واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
حمایت از داعش؛ خطای استراتژیک ترکیه
بر اثر سیاستهای اشتباه آنکارا، عملاً وضعیت فوقالعاده سالهای مخوف دهه نود به مناطق کردنشین ترکیه بازگشته است، با این تفاوت که این بار اعتراضها تنها محدود به کردها نیست، بلکه خشم دیگر اقشار مردم ترکیه ازجمله علویها موجب شده است.
سیزده سال پیش (در سال 2001) زمانیکه پس از انحلال حزب اسلامگرای فضیلت، رجب طیب اردوغان از شاخه سنتی حزب فضیلت جدا شد و حزب عدالت و توسعه را تشکیل داد، نجمالدین اربکان، رهبر معنوی مسلمانان ترکیه، از اردوغان بهعنوان فرعون نام برد. این قضاوت آن زمان شگفتی زیادی در محافل سیاسی ترکیه و منطقه ایجاد کرد، اما امروزه نظارت ترکیه بر کشتار مردم بیگناه عینالعرب یا کوبانی در مرز سوریه با ترکیه توسط تروریستهای تکفیری داعش، باعث شده تظاهرکنندگانِ خشمگین در بیش از چهل شهر ترکیه، از الفاظ مشابهی علیه رجب طیب اردوغان استفاده کنند. ترکیه چند ماه پیش نیز با نظاره بر محاصره و کشتار ترکمنهای عراق توسط داعشیها در حومه آمرلی نشان داد که در حمایت از گروه تروریستی داعش حاضر است نهتنها روی آرمانهای اسلامی و انسانی، بلکه روی آرمانهای ملیگرایانه و پانترکیستی که همواره شعار جمهوری ترکیه بوده است، پا بگذارد. همانطوریکه علیرغم هیاهوی «وان مینوت» (یک دقیقه) رجب طیب اردوغان در ژانویه 2009 در حاشیه اجلاس داووس سوئیس درمقابل شیمون پرز، رئیس رژیم صهیونیستی، و نمایش بهاصطلاح حمایت ترکیه از فلسطین، واقعیات بعدی گسترش همهجانبه مناسبات و مبادلات ترکیه با رژیم صهیونیستی نشان داد که اردوغان با این نمایش تنها دنبال جلب اعتماد جهان اسلام و مقاومت فلسطین و سوءاستفاده از آن در راستای اهداف خود بوده است. امروز درحالیکه مردم شهر عینالعرب یا کوبانی بخش قابل توجهی از شهر را از دست داده و داعشیها با شعار اینکه کردها مسلمان نیستند به ذبح زن، کودک و پیر و جوان در این شهر مشغولند، ارتش ترکیه با آرایش گسترده نیروی زمینی و زرهی در مرز، مانع از سرازیر شدن هزاران داوطلب کُرد و ارسال سلاح به شهر کوبانی برای مقابله با داعش شده است؛ به این بهانه که در این شهر پکک مستقر بوده است. گفته میشود ترکیه به انجام عملیات نیروی هوایی سوریه در کوبانی نیز هشدار داده است. بدینترتیب تروریستهای داعش، با پشتیبانی ترکیه، درحال رقم زدن یکی از بزرگترین جنایات بشری در کوبانی هستند. در چنین شرایطی این سؤال مهم مطرح است که چه عواملی باعث شده که مکتبآموزان مدارس دینی امام خطیب ترکیه، بهسادگی ملاحظات اسلامی و انسانی را کنار گذاشته و به حمایت از تروریستهای تکفیری داعش بپردازند؟ در پاسخ به این سؤال میتوان به مجموعهای از دلایل اشاره کرد که در وهله اول با سیاست آنکار علیه دولت قانونی بشار اسد و در وهله دوم با سیاستهای این کشور علیه کردها مرتبط است. از زمان آغاز بحران سوریه، با حمایت ترکیه، تروریستهای تکفیری از اقصی نقاط جهان در ترکیه جمع و پس از آموزش، با نظارت نیروهای نظامی و امنیتی ترک عازم سوریه میشوند، درواقع ترکیه با تبدیل شدن به معبر اصلی ترانزیت تروریست به سوریه، همه پلهایی که میتوانست مناسبات با دولت دمشق را احیاء کند، ویران ساخته، و تنها روی گزینه رفتن بشار اسد سرمایهگذاری کرده است، اما ناکامی و استیصال جبهه غربی ـ عربی در ساقط کردن بشار اسد بزرگترین کابوس ترکیه در رسیدن به رویای تغییر مرزهای سیاسی ـ جغرافیایی و شکلگیری نئوعثمانیسم است. در چنین شرایطی ترکیه با چراغ سبز برخی از کشورهای غربی و عربی و پس از اخذ مجوز پارلمان جهت عملیات زمینی در سوریه و عراق، برای حمایت از انسانهای بیگناه در کوبانی یا عینالعرب و دیگر شهرهای سوریه، شروطی نظیر ایجاد منطقه حائل و پرواز ممنوع و حملات همزمان به مواضع داعش و ارتش سوریه را مطرح ساخته است. واقعیت این است که ادامه پیروزیهای ارتش سوریه و میزبانی از تروریستهای داعش توسط ترکیه برای آموزش آنها، مشکلات متعددی برای آنکار ایجاد کرده و چان کایا (کاخ ریاستجمهوری ترکیه) بیم آن دارد که با رسانهای شدن بیشتر حمایتهای آنکارا از داعش، موج گستردهای از اعتراضات گریبانگیر احمد داوود اوغلو و اردوغان شود. ازاینرو ترکیه تلاش میکند با ایجاد منطقه حائل پایگاههای آموزش تروریستها را به داخل خاک سوریه منتقل و با ایجاد منطقه پرواز ممنوع، مانع از اقدام نیروی هوایی ارتش سوریه علیه تروریستها در آن مناطق شود، و بهاصطلاح بخشی از هزینههای حمایت از داعش را به داخل سوریه منتقل و درعینحال این شرایط را فراهم سازد که با جلب حمایت آمریکا و فرانسه، این مناطق حائل در سوریه که عمدتاً کردنشین هستند، در طولانیمدت به ترکیه واگذار شود، همانطوریکه فرانسه در سال 1939 بر سوریه قیمومیت داشت، بندر عربنشین اسکندرون سوریه را به ترکیه داد. بدیهی است که کشورهای منطقه و جهان ازجمله سوریه، ایران، عراق و لبنان و حتی روسیه، اجازه چنین اقدامی به ترکیه را نخواهد داد. ازسویدیگر ترکیه که درحالحاضر با خرید روزانه صدهزار بشکه نفت از داعش به قیمت بسیار ارزان (بشکهای 25 دلار)، بیشترین نفع اقتصادی را از اقدامات داعش میبرد، تلاش دارد از تکفیریهای داعش برای حذف فیزیکی پکک و نیز خواباندن اعتراضات کردها و تغییر جغرافیای کردستان سوریه و عراق استفاده کند، سه دهه پیش سازمان امنیت ترکیه (میت) با تشکیل گروه زیرزمینی و سنی مذهبی افراطی به نام حزبالله کوشید از آنها برای مقابله با پکک استفاده کند، اما این گروه در عمل ناکام ماند، اکنون ترکیه تلاش دارد داعش چنین مأموریتی را در شمال عراق و شمال سوریه به عهده بگیرد. از همین منظر، پاسخ ردّ ترکیه به درخواست کمک مسعود بارزانی که اربیل مرکز حکومت محلیاش (اقلیم کردستان عراق) با پیشروی داعش، در آستانه سقوط قرار گرفته بود، نشان داد که این تصور برخی از جریانهای کردی که میتوانند با دادن امتیازاتی، روی حمایتهای راهبردی آنکارا حساب بکنند، اشتباه است. ازاینرو جای تعجب نیست که عبدالله اوجالان، رهبر پکک که از سال 1999 در ایمرالی ترکیه زندانی است، تهدید کرده است، سقوط شهر کوبانی بهمعنای پایان آتشبس با ترکیه خواهد بود؛ آتشبسی که به جنگ سیساله کردها با ترکیه پایان داده بود. علیرغم اینکه از سال 2004 و پس از نطق تاریخی اردوغان در دیاربکر ـ بزرگترین استان کردنشین ترکیه ـ و پذیرش مسئله کردی، انتظار میرفت که مسئله کردها در ترکیه حل شود، اما بر اثر سیاستهای اشتباه آنکارا، عملاً وضعیت فوقالعاده سالهای مخوف دهه نود به مناطق کردنشین ترکیه بازگشته است، با این تفاوت که این بار اعتراضها تنها محدود به کردها نیست، بلکه همراهی ترکیه با داعش، خشم دیگر اقشار مردم ترکیه ازجمله علویها که حدود بیست میلیون از جمعیت 75 میلیونی ترکیه را تشکیل میدهند، موجب شده است. ازاینرو حمایت از داعش خطای راهبردی است که ادامه آن عمق استراتژیک ثبات در ترکیه را با مشکل مواجه خواهد ساخت و سبب خواهد شد اهدافی که داود اوغلو معمار جدید سیاست خارجی این کشور در کتاب خود با نام «عمق استراتژیک» برای ترکیه نوین ترسیم کرده، محقق نشوند؛ زیرا در این کتاب داود اوغلو درحالی از تنش صفر با همسایگان سخن گفته که رویکرد اعمالی آنکارا درجهت تشدید تنش در مناسبات منطقهای میباشد. احمد کاظمی منبع : موسسه ابرار معاصر تهران
93/08/10 - 04:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 147]