گذشتند در آنجا می توانستند استراحت بکنند. سکوی دوم احتمالاً منطقه عمومی ترش بوده که مردم عادی در آنجا زندگی می کردند، در نهایت طبقه سوم که بخش سلطنتی بوده که از آن تالار معروف ستوندار زیویه تشکیل شده و یک قسمتهایی اتاق هایی که پشت این تالار ساخته شده اند.
پیشینه پژوهشی
در دهه 1320 خورشیدی روستائیان محل به صورت اتفاقی به اشیاء نفیس در محدوده زیویه دست می یابند، آنان این اشیاء را که عمدتاً از موادی گران بها نظیر طلا، نقره و عاج بوده است میان خود تقسیم می کنند. تقسیم این اشیاء به گونه ای بوده است که برخی از اشیای طلایی را به قطعات کوچک تر بریده و قسمت قسمت کرده بودند. با فروش این اشیاء توسط روستائیان بی اطلاع به طلافروشان و برخی عتیقه فروشان در شهرهای منطقه توجه سوداگران آثار باستانی به منطقه زیویه جلب می شود و به ناگهان زیویه و گنجینه مکشوفه از آن در میان عتیقه جویان و مجموعه داران و دلالان عتیقه معروف و مشهور می گردد. به این ترتیب بسیاری از این اشیاء سر از موزه ها و مجموعه های مختلف در می آورند و در این بین تعدادی از آن ها را نیز موزه ایران باستان خریداری می نماید.
در مورد این اشیاء یا گنجینه و چگونگی کشف آن روایت هایی نقل شده است ولی نمی توان به شکلی قطعی و مطمئن پی برد که این اشیاء در چه وضعیتی بوده اند و چگونه کشف شده اند. ظاهراً این اشیاء درون تابوت مفرغی بزرگ کشف شده اند که قطعاتی از این تابوت نیز شناسایی و در موزه های مختلف نگهداری می شود. ولی این که این تابوت وسیله ای برای پنهان کردن این اشیاء ارزشمند بوده یا وسیله دفن شخصیتی مهم با هدایا و اشیاء ارزشمند او بوده است، معلوم نیست.
ورود این اشیاء به موزه ها و مجموعه های مختلف و شهرت زیویه، توجه بسیاری از باستان شناسان و مورخین هنری را به خود جلب می کند و محققین مختلفی به معرفی و مطالعه بسیاری از این اشیاء می پردازند. نخستین فردی که به معرفی این کشف اتفاقی و اشیاء آن تحت عنوان “گنجینه زیویه” مبادرت می کند، آندره گدار ـ رئیس وقت تشکیلات باستان شناسی ایران ـ بود (Godard, 1948, 1949, 1950, 1951). در واقع گدار بود که به شکلی رسمی کشف مهم زیویه را به اطلاع جامعه باستان شناسی رسانید و به معرفی خود محوطه زیویه، البته به شکلی کلی و مقدماتی، نیز می پردازد. این تنها آغاز کار بود و از آن پس تا حدود سی سال بعد باستان شناسان و مورخین هنری مختلفی به مطالعه، تاریخ گذاری، مقایسه و تشخیص سبک و منشاء اشیاء متعددی که در موزه ها و مجموعه های مختلف نگهداری می شدند و منسوب به زیویه بودند می پردازند.
برخی از سرشناس ترین و پرکارترین افراد در این زمینه عبارتند از گیرشمن (Grishman, 1950,1961,1973, 1979)، بارنت (Barnett, 1956, 1962)، ویلکینسون (Wilkinson, 1952,1960,1963,1967)، پرادا (پرادا، 1357: 191-170 و Porada, 1964)، کنتور (Kantor, 1964) و بومر (Boehmer, 1964). علاوه بر این در بسیاری از کتب و مقالات مرتبط با هنر و تاریخ باستان شناسی منطقه در نیمه اول هزاره اول ق م به گنجینه زیویه نیز پرداخته شده است.
ویژگی تمامی این کارها توجه به اشیاء متنوع و مختلف منسوب به زیویه است بدون آن که از وضعیت باستان شناختی و بافت باستانی آن ها اطلاعی در دست باشد. البته طبیعی است که به واسطه کشف تصادفی این اشیاء از بافت باستان شناختی آن ها اطلاعی در دست نباشد، ولی گویا برای این دسته از پژوهشگران این موضوع چندان مهم نبوده است. آنان بیشتر در پی تشخیص و تعیین سبک های مختلف در میان این اشیاء گوناگون و انتساب آن ها به اقوام و تمدن های مختلف و هم چنین پیشنهاد تاریخ هایی برای آن ها بودند. در نتیجه تاریخ هایی از حدود قرن دهم تا اواخر قرن هفتم برای این اشیاء گوناگون پیشنهاد شد و در میان آن ها سبک های آشور نو، سکایی، اورارتویی، مانایی و مادی و محلی تشخیص داده و تعریف شد. در نتیجه گنجینه زیویه به شکل مجموعه ای متنوع از اشیاء ارزشمند و هنرمندانه با منشاءها و سبک های مختلف شناخته شد که در محلی پنهان یا در گور فردی مهم دفن شده بودند.
در این میان، ماسکارلا در مقاله ای با دید انتقادی به بررسی اشیاء متنوع منسوب به زیویه می پردازد و به احتمال، وجود اشتباه در انتساب برخی از اشیاء به زیویه و چگونگی کشف آن ها اشاره می کند (Mascarella, 1977). در واقع این مشکل عمومی اشیاء و مجموعه های حاصل از کاوش های غیر علمی و بدون حضور باستان شناسان است. در این موارد همواره در انتساب صحیح این اشیاء به یک محوطه باستانی تردید باقی می ماند و از طرف دیگر نمی توان از چگونگی حاصل شدن این اشیاء و هم چنین وضعیت باستان شناختی آن ها مطلع شد. در این بین معروف شدن یک محوطه باستانی به واسطه اشیاء ارزشمند کشف شده از آن هم چون زیویه، توجه عتیقه جویان، مجموعه داران و حتی موزه ها را جلب می کند و این خود عاملی می شود تا بسیاری از اشیاء مشابه ولی از محوطه های دیگر به این محوطه مشهور نسبت داده شود تا با قیمتی بیشتر به فروش رسد. اتفاقی که به ظاهر در مورد زیویه و اشیاء منسوب به آن نیز رخ داده است و ماسکارلا با دقتی خاص آن را مورد کنکاوش قرار داده است.
از طرف دیگر شهرت زیویه با کشف گنجینه و اشیاء قیمتی توجه حفاران تجارتی را به این محل معطوف کرد و کمی پس از کشف مهم، حفاری های تجارتی که البته رسمی و قانونی بوده، در زیویه آغاز می شود. این حفاری از سال 1325 تا 1332خورشیدی ادامه پیدا می کند که در طی آن به شکلی قانونی محوط باستانی زیویه برای بدست آوردن اشیاء عتیقه تخریب می گردد. این تخریب دامنه وسیعی داشته است و در تمامی مناطق این محوطه باستانی چاه ها و تونل های متعددی حفر می گردد که تأسف هر باستان شناسی را که از محل بازدید کرده در پی داشته است. در این بین اشیایی بدست آمده که البته فاقد اطلاعات باستان شناختی و لایه نگاری می باشند و طبق قانون عتیقات آن زمان میان صاحب امتیاز حفاری و دولت تقسیم می شده و بخشی از آن به موزه ایران باستان منتقل شده است. این اشیاء هر چند ارزشمنداند ولی هم چون هر شئ بدست آمده از راه های غیر باستان شناختی فاقد هویت علمی هستند. شاید بتوان حفاری های تجارتی زیویه را یکی از بزرگترین تخریب های قانونی آثار باستانی در ایران دانست.
علاوه بر این، رابرت دایسون به مطالعات میدانی محدود و کوتاه مدتی در زیویه می پردازد که بیشتر جنبه بررسی سطحی و برخی کاوش های محدود داشته است. هیچ گاه از این مطالعات گزارش کامل و تفصیلی منتشر نشده است، شاید از آن جهت که این مطالعات محدود و برنامه ریزی شده نبوده است، ولی در چند مقاله دایسون به نتایج این فعالیت ها می پردازد (Dyson, 1963, 1965). علاوه بر این یانگ نیز در گاهنگاری تطبیقی معروف خود برای عصر آهن ایران به داده های حاصل از این مطالعات محدود در زیویه استناد می کند و تاریخ پیشنهادی خود را برای این محل مطرح می کند (Young, 1965). در واقع این مطالعات میدانی محدود هیأت باستان شناسی حسنلو، در زیویه، نخستین فعالیت های باستان شناسی بر روی این محوطه مهم عصر آهن بود که البته هیچ گاه ادامه پیدا نمی کند. نتایج محدود این مطالعات هنوز پس از گذشت چند دهه از زمره معدود اطلاعات علمی باستان شناختی قابل استناد از این محوطه مهم است، بطور مثال تنها بر پایه کارهای دایسون از وجود سفال نوع مثلثی در محوطه زیویه آگاهی داریم و نه از حفاری های تجارتی، نه از کشفیات تصادفی و نه حتی کاوش های باستان شناختی اخیر در این محوطه هیچ نمونه ای از این نوع سفال گزارش نشده است.
کاوش های باستان شناختی زیویه در حدود 30 سال پس از کشف تصادفی گنجینه زیویه آغاز می گردد، متأسفانه در طی این مدت چنان که اشاره شد صدمات زیادی بر آثار این محوطه باستانی وارد گردید. این کاوش ها به سرپرستی نصرت الله معتمدی از سال 1355 آغاز گردید و در سه فصل و تا سال 1357 ادامه یافت و با وقوع انقلاب اسلامی تا چند سال متوقف گردید. در همین سال هاست که همراه با کاوش های زیویه، معتمدی در گورستان مجاور آن یعنی چنگبار نیز اقدام به کاوش می کند و چند صد گور را در آن می کاود. گویا این گورستان پیش از آن چندان مورد توجه حفاران تجارتی نبوده است زیرا در غیر این صورت حداقل بسیاری از گورهای آن مورد حفاری آنان قرار می گرفت و غارت می شد. در حالی معتمدی توانست در این گورستان بیش از یکصد گور سالم را کاوش نماید. البته گورهای غارت شده و مورد حفاری غیر مجاز قرار گرفته نیز وجود داشته اند ولی معلوم است که تمامی سطح این گورستان حفاری و غارت نشده بوده است. این موضوع از آن جهت اهمیت داشته که دژ زیویه به شدت مورد تخریب حفاران تجارتی قرار گرفته بود و از اشیاء موجود در این محوطه چیز چندانی بر جای نمانده بود و فقط اشیاء چنگبار هستند که می توانند نمونه هایی با هویت باستان شناختی از مواد فرهنگی محل را بدست دهند.
پس از 15 سال وقفه در کاوش های باستان شناختی زیویه و چنگبار، این کاوش ها دوباره از سال 1373 تا 1377 به مدت 5 فصل کاوش های باستان شناختی در زیویه از سر گرفته شد. و دیگر در چنگبار کاوش انجام نمی گیرد و هیأت باستان شناسی که هم چنان سرپرست آن معتمدی است، توجه خود را به خاکبرداری از بقایای معماری دژ زیویه معطوف می دارد. پس از چند فصل سرپرستی این کاوش ها از سال 1379 تا 1382 به مدت 4 فصل به سیمین لک پور محول گردید. در بیست فصل یاد شده سطوح گسترده ای از محوطه باستانی زیویه (بیش از 5000 متر مربع) حفاری شد و آثار معماری، اشیای سفالی، فلزی و استخوانی چشمگیری به دست آمد (تصاویر 1 تا 5). در طول مدت کاوش چندین واحد معماری شامل ورودی اصلی در شرق تپه، پله های سنگی، اتاق های تودرتو و دو طبقه، حیاط های سنگفرش و غیره که هر یک دارای کاربری خاص خود است به دست هیأت باستان شناسی شناسایی شد. واحد بنیادین معماری زیویه تالار ستون دار آن با 16 پایه ستون سنگی مدور به قطر حدود 95 تا 105 سانتی متر است که یکی از کهن ترین نمونه ها در تاریخ معماری ایران به شمار می رود و نمونه های بزرگ تر و مجلل تر آن را در محوطه های باستانی متأخرتر چون نوشیجان، گودین، باباجان و در نهایت در تالارهای ستوندار هخامنشی شاهدیم؛ دیگر مشخصه جالب توجه این تالار کف آن است که با خشت خام به صورت شطرنجی مفروش شده است.
با وجود کاوش های گسترده در زیویه که چند هزار متر مربع را شامل می شود متأسفانه مطالب منتشر شده چندانی از این کاوش ها در دست نیست فقط دو مقاله مستقیم درباره کاوش های زیویه منتشر شده است که عمدتاً به توصیف آثار معماری و مرمت آن ها و بخشی نیز توصیف و طبقه بندی سفال این محوطه می پردازد (معتمدی 1374 و 1376).
در هر حال دانسته ها و نتایج حاصل از کاوش های زیویه که در اختیار باستان شناسان و محققین قرار گرفته است، و وسعت و مدت کاوش های این دژ، هیچ رابطه معقولی وجود ندارد. در چنین شرایطی انتظار تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از یافته های این کاوش ها و اظهارنظرهای باستان شناسان و پژوهش گران مختلف و بروز بحث های علمی میان آن ها به دور از واقعیت است. در واقع کسی از یافته های این کاوش ها چیزی در دست ندارد که بتواند به تحلیل و اظهارنظر بپردازد. جالب آن است که دانسته های ما در کشف تصادفی و حفاری تجارتی در زیویه بیش از حفاری های باستان شناختی مفصل آن است.
از آبان 1386 با تغییر مدیریت پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری زیویه و انتخاب نویسنده (حمید امان اللهی) به عنوان مدیر پایگاه و با همراهی و همفکری شورای راهبردی پایگاه برنامه های فشرده و اضطراری به منظور مقابله با مشکلات حفاظتی، پاکسازی، تعیین حریم، استحکام بخشی قسمت های در حال ریزش، انجام پژوهش های باستان شناختی، مطالعات میان رشته ای و معرفی محوطه آغاز شد. مرحله نخست فعالیتهای اضطراری به منظور پیشگیری از تخریب بیشتر در سال 1386 انجام شد. از سال 1387 برای انجام حفاظتهای اضطرای و مرمتهای موضعی دقیق و اصولی فعالیتهای پژوهشی و باستان شناختی را نیز در برنامه کاری خود گنجاند برای این مهم از مردادماه 1387 از دکتر کامیار عبدی دعوت شد تا هم زمان با فعالیتهای حفاظتی و مرمتی فعالیتهای پژوهشی نیز انجام شود.ک/1
1904
05/01/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 85]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها