واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: حمایت از سرمایه گذاری یا سرمایه سالاری؟ روزنامه شهرآرا مشهد در یاداشت روز یکشنبه 20مهرماه به قلم دکتر میثم ظهوریان نگاهی به آینده الگوی توسعه شهر مشهد داشته و به "حمایت از سرمایه گذاری یا سرمایه سالاری؟" پرداخته است.
در چندروز گذشته خبر پلمپ پروژه احداث هتل بین المللی هفت ستاره آبادگران مشهد توسط شورای شهر بدلیل تخلف در مفاد پروانه و تعدیل برخی پروژه های بلند مرتبه سازی در دست مطالعه، از جمله مسایلی بود که در رسانه های استان به آن توجه کرده اند این اقدام اگر چه موجب رضایت بسیاری از تحلیل گرانی که نگرانی وضعیت کنونی الگوی حاکم بر توسعه شهر مشهد بودند شد اما برخی فعالان اقتصادی نیز با اظهار نگرانی از فرار سرمایه گذاران از آن انتقاد کردند.
در واقع آن چه در سالهای اخیر برالگوی توسعه شهر مشهد و بسیاری از کلان شهرهای کشور حاکم بوده است و بعضا بدیهی تلقی می شود نوعی مدرنیسم کوروبی ضابطه است که نه تنها هیچ سازگاری با گفتمان انقلاب اسلامی ندارد بلکه امروزه در بسیاری از کشورهای سرمایه سالار غربی نیز مورد انتقاد شدید متفکران و اندیشمندان قرار دارد.
این دیدگاه همانند لباسی است که آن چنان به بدن الگو توسعه شهری کلان شهرهای کشورمان چسبیده است که بسیاری ازکارگزاران اجرایی مدیریت شهری حتی متوجه وجودش نمی شوند.
در واقع این دیدگاه در طول زمان و به تدریج به بخشی از هویت کلان شهرهای کشورمان تبدیل شده است و انتقاد از آن به مثابه این ادراک می شود که بخواهیم انسانی را زنده زنده پوست بکنیم.
چالش با این جنس از توسعه نامتوازن و سرمایه سالارانه مبتنی بر اصالت سود منجر به این می شود که چالش کننده از سوی قائلین به این نگرش بعنوان فردی ضد توسعه معرفی شود. این درحالی است که شراط بحرانی کنونی اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی شهر تهران بعنوان الگویی از این جنس توسعه در برابر ما قراردارد.
به دلیل حاکم شدن همین نگاه برای جذب سرمایه و سرمایه داران هر گونه تخلفی از اصل و ضوابط شهرسازی ، معماری و محیط زیستی مانند بلندمرتبه سازی های بی ضابطه، ساخت و ساز در ارتقاعات و نابودی فضای سبز موجود در شهر توجیه شود.
پژوهش های انجام شده در حوزه جامعه شناسی اقتصاد نشان داده است آن چه که مطلوبیت اقتصادی زندگی جامعه را کاهش می دهد نه فقر بلکه احساس فقر است و بسیاری از مردم با این که فقیر نیستند به دلیل احساس فقر، رضایت پایینی از زندگی دارند . مهمترین علت این مسئله نمایش و تبلیغ اشرافیت و تجملات در مکان هایی مشابه همین هتل هفت ستاره و برج های لوکس است که هر روز تبلیغات مربوط به فروش آنها را که وعده رفاه و آسایشی بی نظیر برای خریداران این اماکن می دهند در رسانه های استان شاهد هستیم.
بعبارت دیگر اگر چه ممکن است ایجاد بناهای بلندمرتبه و لوکس همانند هتل هفت ستاره مذکور در ظاهر موجب افزایش سرمایه و اشتغال در شهر شود اما اثر مقایسه ای آن بر کاهش احساس مطلوبیت زندگی جامعه آن چنان بالاست که در مجموع موجب گسترش نارضایتی اجتماعی و حتی اقتصادی خواهد شد.
از سوی دیگر آثار روانی و اجتماعی برج سازی و بلندمرتبه سازی به وسیله سلب مناظرطبیعی، آسمان و کوه ها و کاهش فضای تنفسی شهر نیز از جمله موضوعاتی است که در مدل های تحلیلی اقتصاد محور که مبتنی بر اصالت سود فقط به محاسبه هزینه فایده مالی پروژه ها می پردازد به راحتی نادیده گرفته می شود.
باید توجه داشت که دیدگاه مذکور نه تنها براساس گفتمان انقلاب اسلامی بلکه براساس نظرات بسیاری از متفکران غربی نیز به شدت مورد انتقاد است.
اقدامات اخیر در برخورد با برخی پروژه های مبتنی بر نگاه مذکور را می توان گامی مثبت در راستای حاکم نمودن الگویی صحیح تر از مدیریت شهری قلمداد کرد اما کثرت پروژه هایی که در سال های گذشته به بهانه جذب سرمایه و به بهای فداکردن محیط زیست ، آرامش روحی و روانی مردم و سرمایه های اجتماعی و فرهنگی شهر کلید خورده و در حال اجراست، نشان می دهد چنین اقدامات مقطعی و کوچکی نمی تواند به سدی در برابر آن تبدیل شود.
تاسف بارتر از اینکه یک سوی بسیاری از پروژه های مذکور به برخی نهادهای حاکمیتی باز می گردد. براین اساس به نظر می رسد شورای شهر بعنوان اصلی ترین نهاد سیاست گذار در شهر باید با نگاهی آینده نگرانه و به صورت ساختاری به تدوین ضوابطی بپردازد که مانع حاکمیت منافع کوتاه مدت سرمایه سالاران بر سرنوشت حال و آینده شهر شود.
دکتر میثم ظهوریان روزنامه شهرآرای مشهد مقدس
20/07/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]