واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: بحران های زیست محیطی و مسئولیت مدیران - کاووس سیدامامی* مقام های ارشد نظام تصمیم ها و دستورات مهمی را برای جلوگیری از تخریب محیط زیست و حفظ منابع طبیعی صادر کردند. این مجموعه تصمیم ها بیش از همه مسئولیت سازمان محیط زیست را سنگین تر کرده است. چنان که از اظهارات رئیس این سازمان پیدا است بعد از دستورات رهبری و رئیس جمهوری به نظر می آید فصل تازه ای در عملکرد محیط بانان و فعالان حوزه زیست محیطی گشوده شده است.
اما در شرایط فعلی این سازمان برای ایفای نقش خطیر خود لازم است بر مشکلات و مسائل حاشیه ای غلبه کند. یکی از این حاشیه های خبرساز طرحی بود که پیش از این در بهارستان به جریان افتاد. طرحی با امضای 130 تن از نمایندگان محترم مجلس که سازمان حفاظت محیط زیست در وزارت جهاد کشاورزی ادغام شود. یک بار در دوران پیش از انقلاب نیزچنین طرحی مطرح شده بود که البته هرگز تحقق نیافت.
در اینجا مقصود دفاع صرف از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست یا نقد وزارت جهاد کشاورزی نیست و مانند بسیاری دیگر از فعالان محیط زیست به برخی تصمیم گیری ها و عملکردهای سازمان انتقادهایی دارم. اما نباید این نگاه های بخشی و یا احیاناً سیاسی ادامه پیدا کند که یک سازمان با تمام محدودیت های بودجه ای، قانونی و سیاسی اش چنین در معرض فشار قرار گیرد. افرادی که با مقاصد سیاسی اقدام به حاشیه سازی در این عرصه می کنند. اغلب یا نگرانی از مشکلات محیط زیست ایران ندارند و یا در گفتار و کردارشان معمولاً در صف حامیان پروژه های آسیب زا به محیط زیست، مثل سدسازی های، جاده سازی از میان پارک های ملی و بهره برداری های ناپایدار از منابع طبیعی قرار می گیرند.
نباید از نظر دور داشت که بحران های محیط زیستی ایران مثل پدیدار شدن مشکل ریزگردها نه به یک سال و دوسال اخیر بر می گردد و نه می توان برای آن راه حلی فوری یافت. این مشکل حاصل بی توجهی چند دهه ای به پیامدهای خشکاندن تالاب ها و فرسایش خاک در اثر چرای بی رویه یا شیوه های ناپاید ار کشاورزی در داخل ایران و در کشورهای همجوار بوده است. راه حل نیز، برخلاف آن چه به غلط در میان مردم تبلیغ می شود، مالچ پاشی نیست. هزاران هکتار زمین فرسایش یافته و بسترهای خشک تالاب ها در ایران و عراق و سوریه را نمی توان با مواد نفتی پوشاند تا جلوی برخاستن خاک گرفته شود.
علاوه بر مشکلاتی که در اثر سدسازی های بی مطالعه، خشکاندن تالاب ها، فرسایش گسترده خاک به سبب چرای بی رویه و انواع کشاورزی های ناپایدار پدید آمده است، تغییرات آب و هوایی و از جمله تداوم خشک سالی ها در منطقه ما عاملی مهم در بروز پدیده گردوغبار بوده است. راه حل اصلی مشکل ریزگردها بازگرداندن حقابه تالاب هایی است که رسوب پودرمانند کف آن ها منشا اصلی بیشتر ریزگردها در جنوب غربی و غربی و تا حدودی شرقی کشور است. منشا گردوغبار محلی نیز غالبا خاک فرسایش یافته و کاهش پوشش گیاهی بخش های گسترده ای از سرزمین کشور ماست. با توجه به تداوم خشکسالی و تغییر جهت منابع آبی کشور به انواع کشاورزی های ناپایدار و مشکلات سیاسی ناشی از بازپس گرفتن این منابع از بخش کشاورزی، باید اذعان داشت که راه حل ساده ای نه تنها پیش روی سازمان محیط زیست بلکه در مقابل کل دولت و حتی دولت های بعدی نیز قرار ندارد. به علاوه، تغییرات آب و هوایی ناشی از گرمایش کره زمین را نیز نمی توان با هیچ اراده ای در سطح ملی برطرف کرد. آن چه می ماند دوری از واکنش های هیجانی و تلاش برای یافتن راه حل های عاقلانه و علمی برای روبه رو شدن با مشکل، همکاری تمامی دستگاه های دولتی و به ویژه همکاری قانون گذاران کشور است. انتظاری که از نمایندگان محترم ملت در مجلس می رود این است که به جای توجه به منافع جاری حوزه های انتخابیه خود، منافع درازمدت کشور را در نظر گیرند و در برابر فشارهایی برای احداث بدون ارزیابی های محیط زیستی سد و جاده در حوزه انتخابیه آنان به عمل می آید مقاومت کنند.
در شرایط کنونی بایدبه وسیله تمامی رسانه های ارتباطی این حقیقت به مردم ایران اطلاع رسانی شود که کشور ما متاسفانه دچار خشکی بیشتر و ادامه دار، کمبود جدی منابع آبی و مشکلات محیط زیستی ناشی از آن شده است و مردم باید خود را آماده انطباق با شرایط جدید آب و هوایی در کل منطقه کنند. فراموش نکنیم که کشور ما با عوارض ناگوار سال ها غفلت از محیط زیست و گسترش شیوه های ناپایدار بهره برداری از منابع طبیعی کشور دست و پنجه نرم می کند.
*استاد دانشگاه و فعال محیط زیست
**اول دفتر ایران
26/12/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]