واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: حباب شكننده
معاصر- فرانه فخريان:
چندين سال است كه مجموعهداران و رسانهها در اين انديشه بهسر ميبرند كه چهزماني بالاخره قيمت آثار هنري هم مرزهاي معمول را ميشكند و فراتر از تصور ميرود.
افراد بسياري با جديت در ساتبي و كريستي، حضور مييابند و پيشنهاد قيمت ميكنند و بسياري ديگر نيز به تماشاي انفجار ميليون دلاري بازار آثار هنري مينشينند.
برآوردهاي فروش بهاره حراجيها بههيچ وجه بدبينانه نبوده و نيست. كمپانيهاي مزايده آثار هنري بهروشني اميدوارند كه همهچيز مطابق وضعيت سه ماه قبل در لندن، پيش رفته و به پايان برسد؛ مطابق با زماني كه عليرغم نگرانيهاي اقتصادي سراسر جهان، سهگانهاي از فرانسيس بيكن به بيش از 51 ميليون دلار فروخته شد و حالا مالكان دو تابلوي سهگانه ديگر از اين هنرمند، مطمئناً ميخواهند كه از اين فرصت براي بهره بيشتر از اين آثار استفاده كنند. پيشبيني قيمت كريستي براي اثر اول، 25 تا 35 ميليون دلار و پيشبيني ساتبي براي سهگانه دوم قيمت باورنكردني 70 ميليون دلار است.
اما با وجود اين قيمتها، اين فصل از مزايدهها متفاوت بهنظر ميآيد. استرسهاي اقتصادي در ماههاي اخير عميقتر شدهاست. چرخشهاي مداوم بورس سهام و ارز، نشانههاي فزايندهاي براي اين موضوع هستند كه ما يا در بحران اقتصادي و يا در شرف ورود به آن هستيم.
بازار هنر هم مشكلات و مسائل خاص خود را دارد. ارزش سرمايه ساتبي نصف آن چيزي است كه در ماه اكتبر گذشته در سال 2007 بود. آخرين گزارش سالانه اين كمپاني نشان ميدهد، ساتبي با اميد به شناور نگهداشتن حباب شكننده تجارت هنري، براي تحويل پول خريدها، به خريداران آثار فرصت بيشتري ميدهد.
با اين همه برآوردهاي فروش در حراجيها اين روزها از هميشه عظيمتر هستند. در كنار سهگانههاي بيكن در كريستي و ساتبي، اثري كوبيستي از «فرنان لژه» نيز در بخش هنر مدرن و امپرسيونيسم ساتبي به مزايده گذاشته شد. پيشبيني قيمت براي تابلوي «بانوي آبيپوش» 35 تا 45 ميليون دلار بود و البته اين نقاشي بيش از 39 ميليون دلار چكش خورد.
كريستي هم نمونههاي وسوسهبرانگيزي براي فروش در نظر گرفته است.
اثري از مونه در اين حراج هنري به حدود 42 ميليون دلار فروش رفت كه تصور ميشد تنها 35 ميليون دلار خريداري شود. در روزهاي آتي در بخش پاپآرت، گلچين ارزشمندي از آثار «اندي وارهول»، «روي ليختنشتين» و «تام وسلمن» چكش ميخورند.
ساتبي و كريستي هر دو آثاري از دهه 1950 روتكو را نيز به مزايده ميگذارند كه پيشبيني ميكنند قيمت هر يك به 35 تا 45 ميليون دلار برسد. از «رابرت روشنبرگ» و «دونالد جود» نيز آثاري روي سكوي فروش قرار ميگيرند.
فروش موفقيتآميز و چهبسا پرسود يك اثر در چنين مزايدههايي، مانند رساندن يك محموله بسيار ظريف شكستني به مقصدي دور است. كمپانيهاي مزايده مجبورند ضمانتها و تعهدات بسياري به مجموعهداران ارائه دهند.
سادهترين آنها اين است كه بدون توجه به نتيجه و درآمد فروش، مبلغ مشخصي براي اثر،كارشناسي و پرداخت آن، به فروشنده تضمين ميشود. مشخص است كه چنين كاري ريسك قابلملاحظهاي براي كمپانيهاي مزايده به همراه دارد. اما فرض معمول بر اين است كه حراج، نه تنها ضررها را جبران ميكند، بلكه سود كلاني نيز به ارمغان ميآورد. رقم تعهد هرگز علني نميشود، اما هميشه نيز گمانهزنيهايي در اين مورد وجود دارد.
دلالان فصلي و مجموعهداران بر اين باورند كه ابتدا شانس به آثار ارزانتر روي بياورد و اين فصل، دوراهي مرگ و زندگي بين «بهتر» و «خوب» باشد. طبق آخرين اخبار، كريستي در يكي از شبهاي مزايده، موفق به فروش 14 اثر از 58 اثر موردنظرش، نشده است.
با آنكه انتظار ميرفت كل فروش مزايده آن شب حداقل 287 ميليون دلار باشد، اين رقم بالاتر نرفت و تنها به 277 ميليون دلار رسيد. دليل اين شكست يا قيمت بالا و نامتناسب بوده و يا كارشناسان و خريداران، اثر ارائهشده را جزو كارهاي درجه دوي يك هنرمند درجهيك ارزيابي كردهاند.
گرانترين نقاشي مزايده بخش هنر مدرن و امپرسيونيسم كريستي، نه يك اثر مدرن بلكه كاري از مونه بود كه 35 ميليون دلار پيشبيني و 4/41 ميليون دلار فروختهشد. «پل راهآهن در آرژنتويي» نمونه درجه يكي از امپرسيونيسم عالي خوانده شد و نشان داد كه هنوز براي اين امپرسونيست، بازار زنده است. بهنظر ميرسد كريستي، خلاف جهت جريان معمول حركت ميكند.
رئيس بخش هنر مدرن و امپرسيونيسم اين كمپاني، «گاي بنت» در دفاع از تصميم براي در صدر قرار دادن اين اثر مونه ميگويد:«اين كار، يكي از آثار اصلي مونه محسوب ميشود و تنها سه اثر قابل مقايسه با آن وجود دارد كه در گالري ملي هنر واشنگتن، موزه هنر فيلادلفيا و موزه اورسي در پاريس نگهداري ميشود. هنوز هم نقاشيهاي عالي امپرسيونيستي، خريداران عالي دارند.» اگرچه مسئولان كريستي، رقم تعهد خود به مالك اثر را فاش نكردهاند، اما كارشناسان آگاه معتقدند رقم ضمانت حدود 34 ميليلون دلار بوده است. گرانترين اثر در بخش هنر مدرن و امپرسيونيسم ساتبي، همان تابلوي «بانوي آبيپوش»، اثر سال 1913 لژه است كه تا 45 ميليون دلار تخمين زدهشدهاست.
كاتالوگهاي اين فصل مزايدهها لبالب از تصاوير مجسمهها هستند. مسئولين ساتبي معتقدند آثاري از جياكومتي و گونزالس، تأثير فوقالعادهاي بر حراج دارند. كريستي مجموعه منحصربهفردي از آثار جياكومتي را در معرض مزايده قرار داده كه در ميان آنها مجسمهاي از دوران فعاليت سوررئاليستي او، بيش از سايرين جلب توجه كرده است. براي «زن ايستاده بزرگ» 18 ميليون دلار ـ و به نظر بعضي كارشناسان، كمتر از ارزش واقعي ـ تخمين زده شده بود. اين اثر 7 خريدار پر و پا قرص داشت و در نهايت 4/27 ميليون دلار فروخته شد. مجسمه برنزي «حوا»، اثر رودن نيز به 9/18 ميليون دلار فروخته و در ميان آثار اين هنرمند ركورددار شد.
كمپانيهاي مزايده، براي ترغيب خريداران، مانورهاي تجاري خلاقي اتخاذ ميكنند تا محمولههاي شكستنيشان را هرچه راحتتر و بيضررتر به مقصد برسانند. در حال حاضر ساتبي و كريستي در موقعيتي هستند كه غالباً مايل به چشمپوشي از منفعت بيشتر هستند تا به هر حال حقالعمل فروش را بهدستآورند و رقيب ديگر را از ميدان بهدر كنند.
علاوه بر دادن ضمانت و تعهد به فروشندگان ـ كه گفته ميشود در اين فصل در بعضي موارد حتي از قيمتهاي پيشبينيشده فروش بيشتر بوده ـ گاهي اين دو شركت رأساً آثار را ميخرند تا فروشندگان، خود تبديل به خريداران شوند و در طرف ديگر ميز مزايده بايستند. نهتنها اعتبار نقد و سود همراه آن، بلكه ديگر ذخاير مادي فروشندگان گذشته، سرمايهاي را تشكيل ميدهد كه خريداران جديد وارد بازار ميكنند ؛كساني كه ديگر در اين قمار بيپايان همبازي شدهاند.
اين روابط و معاملات محرمانه آنقدر فراوان است كه قضاوت درباره نتايج يك فروش فوقالعاده را در هالهاي از ابهام فرو ميبرد. اما اگر سوددهي متوقف شود و اين كار فايدهاي دربرنداشته باشد، اين تدابير نميتواند براي هميشه باقي بماند.
در حال حاضر كمپانيها اطمينان داده و تأكيد ميكنند كه خودشان هم در تعليق بهسر ميبرند. رئيس بخش هنر معاصر ساتبي، «توبياس ميير» ميگويد:«خود ما هم تا هنگام مزايده واقعاً از چيزي خبر نداريم. در اين بازار همه مجموعهداران نگران اين موضوع هستند كه ممكن است فرصت ويژهاي را از دست بدهند.»
تاريخ درج: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 08:25 تاريخ تاييد: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 09:16 تاريخ به روز رساني: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 09:15
شنبه 28 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 249]