واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سارک، فرصتها و تهدیدها تهران - ایرنا- کشور نپال و پایتخت زیبای آن کاتماندو این روزها در تب و تاب برگزاری هیجدهمین اجلاس سران سازمان همکاریهای جنوب آسیا (سارک) است و از ایران نیز "عباس آخوندی" وزیر راه و شهرسازی به عنوان نماینده کشورمان در این اجلاس شرکت دارد.
کاتماندو مقر دبیرخانه دائمی سارک است و امروز چهارشنبه این اجلاس با حضور هشت کشور عضو و هفت عضو ناظر آغاز بکارکرد.
عنوان اجلاس امسال "پیوستگی عمیق تر برای صلح و رفاه"است.
سارک (SAARC) South Asian Association for Regional Cooperation ) یک سازمان همکاری منطقه ای در بخشهای سیاسی و اقتصادی است که حدود سه دهه پیش از سوی " ضیاء نور رحمان " رییس جمهوری بنگلادش مطرح و رسما در 8 دسامبر 1985 اعلام موجودیت کرد.
وی ایده تشکیل اتحادیه ای مشابه آسه آن و اتحادیه اقتصادی اروپا را برای کشورهای جنوب آسیا پیشنهاد داد که ابتدا مورد پذیرش هند، پاکستان و سریلانکا قرار گرفت و این سه به علاوه بنگلادش به عنوان اعضای موسس در دهه 80 میلادی این سازمان همکاری منطقه ای را بوجود آوردند. بعدها بوتان ، نپال، مالدیو و افغانستان نیز به آن پیوستند.
سارک یکی از مهمترین سازمان های منطقه ای به شمار می رود که حدود یک و نیم میلیارد نفر از جمعیت کل جهان را در خود جای داده است و حوزه جغرافیای وسیعی را در بر می گیرد.
اعضای ناظر:
در آوریل 2006 آمریکا و کره جنوبی درخواستی را مبنی بر عضویت به عنوان ناظر در این اتحادیه ارائه دادند. اتحادیه اروپا نیز طی نامه ای در ژوئیه 2006 علاقه خود را به عضویت ناظر در سارک ابراز کرد.
کشورمان نیز در سال 2008 ( 1385) به عضویت ناظر در سارک در آمد و در حال حاضر علاوه بر ایران، چین، موریس، ژاپن، کره جنوبی، آمریکا و اتحادیه اروپا، اعضای ناظر سارک محسوب می شوند.
پذیرش شش عضو « ناظر » با دیدگاهها و توانمندیهای مختلف و عضویت « افغانستان » در این اتحادیه آن را از صورت یک « اتحادیه منطقه ای مختص آسیای جنوبی » خارج کرده . زیرا « چین » ، « ایران » و « افغانستان » در محدوده جغرافیایی « آسیای جنوبی » قرار ندارند
بودجه سالانه دبیرخانه، توسط دولتهای عضو و براساس یک برنامه پیش بینی شده تأمین می شود.
*اهداف و اصول سارک
اساسا فلسفه ایجاد سارک، بیشتر اقتصادی بوده است و اهداف سیاسی در اولویتهای بعدی این سازمان قرار دارند.
اهداف این اتحادیه آنگونه که در اساسنامه سارک آمده است ، شامل ارتقای سطح زندگی در جنوب آسیا، سرعت بخشیدن به رشد و توسعه اقتصادی در منطقه است . براین اساس، ارتقای همکاریهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژیکی و تقویت همکاری با سازمان های بین المللی و منطقه ای از اهداف راهبردی سارک است.
* چاش های پیش رو
سارک اگرچه با هدف تقویت همکاری های اقتصادی و بهبود وضع معیشتی و رفاه مردم منطقه و نیز ارتقای روابط بین دولتها تشکیل شد اما به سبب اختلافات هند و پاکستان و نیزبروز ناآرامی در برخی از کشورهای منطقه نتوانسته است به اهداف از پیش تعیین شده خود دست یابد؛ ازجمله می توان به دو موافقتنامه سفتا و سپتا اشاره کرد که در عمل به صورت کامل اجرایی نشده است.
اعضای سارک در سال 1997 با تصویب موافقتنامه تجارت آزاد جنوب آسیا (سفتا) تصمیم به تشکیل بازار مشترک تا سال 2001 گرفتند اما واقعیت آن است که تا کنون چنین بازار مشترکی در حوزه سارک شکل نگرفته و در سطح شعار باقی مانده است.
اعضای سارک هم چنین در باره ایجاد منطقه ای تجاری با عنوان "منطقه تجاری ترجیحی سارک" (سپتا) توافق کردند که بخش اعظم مراودات اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو صورت گیرد که مشاهدات نشان می دهد بخش اعظمی از تجارت میان هفت کشور جنوب آسیا به صورت غیررسمی انجام می شود و سپتا (Saarc Preferntial Trade Area) هنوز نتوانسته است یک بلوک اقتصادی را تشکیل دهد.
حذف موانع تجاری و تسهیل نقل و انتقال کالا بین کشورهای عضو، افزایش رقابت عادلانه در منطقه به ویژه در بخش تجارت آزاد و بهره مند شدن همه کشورهای عضو به گونه ای مساوی از مزایای این رقابت، ابجاد چارچوب مناسب برای گسترش همکاری منطقه ای بخشی دیگر از اهداف موافقتنامه های سارک است که به طور کامل تحقق نیافته اند.
یک مانع مهم بر سر راه سازمان، فقر و عقب ماندگی اقتصادی کشورهای عضو است. اغلب کشورهای جنوب آسیا در فقر، بیکاری و عقب ماندگی اقتصادی بسر می برند و این مشکلات سطح همکاری را در میان اعضا کاهش داده است. از همین رو میزان مبادلات تجاری در میان اعضا، تنها پنج درصد درآمد ناخالص آنها را تشکیل می دهد.
* دستاوردهای اقتصادی
دستاوردهای اقتصادی « سارک » از زمان تأسیس در مقایسه با سایر پیمانهای منطقه ای، قابل ملاحظه نبوده است. حجم کل تجارت بین کشورهای عضو SAARC کمتر از10 میلیارد دلار است.
پذیرش چین، ژاپن، کره جنوبی، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران، به عنوان عضو « ناظر » در این اتحادیه را می توان نقطه عطفی در حیات اقتصادی آن دانست که می تواند به تحول بنیانی در این اتحادیه منجر شود.
حضور گسترده کشورهای مختلف در سارک ، این نهاد منطقه ای را از موقعیت مناسبی برای فعالیت های جمعی بین المللی برخوردار کرده ولی تاکنون نتوانسته به حد کافی از آن بهره مند شود ولی با هماهنگی و انسجام بیشتر می تواند در اینده از دستاوردهای بیشتری بهره برد و آینده ای درخشان درپیش روی کشورهای عضو قرار دهد.
*چشم انداز آینده
سارک به عنوان یک اتحادیه اقتصادی و تجاری در جنوب آسیا تلقی می شود که به سبب مشکلات سیاسی و ناآرامیهای داخلی اغلب اعضای خود (پاکستان، هند، بنگلادش، سریلانکا و نپال) فرصت آن را نیافته است که در جهت تحقق اهداف کلیدی مورد نظر ( ایجاد بازار مشترک منطقه ای، گسترش حجم مبادلات تجاری بین اعضاء، حذف کامل موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای، مبارزه با فقر و تروریسم و سرمایه گذاری در پروژه های مشترک) به موفقیتهای جدی دست یابد.
شرایط به گونه ای است که هرکدام از کشورهای عضو سارک در مبادلات جاری خود، همچنان به کشورهای خارج از سارک وابسته اند و کشورهای عضو ضمن آنکه منطقه گرایی اقتصادی و تجاری را برای توسعه ملی خود ضروری می دانند، اعتقاد به این ندارند که به نیازهایشان در این زمینه از طریق سارک پاسخ داده شود.
با این همه سارک به عنوان یکی از مهمترین سازمانهای منطقه ای در جهان با تلاش و همت اکثریت اعضای آن می تواند گامهای مهمی را در راستای همگرایی سیاسی و کاهش تنشها و رفع خصومتها بردارد و بستر رشد و رفاه اقتصادی را در این منطقه استراتژیک فراهم سازد.
رشد سریع جمعیت و کمبود منابع اقتصادی در جنوب آسیا این کشورها را ناگزیر می سازد تا برای بهبود وضعیت زندگی شهروندان شان به اقدامات و تدابیر جمعی منطقه ای تن دهند و کشورهای عضو سارک همکاریهای اقتصادی، تجاری و فرهنگی خود را تحت تاثیر اختلافات سیاسی قرار ندهند و برای همگرایی بیشتر تلاش کنند.
به اعتقاد کارشناسان، همکاریهای اقتصادی منطبق با فرهنگ مصرف و نیازهای منطقه ای، موقعیت مناسبی برای سارک در جهت پاسخگویی به نیازهای اقتصادی کشورهای منطقه ، فراهم می آورد و این همکاری می تواند تاثیر نوسانات اقتصادی غرب بر منطقه را کاهش دهد.
آساق*1* 1446**1577
05/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]