واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: فرهنگ، سنگ بنای پیشرفت جامعه تهران- ایرنا- چهاردهم آبان روز فرهنگ عمومی نام گرفت، مقوله یی که نقش بسیار کلیدی و مهمی را برای حفظ بنیان ها و اساس یک اجتماع در برابر رویدادها و حادثه ها ایفا می کند و در دستیابی جامعه به پیشرفت و توسعه بسیار موثر است.
فرهنگ مجموعه ی پیچیده یی از ارزش ها، اعتقادها، باورها، منش ها، هنجارها، ادبیات، هنر و معماری، آیین ها، افسانه و اسطوره است که فرد در ناخودآگاه خویش از اجتماع فرامی گیرد و با آن زندگی می کند.
دوره های مختلف تاریخ با معیارها و عوامل تعیین کننده یی شناخته می شوند، که هرکدام پایه و مبنای تحول های آن روزگار به شمار می روند، چنان که منبع قدرت در عصر کشاورزی؛ زور بدنی و نیروی بازو بوده و در دوره ی صنعتی و مدرن؛ پول، ثروت، قدرت اقتصادی و نظامی عامل تعیین کننده ی سرنوشت بشر است. زور و زر در جهان امروز دیگر نمی تواند نقش مهمی را در جامعه ایفا کند زیرا «فرهنگ» پایه و سرچشمه ی همه ی تحول های بشری محسوب می شود.
اساسی ترین و زیباترین عنصر یک جامعه، فرهنگ آن ملت است که آدمی را صاحب هویت و شخصیت می کند و سنگ بنای هر تمدنی است و چون در تمام شئون زندگی ریشه کرده، نمی توان تعریف کاملی از فرهنگ ارایه داد.
مفهوم فرهنگ در پدیده های اجتماعی خلاصه می شود که انسان ها برای پاسخگویی به نیازهای گوناگون خود از آن بهره می برند. واژه ی دیگری که در میان جوامع گوناگون کاربرد زیادی دارد، فرهنگ عمومی است که فرهنگ غالب و گسترده ای به شمار می رود. فرهنگ عمومی را می توان شاخه یی از ارزش ها، عقیده ها دانست که جلوه های احساسی را در برمی گیرد و اجبار اجتماعی غیررسمی از آن حمایت می کند که فراتر از گروه ها و گروه های خاص در میان همه ی قشرهای مختلف جامعه مورد پذیرش واقع شده و از سه حوزه ی اصلی ارزش ها، عقیده ها، باورها و هنجارها تشکیل شده است.
بنابراین فرهنگ عمومی به همه ی فعالیت های مبتنی بر اندیشه و عادت گفته می شود که برای برآوردن نیازهای بشری بسته به نوع جامعه از نظر تاریخی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی، رفتارهای عمومی مردم را شکل می دهد.
ویژگی ها و شخصیت های اجتماعی مردم یک جامعه در فرهنگ عمومی آن خلاصه می شود، به گونه یی که فرهنگ عمومی نقش بسیار مهمی را در پیشبرد هدف ها، کیفیت و پیشرفت مسیر حرکت بشر ایفا می کند.
فرهنگ لایه ی زیرین اجتماع را تشکیل می دهد که دیگر سطح ها و لایه ها بر روی آن قرار می گیرند. فرهنگ خود از سطح های مختلفی تشکیل شده که پایه ها و ریشه های فرهنگ عمومی را می سازند. جهان بینی و شناخت شناسی یکی از سطوح فرهنگ است که پایه ی بسیاری از اعتقادها، ارزش ها و باورها هستند، در سطح بعدی می توان آیین ها، هنر و ادبیات را قرار داد که بیرونی ترین و آشکارترین سطح، هنجارها و الگوهای رفتاری و معیارهای اجتماعی در یک جامعه محسوب می شود.
مقوله ی فرهنگ در ایران با توجه به تمدن غنی و اصیل آن، از ارزش بسیاری برخوردار است، استفاده از واژه ی فرهنگ در متن های دوره ی ساسانی، شاهنامه ی فردوسی، آثار سعدی و متن های ادبی و غیر ادبی در این دوره قابل مشاهده است. در این اثرها، فرهنگ علاوه بر دانش، به هنرهایی چون نقاشی، موسیقی، سوارکاری و تیراندازی گفته می شد. در گذشته فارسی زبانان بر این باور بودند که بدون فرهنگ، انسان نمی تواند گام های مثبتی را در زندگی بردارد، بدین دلیل است که فردوسی در شاهنامه فرهنگ را برتر از گوهر و نژاد می داند.
این واژه در پهلوی ساسانی به شکل «فره هنگ» به معنی پیش کشیدن و فراکشیدن نوشته می شد که مفهوم پیشرفت را داشت.
اما پس از اسلام، فرهنگ عمومی بر اصول و معارف اسلامی پایه گذاری شد. بنابراین فرهنگ عمومی در ایران شامل همزیستی، دوستی، محبت، همکاری، همیاری، کمک و دستگیری از یکدیگر است که مهرورزی، عدالت اجتماعی و ظلم ستیزی از محوری ترین اصول اسلام در فرهنگ عمومی جامعه امروز به شمار می رود. اصلی ترین مسأله ی فرهنگ عمومی در ایران، کمال جویی است و اندیشه های دینی که وجه ارزشی دارند، بر رفتارها و مناسبت های اجتماعی حاکم هستند. برای ایجاد تغییرهای مطلوب در فرهنگ عمومی کشور، باید به ابعاد سه گانه ی ارزش ها، حوزه ی قانون ها و ضابطه ها و شاخه ی اجرای قوانین در سطح جامعه توجه کرد.
اگر بخواهیم قوانین اسلامی را در فرهنگ عمومی اجرایی کنیم و به بازسازی و اصلاح آن بپردازیم، باید ابزار لازم برای تولید و اجرای اصول و ارزش های اسلامی در این فرهنگ تهیه شود.
نباید فراموش کرد که در یک جامعه فرهنگ عمومی و بستر آن، نخستین و مهمترین زمینه ی شکل گیری بسیاری از رفتارها و منش ها در نسل جوان و نوجوان است. اهمیت این مقوله سبب شد تا چهاردهم آبان روز فرهنگ عمومی نام گیرد تا فرصتی برای توجه بیش از پیش به این نماد هویت بخشی ملی در جامعه فراهم شود.
برگرفته از:کتاب فرهنگ سازی در دوران معاصر
گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9128**2059**9131
14/08/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]