بررسی دلایل و راهکارها برای بیشتر کتاب خواندن

طبق آمارهای اخیر در کشور ایران سرانه مطالعه به طور متوسط ۱۲ تا ۲۰ دقیقه برای مطالعات آزاد (روزنامه، مجله، کتاب، محتوای آنلاین) در روز تخمین زده شده است. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته سرانه مطالعه به مراتب بالاتر است و بین ۳۰ دقیقه تا دو ساعت در روز برآورد می‌شود. هند یکی از کشورهایی است که در طی ۵ سال سرانه مطالعات خود را به صورت چشمگیری افزایش داده است. میانگین سرانه مطالعات در کشورهای مختلف وابسته به عوامل اقتصادی، آموزشی و فرهنگی است. با توجه به این تفاوت‌ها نیاز به تقویت زیرساخت‌های فرهنگی، آموزشی و ایجاد انگیزه برای مطالعه در جامعه وجود دارد. این آمار به صورت تخمینی است و رسمی نیست. 

خیلی از ما نمی‌دانیم که واقعاً کتاب‌ها چه اثری در زندگی ما می‌توانند داشته باشند یا به دلیل مشغله‌های زندگی از کتابخوانی غافل می‌شویم. اما کتاب خواندن و افزایش آگاهی به صورت مستقیم در زندگی فردی و جمعی ما موثر است. اگر به دنبال مرجع مناسب برای خرید و فروش کتاب هستید، سایت پنجره می‌تواند برای شما گزینه مناسبی باشد. در ادامه به دلایل اهمیت مطالعه بیشتر می‌پردازیم.

چرا بیشتر کتاب بخوانیم؟

مطالعه کتاب تاثیرات مثبتی بر ذهن روحیه و زندگی روزمره ما دارد و به ما کمک می‌کند تا: 

افزایش آگاهی و دانش 

با مطالعه کتاب‌های علمی، تاریخی، فلسفی و سایر کتاب‌ها دانش ما در زمینه‌های مختلف افزایش می‌یابد. کتاب‌ها منبعی از دانش و اطلاعات هستند. هرچه که ما کتاب بیشتری بخوانیم، سطح اطلاعات ما بیشتر می‌شود. افزایش آگاهی در زمینه‌های مختلف سبب تفاوت در دیدگاه ما و افزایش وسعت دید ما می‌شود. افزایش دانش در یک جامعه سبب بهبود جامعه و توسعه آن می‌شود. کتاب‌ها سبب افزایش آگاهی و آشنایی با راهکارهای حل مسئله می‌شوند و این موضوع سبب می‌شود تا ما در مقابل با چالش‌های زندگی بهتر عمل کنیم

یادگیری از تجربیات دیگران 

زندگی بسیار کوتاه است و ما نمی‌توانیم همه راه‌ها را پیش برویم. لازم است از تجربیات دیگران در زمینه‌های مختلف استفاده کنیم تا بتوانیم بهتر تصمیم بگیریم. کتاب‌ها حاصل دسترنج نویسندگان و منابع خوبی برای استفاده از تجربیات آنها هستند و ما با کتابخوانی می‌توانیم از تجربه آنها استفاده کنیم. خصوصا در زمینه توسعه فردی و مدیریت استفاده از تجربیات دیگران می‌تواند بسیار مفید باشد. 

خیلی کم این امکان وجود دارد که ما با افرادی برخورد داشته باشیم که راه مورد نظرمان را در زندگی خود انتخاب کرده‌اند. اما کتاب‌ها با توجه به تنوع بیشماری که دارند، این امکان را برای ما به وجود می‌آورند که بتوانیم از طریق مطالعه از تجربیات نویسندگان بهره‌مند شویم.

تقویت مهارت‌های ذهنی و تحلیلی 

هنگام مطالعه کتاب مغز به صورت خودکار روابط علی و معلولی را بررسی می‌کند و جزئیات مختلف مانند شخصیت‌ها و رویدادها را به خاطر می‌سپارد. برای همین خواندن کتاب، مهارت‌های فکری ما را بهبود می‌دهد و حافظه، تمرکز و توانایی تحلیل را تقویت می‌کند. کتاب‌ها ما را به تفکر عمیق وادار می‌کنند و توانایی تجزیه و تحلیل ما را افزایش می‌دهند. هرچه توانایی‌های ذهنی ما بیشتر باشد، در تصمیم گیری‌های خود می‌توانیم هوشمندانه و منطقی‌تر عمل کنیم. 

افزایش اعتماد به نفس 

با افزایش اطلاعات و گسترش دایره واژگان مهارت‌های ارتباطی ما بهبود می‌یابد. معمولاً افراد کتابخوان بیان بهتری دارند و ارتباطات کلامی آنها قوی‌تر است. هرچه دانش ما بیشتر باشد، بهتر می‌توانیم در زمینه‌های مختلف گفتگو کنیم و این موضوع سبب افزایش اعتماد به نفس ما خواهد شد.

ایجاد عادات مثبت و سالم

کتابخوانی علاوه بر بهبود مهارت‌های ذهنی باعث می‌شود تا عادت‌های ذهنی سالم را در خود پرورش دهیم و این موجب تقویت سلامت روانی ما می‌شود. همچنین به عنوان یک فعالیت مداوم و متمرکز سبب تقویت انضباط ذهنی می‌شود. افراد اهل مطالعه معمولاً برنامه‌ریزی ذهنی و انضباط بیشتری دارند. این عادات و توانایی‌ها برای بهبود کیفیت زندگی و افزایش بهره‌وری ارزشمند است. 

بهبود قدرت ادراک 

با مطالعه کتاب‌ها یاد می گیریم بیشتر فکر کنیم و به دلیل افزایش دانش، سبب می‌شود تا مسائل را بتوانیم از دیدگاه دیگری نگاه کنیم و جوانب مختلف یک موضوع را در نظر بگیریم. همچنین وسعت دید ما را افزایش می‌دهد و می‌توانیم باز تر و بهتر فکر کنیم و درک عمیق از مسائل داشته باشیم.

افزایش همدلی در جامعه 

اگر افراد یک جامعه اهل مطالعه باشند، بهتر می‌توانند افراد دیگر را درک کنند و مسائل را با دید بازتری نگاه کنند. معمولاً حس مسئولیت پذیری در افراد اهل مطالعه بیشتر است و این موجب افزایش همدلی و تقویت مهارت‌های اجتماعی در فرد می‌شود. در نهایت در یک جامعه اهل مطالعه میزان همدلی و درک متقابل بیشتر است و آن جامعه سالم‌تر و شاداب‌تر خواهد بود. به ویژه خواندن کتاب‌های علوم اجتماعی در تقویت این موضوع بسیار نقش مهمی دارند.

چگونه بیشتر کتاب بخوانیم؟

این روزها با سبک زندگی پرمشغله امروزی اکثر ما در روز وقتی برای کتاب خواندن نداریم. اما ایجاد کتاب‌های صوتی و الکترونیکی فرایند مطالعه را برای ما بهبود داده‌اند. خرید و فروش کتاب‌های الکترونیکی و نسخه‌های صوتی این روزها بسیار گسترده شده است. با این نوع کتاب‌ها دیگر نیازی به حمل کتاب‌های حجیم و وقت مضاعف برای مطالعه نداریم.

با کتاب‌های الکترونیکی می‌توانیم در هر زمانی در روز که کمی وقت آزاد داریم به راحتی مطالعه کنیم. مثلا اگر با وسایل نقلیه عمومی به محل کار خود می‌رویم، می‌توانیم در طول مسیر کتاب مورد علاقه خود را بخوانیم. دسترسی به کتاب‌های صوتی از الکترونیکی نیز ساده‌تر است زیرا می‌توانیم در هنگام انجام فعالیت‌های روزانه خود به کتاب مورد نظر خود گوش دهیم مانند ورزش، انجام کار شخصی، رانندگی و… .

این نوع کتاب‌ها امکان دسترسی را افزایش داده‌اند و به راحتی با یک موبایل ‌ می‌توانیم از تعداد بی‌شماری از کتاب‌ها بهره‌مند شویم. نیازی نیست حتماً یک ساعت مداوم برای کتابخوانی بگذارید. می‌توانید از تمام زمان‌های کوتاهی که در روز دارید، برای کتابخوانی استفاده کنید مثل زمان انتظار، استراحت و … . لازم به ذکر است که حتماً کتاب‌هایی را باید انتخاب کنیم که به آنها علاقه داریم و در زمینه‌هایی هستند که به آنها نیاز داریم. اینگونه انگیزه ما برای مطالعه نیز بالاتر می‌رود و سعی می‌کنیم تمام اوقات کوتاه خود را برای مطالعه استفاده کنیم. فرایند مطالعه لازم است برای ما لذت بخش باشد تا به یک عادت مثبت تبدیل شود.

اگر دوست دارید که لذت ورق زدن کتاب را داشته باشید، می‌توانید از نسخه کاغذی و نسخه دیجیتال در کنار هم استفاده کنید. کتاب دیجیتال برای وقتی که امکان حمل کتاب ندارید و کتاب کاغذی برای وقتی که در منزل هستید و به کتاب دسترسی دارید.

چگونه کتاب مناسب انتخاب کنیم؟

برای اینکه تجربه کتابخوانی لذت بخش‌تر شود و فرایند مطالعه متوقف نشود، لازم است در انتخاب کتاب نکاتی را در نظر بگیریم که انگیزه ما را برای مطالعه افزایش دهد. در ادامه به این نکات می‌پردازیم: 

انتخاب کتاب بر اساس علاقه 

حتماً برای مطالعه آزاد خود باید کتابی را انتخاب کنیم که به موضوع آن علاقه داریم. کتاب‌های متنوعی در زمینه‌های علمی، هنر، روانشناسی، موفقیت، تاریخ و سایر موضوعات وجود دارند. اگر کتاب مشخصی مد نظر ندارید، بهتر است در زمینه مورد علاقه خود کتاب‌های مختلف را مشاهده کنید، اطلاعات آنها را بخوانید و ‌می‌توانید از نظرات کاربران نیز بهره‌مند شوید. 

تعیین هدف مطالعه

پیش از خریداری کتاب لازم است بدانیم در راستای چه هدفی می‌خواهیم مطالعه کنیم. آیا به دنبال کسب یادگیری مهارت جدید هستیم یا به دنبال سرگرمی و آرامش هستیم یا می‌خواهیم در موضوعی تحقیق کنیم و …

به طور مثال برای سرگرمی مطالعه کتاب‌های رمان‌ها و داستان‌ها جذاب است و برای رشد شخصی می‌توانیم از کتاب‌های توسعه فردی استفاده کنیم. کتاب باید مطابق با هدف ما باشد تا بتوانیم بازدهی خوبی از آن داشته باشیم. 

مطالعه اطلاعات کتاب

برای انتخاب کتاب می‌توان اطلاعات آن، سرفصل‌ها و نظرات خوانندگان کتاب را مطالعه نمود. مطالعه این موارد به ما کمک می‌کند تا کتاب بهتری را انتخاب کنیم که در جهت علاقه و نیاز ما باشد.

استفاده از کتاب‌های دیجیتال

اگر پر مشغله هستید و زمان شما برای مطالعه کم است، می‌توانید از نسخه‌های دیجیتال کتاب‌ها (الکترونیکی و صوتی) استفاده کنید. این سبب می‌شود تا در هر زمانی به کتاب دسترسی داشته باشید و بتوانید از هر زمان کوتاهی برای مطالعه استفاده کنید.

توجه به نویسنده یا گوینده

لحن و بیان کتاب در میزان اثرگذاری و لذت‌بخشی آن بسیار موثر است. برای همین در کتاب‌ها باید به نویسنده توجه داشت. در کتاب‌های صوتی نیز نحوه گویندگی بسیار مهم است و لازم است گوینده کتاب حرفه‌ای باشد و روایت مناسبی از کتاب را ارائه کند.

برای افزایش سرانه مطالعه چه زیرساخت‌هایی لازم است؟

برای اینکه در کشور سرانه مطالعه افزایش یابد لازم زیر ساخت‌هایی وجود داشته باشد تا انگیزه و شرایط لازم برای کتابخوانی فراهم گردد. در ادامه به سه عامل مهم در توسعه زیرساخت می‌پردازیم.

میزان دسترسی و قیمت کتاب‌ها

مسلماً میزان دسترسی و قیمت کتاب‌ها در میزان مطالعه اثرگذار است. حمایت از ناشران، کتابفروشان توسط دولت و کاهش هزینه کتاب‌ها و هزینه چاپ سبب می‌شود که کتاب‌هایی مقرون به صرفه‌تر برای دسترسی عموم فراهم شود و افراد با هر توان مالی به کتاب‌های مختلف دسترسی داشته باشند. گسترش کتابخانه‌ها و تجهیز آنها نیز می‌تواند برای تقویت کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه موثر باشد.

تقویت فرهنگ کتابخوانی

یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها موضوع فرهنگی است. لازم است در سیستم آموزشی کشور عادت کتابخوانی پرورانده شود و دانش آموزان برای مطالعه آزاد تشویق شوند. این یک فرهنگ قوی را از دوران کودکی و نوجوانی ایجاد می‌کند و همچنین در خانواده‌ها لازم است بزرگترها کتابخوانی را در خود تقویت کنند تا این عادت به نسل‌های بعد منتقل شود. همچنین تبلیغات و فرهنگ‌سازی در سطح گسترده مانند تبلیغات تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی، کمپین‌های تشویقی و… می‌تواند فرهنگ مطالعه را ترویج دهد.

دسترسی به منابع دیجیتال و اینترنت

با توجه به زندگی امروزی دسترسی به منابع دیجیتال و اینترنت در این امر نیز موثر است. افزایش نسخه‌های دیجیتال و بهبود اینترنت سبب می‌وشد تا افراد راحت تر بتوانند مطالعه کنند و نیاز به زمان اضافه نداشته باشند. 

هرچه زیرساخت‌ها و حمایت از فرهنگ کتابخوانی بیشتر باشد، سرانه مطالعه در جامعه بالاتر خواهد رفت. در نتیجه افراد آگاه‌تر خواهند شد و یک جامعه سالم‌تر و آگاه‌تر خواهیم داشت. مطالعه کتاب در توسعه فردی و جمعی اثرگذار است.