محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831282825
راهکارهای توسعه وقف علمی در جامعه
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۴:۴۵
یکی از آموزش‌های باقیمانده از میراث گذشته که هنوز در بین جوامع اسلامی رایج است، موضوع وقف است، ولی به رغم ظرفیت وسیع آن در شمول مباحث کاربردی اقتصادی، علمی، پژوهشی و اجتماعی در برخی حوزهها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. متاسفانه یکی از کارکردهای وقف حوزه تولید علم و دانش است که با وجود سبقه تاریخی قوی در دهههای گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته و مستور مانده است. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، "سیدحسین میرحسینی" معاون پژوهشی جهاددانشگاهی استان یزد در میزگردی که به منظور اهمیت و بررسی راهکارهای توسعه وقف علمی در این دفتر خبری برگزار شد، به تأثیر وقف در پژوهش و در نتیجه گسترش دانش و علومی که موجب شکوفایی تمدن عظیم اسلامی در قرون مختلف و اهمیت آن در عصر حاضر اشاره کرد. وی توجه ویژه مسئولان و دست‌اندرکاران برنامه‌ریزی توسعه کشور که احیای تمدن اسلامی، پیشرفت و آبادانی کشور را وجهه همت خود قرار داده‌اند، در این رابطه خواستار شد و تاکید کرد: امروزه جوامع مختلف به اهمیت وقف و بنیادهای وقفی و خیریه به عنوان پدیده‌ای سودمند و در مسیر رشد و تعالی تمدن انسانی و توسعه همه جانبه جامعه حتی در مادی‌ترین تمدن‌های امروزی باور پیدا کردهاند. میرحسینی به نقش ارزنده و سازنده وقف و بنیادهای وقفی در توسعه علم و فن‌آوری و امر تحقیق و پژوهش اشاره کرد و گفت: موقوفات از نظر درآمد و بهره مستمری که همیشه داشته‌اند، از بهترین و پایدارترین منابع مالی و حمایت‌کننده برای انجام پژوهش‌ها و توسعه علم و دانش در جوامع اسلامی و حتی در کشورهای غربی در یک قرن اخیر بودهاند. این پژوهشگر با اشاره به توجه دولت به نقش سازمان‌های غیر دولتی و تشکل‌های داوطلب مردمی و بنیادهای خیریه در حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی جامعه، بر احیای مجدد فرهنگ اصیل وقف به عنوان امری ضروری تاکید کرد. وی خاطرنشان کرد: از جمله عوامل مهم رشد و شکوفایی تمدن اسلامی، نظم یافتن امر پژوهش و دانش‌آموزی و فراهم بودن امکانات تحصیلی برای دانشمندان و محققین بوده و این امکان بیشتر از محل درآمد موقوفات مدارس و اماکن علمی و آموزشی ایجاد می‌شده است. وقف از عوامل فروزان ماندن مشعل دانش میرحسینی وقف را از مهمترین عوامل فروزان ماندن مشعل دانش و انجام پژوهش علمی در دنیای اسلام بلکه سراسر جهان خواند و تاکید کرد: اگر حقیقت وقف درست شناخته شود و مورد توجه قرار بگیرد، امروز نیز می‌تواند بیش از پیش کار ساز و سرنوشت ساز باشد و نقش مؤثر خویش را در پیشبرد علوم و فنون و ابلاغ ارزش‌های الهی و انسانی به نحو احسن ایفا کند. وی این مهم را بر عهده متفکران و آگاهان خیراندیش جامعه اسلامی دانست تا بار دیگر برای احیای سنت پسندیده و شکوفایی بیشتر آن همت بگمارند. وی در ادامه متذکر شد: اصولاً توسعه و پیشرفت کشورهای پیشرفته با رشد علمی آن کشورها همگام بوده است، یعنی در اصل رشد علمی است که به توسعه در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی منجر می‌شود، هر چند که داشتن برنامه صحیح اقتصادی نیز بسیار مهم است، ولی برای داشتن یک برنامه اقتصادی صحیح هم ناگزیر به انجام تحقیقات علمی که ارزش افزوده ایجاد کند، هستیم. سرمایههای علمی ثروت واقعی جوامع هستند میرحسینی سرمایههای علمی را ثروت واقعی جوامع خواند و گفت: متاسفانه به ما چنین القا شده که فقط به اعتبار مواد خام خودمان را ثروتمند حساب کنیم، در صورتی که این طور نیست و این چند میلیارد دلار درآمد نفتی سالانه ما در مقابل آن چیزی که مغز انسان‌های باسواد تولید می‌کند، چیزی نیست. وی ظرفیتهای خدادادی، بدون فکر تبدیل آن به ارزش افزوده را بی تاثیر در رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه دانست و گفت: در حالی که کشوری دیگر می‌تواند همین استعدادهای و منابع خدادادی را به نفع خود به خدمت بگیرد و از آنها استفاده کند، کما این که در حال حاضر نیز در هر یک از زمینه‌های علمی حداقل 2 تا 3 برابر تعداد متخصصان داخل کشور در خارج از کشور هستند. وی حلقه مفقوده در این حوزه را وجود یک نرم‌افزار مدیریتی و جسارت برای انجام کارهای کلان دانست و تاکید کرد: باید با جسارت در این حوزه برای نیروهای متخصص و گسسته، کشور را با یک نرم‌افزار مدیریتی به یکدیگر متصل کنیم. الگوبرداری غربیها از بنیادهای وقفی در اسلام میرحسینی اشاره به سابقه 700 ساله کشورمان در داشتن مراکز علمی پژوهشی در سطح بسیار عالی مثل مجتمع آموزشی ربع رشیدی و غیره، عنوان کرد: اکنون غربیها از این‌گونه بنیادهای وقفی در اسلام الگو گرفتهاند و امروزه شاهد بنیادهای خیریه و موقوفه زیادی هستیم که از مراکز علمی و پژوهشی آنان حمایت می‌کنند که از آن جمله میتوان به بنیاد نوبل در سوئد، فورد و راکفلر در آمریکا و بنیادهای متعدد وقفی در آلمان اشاره کرد. وی معتقد است که موقوفات و بنیادهای وقفی کشورهای غربی با موقوفات اسلامی افتراق بنیادی دارند، اما در مواردی که مقصود آنها حل مشکلات عمومی، پشتیبانی، تشویق، ترغیب و ترویج دانش و فن‌آوری و پژوهش است، دارای وجوه اشتراک اساسی هستند و به جاست که با شناخت ماهیت و مقاصد موقوفات یکدیگر از تجارب ذی‌قیمت هر یک تا آن‌جا که در چارچوب‌های فرهنگی اجازه می‌دهد، بهره گرفت. این مسئول، گسترش سنت وقف و تأسیس بنیادهای وقفی در تمامی زمینه‌های مورد نیاز کشور از ملزومات رستگاری علمی، پژوهشی، فنی و نظایر آن ذکر کرد و گفت: باید علاوه بر این که مسئولان دولتی نباید پرداختن به توسعه علم و دانش و تحقیقات را یک موضوع حاشیه‌ای در نظر بگیرند، مسئله احیای فرهنگ وقف برای مصارف علمی و پژوهشی همانند قرون اولیه شکوفایی تمدن اسلامی جدی گرفته شود و این امر نیز نیازمند فرهنگ‌سازی در سطح ملی است. نقش وقف در گسترش علم از صدر اسلام حجت‌الاسلام "غلامرضا عادل" مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان یزد در این میزگرد اظهار کرد: آنچه که در آیات و روایات در باب وقف بیشتر مدنظر قرار گرفته، اجر معنوی آن است حتی اگر این عمل نیک، بسیار ناچیز و کوچک باشد. وی با تاکید بر این که خداوند انسان را برای رسیدن به کمال آفریده است، افزود: در فطرت انسان یک نوع جاودانگی نهفته است و وقف یکی از مصادیق جاودانه شدن و به تعبیری چشمه همیشه جاری است. وی به اهمیت موضوع علم و دانش در دین مبین اسلام اشاره کرد و گفت: نخ اتصال نیات تمام واقفان در هر حوزه‌ای خدمت به مردم است حال این خدمت در حوزه اجتماعی، بهداشت و درمان، رفع نیازهای معیشتی مردم یا در بحث خدمات علمی باشد. عادل با بیان این که نقش وقف در گسترش علم به صورت کلی از صدر اسلام وجود داشته است، اولین وقف اسلام که از سوی پیامبر اکرم(ص) با ساخت مسجدی انجام گرفت را نیز نوعی توجه به علم و آموزش دانست و گفت: مساجد علاوه بر برپایی نماز و عبادت، مکانی برای آموزش دین و احکام الهی و افزایش معرفت و شناخت انسان‌هاست. وی خاطرنشان کرد: تا قبل از حوزه‌های علمیه به سبک سنتی، مسجد جایگاهی برای علماندوزی افراد بود و حتی در حال حاضر نیز در بسیاری از روستاها همچنان محفلی برای گسترش علم است. مدیر کل اوقاف یزد با اشاره به جایگاه وقف علمی در کشور و فراز و نشیبهایی که طی دوران مختلف داشته است، نقش حکومت‌ها در اهمیت دادن به این مقوله را بسیار تاثیرگذار خواند و گفت: دستگاه‌های اجرایی و مردم به عنوان بازوهای اجرایی و مجریان، سیاست‌های حکومت را اجرا می‌کنند. وجود بیش از 230 مرکز علمی آموزشی موقوفه در یزد حجت الاسلام عادل اظهار کرد: در حال حاضر قریب 200 مدرسه وقفی، 30 حوزه علمیه وقفی و تعدادی دانشگاه در استان وجود دارد که از منابع موقوفه ساخته شده است. عادل در رابطه با راهکارهای تقویت جایگاه وقف از جمله وقف علمی در جامعه، گفت: در سالهای اخیر بیشتر در این رابطه به کارهای تبلیغی و ترویجی پرداخته شده و در این رابطه نیز کارهای فرهنگی متعددی صورت گرفته است. وی عنوان می‌کند: البته در مجموع فرهنگ مردم برگرفته از یک سری آداب و رسوم و سنت‌هاست و به همین دلیل بیشتر موقوفات استان نیز در رابطه با مسائل دینی و فرهنگی مانند عزاداریها و اهل بیت(ع) و موادی از این قبیل بوده است. ضرورت اطلاعرسانی کارکردها و نیازهای وقفی روز جامعه وی در مورد علت این دیدگاه مردمی را نیز چنین بیان کرد: به نظر میرسد که دیگر کارکردهای مختلف وقف برای مردم بازگو و مطرح نشده است و شاید واقفین با توجه به نیاز روز جامعه اقدام به این کارکردهای وقفی می‌کنند به عنوان نمونه در حال حاضر واقفان تمایلی به وقف آب‌انبار ندارند، چرا که با ایجاد تاسیسات و شبکههای آبرسانی امروز، این امر دیگر موضوعیتی ندارد، ولی زمانی نیاز جامعه بوده و تعداد زیادی آب‌انبار ساخته و وقف شده است. این مسئول خاطرنشان کرد: بنابراین بیان نیاز روز جامعه در توجه دادن مردم به کارکردهای دیگر وقف بسیار موثر است و در وقف علمی نیز بیان چنین نیازی در جامعه می‌تواند به عنوان راهکار توسعه وقف علمی مورد توجه قرار گیرد. وی معتقد است که در ترویج وقف و سوق دادن واقفان به سمت موقوفات مورد نیاز روز جامعه تنها در عهده اداره کل اوقوف نیست و همه باید به سمت نیازسنجی روز و تبیین آن برای مردم و همراه کردن خیرین برای رسیدن به این اهداف کمک کنند. وی با اشاره به موضوع وقف مشارکتی و اوراق وقفی، نقش این راهکارها برای ارائه کارکردهای مختلف وقف از جمله در حوزه‌های سلامت و علمی را یادآور شد. عادل در بخش دیگری از سخنانش از 60 موقوفه جدید در استان طی سال جاری خبر داد و گفت: این رقم معادل تقریباً دو برابر موقوفات صورت گرفته در سال گذشته بوده است. وی خاطرنشان کرد: البته در مورد موقوفات امسال اگر مباحث فرهنگی را مانند مسجد و حسینیه را به نوعی در ارتباط با کسب علم بدانیم، شاید بتوان گفت که حوزه پژوهش و علم، سهم قابل توجهی از موقوفات امسال را به خود اختصاص داده‌اند، هرچند که بخش علمی به طور خاص، هنوز جای کار بسیاری دارد. وقف زیربنای تمدن اسلامی است "محمد جواد عرفان فر" فعال حوزه وقف و روزنامه‌نگار نیز در این میزگرد، وقف را زیربنای تمدن اسلامی خواند و تصریح کرد: روزی که نفت نبود، وقف زیربنای تمدن اسلامی به حساب می‌آمد و با استفاده از همین سنت حسنه، مراکز نظامی، مدارس و حوزه‌های علمیه بر پا و اداره می‌شد و در تمام عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و خانوادگی تأثیرگذار بود. وی افزود: امروز که تمام دنیا به دنبال اقتصاد، فرهنگ و سیاست پایدار است، مشاهده می‌کنیم که وقف برای جامعه اسلامی، اقتصاد پایدار را به دنبال داشته و در زمینه‌های مختلف ایفای نقش کرده است. نویسنده کتاب‌های فهرست اسناد موقوفات یزد با بیان این که جان‌مایه تشکیل تمدن اسلامی با احیای فرهنگ وقف رخ می‌دهد، اظهار کرد: می‌توانیم از موقوفات در زمینه‌های گوناگون فرهنگی و اجتماعی استفاده کنیم، همانگونه که در زندگی ائمه اطهار(ع) نیز برای از بین بردن آسیب‌های اجتماعی نظیر فقر و جلوگیری از گسترش معضلات اجتماعی از وقف استفاده می‌شده است. ورود به فناوری‌های جدید در بستر وقف عرفان فر که سابقه مدیریت در حوزه وقف را نیز دارد، یکی از اولویتهای امروز جامعه را تأسیس شهرک‌های علمی و فناوری خواند و گفت: در این رابطه میتوان از ظرفیتهای موقوفات بهره گرفت. وی تاکید کرد: باید با وجود فناوری‌های جدید و هنرهای نوین، بستر ورود به این موضوعات با وقف ایجاد شود، چرا که خیرات و وقف در حوزه فناوری نقش موثری نیز در جلوگیری از مهاجرتها و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن در جامعه خواهد داشت. وی پیشینه درخشان ایرانیان در حمایت از مراکز علمی، سنت حمایت از علم آموزی و پشتیبانی مراکز علمی را به عنوان بارزترین خصوصیات ایرانیان در دورههای مختلف تاریخ را یادآور شد و گفت: نمونههایی همچون مجموعه علمی آموزشی "ربع رشیدی" که دارای چند صد سند و چندین هزار علمآموز بوده و با حمایت دانشمند فرهیخته "خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی" تاسیس و اداره می‌شده، جزو نمونههای قابل تحسین و تحقیق در این رابطه است. توسعه وقف نیازمند فرهنگ‌سازی و اعتمادسازی این پژوهشگر حوزه وقف در ادامه اظهار کرد: ما در بعضی از وقف‌نامه‌ها نکات روان‌شناسی ظریفی را مشاهده می‌کنیم که واقف به آن توجه بسیاری کرده و رسالت ما در زمینه این سنت حسنه الهی سنگین است و باید در این راه تلاش‌های فراوانی انجام دهیم که البته در این زمینه نقش رسانه‌ها بسیار مهم است. وی افزود: از طرف دیگر نیز باید اعتمادسازی بین مردم جامعه صورت گیرد تا مردم بیشتر به این فریضه الهی عمل کنند و این سنت حسنه الهی را احیا و برای مردم تبیین شود. عرفانفر معتقد است که قطعاً از ظرفیت وقف به طور کامل استفاده نشده است و مسئولان باید با قانون‌گذاری موانع موجود را برطرف کنند تا در اجرای این عمل خداپسندانه مشکلی به وجود نیاید. وی در این خصوص خاطرنشان کرد: هنوز برخی املاک در شهرها وجود دارد که وقفی هستند، ولی درآمد آنها تبدیل به احسن نمی‌شود و ادارات اوقاف و امور خیریه باید اولویت کار خود را رسیدگی به این اموال قرار دهد و سعی شود که این درآمدها به مشکلات اجتماعی پیش آمده کمک کند. عرفانفر گفت: امروز باید برای اشاعه فرهنگ اسلام از ابزار هنر و نمایش بهره جست و علاوه بر این نیز برپایی ایستگاههای مشاوره وقف در جوار امامزادگان نیز می‌تواند یکی از برنامه‌هایی باشد که به نهادینه شدن فرهنگ وقف در جامعه کمک کند. اهمیت توجه به فعالیت‌های ترویجی و تحقیقاتی در حوزه وقف "عبدالعظیم پویا" پژوهشگر فرهنگ و تمدن ایران و مدیر عامل بنیاد میبدی نیز در این نشست از یزد به عنوان یکی از شهرهای مهم در حوزه وقف یاد کرد و گفت: تعدادی از وقف‌نامه‌های بزرگ کشور و برخی از واقفان بزرگ کشور مربوط به یزد یا در یزد هستند. وی اظهار کرد: نخستین گام برای اندیشیدن به نوع کارکردهای وقفی مورد نیاز روز جامعه، انجام فعالیت‌های آموزشی، ترویجی و تحقیقاتی بیشتر برای معرفی کارهای انجام شده است. وی ادامه داد: باید در چند نوبت از واقفان بزرگ که منشأ خدمات بزرگ بودهاند، تجلیل شود تا واقفان امروز بدانند که جامعه نیز قدردان خدمات آنهاست. پویا توجه به مسائل روانی در حوزه وقف از جمله نقش دادن به واقفان در موقوفه خودشان را مهم خواند و گفت: نباید تنها به انگیزه‌های معنوی واقفان بسنده کرد، بلکه باید انگیزه‌های مادی واقفان را در قبال وقف مورد توجه قرار داد. وی بیان کارکردهای جدید و مورد نیاز جامعه برای وقف را نیازمند جسارت در اعلام برخی مسائل و نوآوریها خواند و گفت: نباید محدود شویم، بلکه باید برای آینده‌سازی و یک مدیریت کارآمد، روال‌های عادی تکانی بخورد. وی عنوان کرد: چه اشکالی دارد که از جهات مثبت نیز در این مقوله به تمدن غرب یا بنیادهای غربی که البته برگرفته از مبانی فرهنگی ما هستند، توجه کنیم و از روش‌های آنها بهره‌مند شویم. مدیر عامل بنیاد میبدی، نگاه دست‌اندرکاران و اعضای هیات مدیره این بنیاد را غالباً نگاه به مسائل پیشرفته روز دانست و افزود: همین انگیزه‌ها و اندیشه‌ها باعث ورود بنیاد به رفع نیازهای فرهنگی، آموزشی و پژوهشی که غالباً نیز سازمان‌های دولتی در بسیاری از آنها قادر به پاسخگویی نبودند، شد. نقش وقف در توسعه مبانی دموکراسی در جامعه وی بیان کرد: شاید یکی از ساز و کارهای وقف در قرون گذشته نیز همین بوده است که سازمان‌های مسئول و حکومتی در خیلی از موارد نمی‌توانستند یا اعتقادی به ارائه خدمات از جمله در حوزه فرهنگی و اجتماعی نداشتند و کسانی برای رفع این کاستی از طریق وقف اقدام میکردند. پویا وقف را علیرغم داشتن برکات زیاد، در توسعه امر دموکراسی نیز موثر خواند و گفت: وقتی مردم بتوانند نهادهای مردمی ایجاد کنند و با این نهادها بتوانند خدمات اجتماعی مؤثری انجام دهند، این مردمی‌شدن کارها به نوعی تحکیم مبانی دموکراسی است. وی معتقد است که نیازهای جامعه همیشه مشخص شده، ولی روش‌های برخورد با آن بسیار متفاوت است، به طوری که سیاست حکومت‌ها در قبال رفع این نیازها در کارامدی چنین نهادهای مردمی تاثیرگذار است. وی تامین منابع مالی بنیاد میبدی را از محل موقوفه "مسعود جندقی" بنیان‌گذار آن ذکر کرد و با اشاره به فعالیت‌های این بنیاد در معرفی چهرههای علمی و فرهنگی سرشناس استان مانند بزرگداشت مرحوم ایرج افشار، مرحوم مهدی آذریزدی، استاد اسلامی ندوشن و استاد اصغر دادبه که اخیراً برگزار شد، افزود: مهمترین اقدام بنیاد میبدی ایجاد دانشگاه دولتی با امکانات مردمی در زمینی به مساحت 200 هکتار بوده است. این پژوهشگر فرهنگ و تمدن ایران در ادامه با اشاره به وجود موقوفهای به نام "وقف شاه نجف" در میبد در سالیان دور، به نقش این موقوفه در توسعه و تحکیم صنعت بومی زیلوبافی در این شهرستان و برکات اقتصادی این موقوفه تاکید کرد. وی همچنین نقش بنیادهای وقفی خانوادگی و تاثیر آن بر تحکیم بنیان آن خانوادهها را نیز یادآور شد و در بخش دیگری از سخنانش با گلایه از تاراج انفال استان در قالب استخراج معادن، خواستار اختصاص سهمی از این انفال در قالب مکانیسم وقف برای انتفاع جامعه استان در کنار برخورداری از آفات و آسیب‌های تخریب محیط‌زیست ناشی از برداشت از این معادن در زندگی مردم شد.
میزگرد راهکارهای توسعه وقف
میزگرد راهکارهای توسعه وقف
میزگرد راهکارهای توسعه وقف
میزگرد راهکارهای توسعه وقف
انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]
-
گوناگون
پربازدیدترینها