واضح آرشیو وب فارسی:فارس: علیرضا کمرهای:
ادبیات دفاع مقدس روز به روز جزئی نگرتر شده است
علیرضا کمرهای گفت: ما هرچه از ابتدای تولید ادبیات جنگ به سمت اکنون حرکت میکنیم، از کلی گویی و مبهم گویی و اسطوره گویی پرهیز کرده و وارد جرئی گویی و جزئی نگری و جزئی نگاری شده ایم.

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات فارس، در نخستین روز از هفته دفاع مقدس، نشستی با عنوان ادبیات و دفاع مقدس، با حضور مسعود کوثری مدیرعامل انتشارات علمی فرهنگی، علیرضا کمره ای و فرانک جمشیدی و جمع کثیری از علاقه مندان، در انتشارات علمی و فرهنگی برگزار شد. در ابتدا، کمرهای ضمن اشاره به تفاوتهای ادبیات جنگ و ادبیات دفاع مقدس گفت : ادبیات جنگ اعم از ادبیات دفاع مقدس است و ادبیات دفاع مقدس، اخص از ادبیات جنگ است. **جنگ اصل ماجرا است یا ادبیات؟ وی ادامه داد : میتوان گفت ادبیات جنگ یا دفاع مقدس عبارت از مجموعه مکتوباتی است که به سیاق زبان علمی و تجربی و استدلالی و برهانی نوشته نشده و موضوع، محتوا و مضمون آنها به جنگ ربط دارد. اما وقتی میگوییم ادبیات جنگ، باید ببینیم بین مضاف ادبیات و مضاف الیه جنگ چه نسبتی برقرار میشود، در واقع همه بحث در همین کسرهای است که بین ادبیات و جنگ نقش معنایی ایفا کرده است. سوال این است که آیا باید مضاف ادبیات را اصل قرار دهیم یا مضاف الیه جنگ را؟ کمرهای اظهار داشت: ادبیات آن گاه اتفاق میافتد که بر واقعیت بیرونی خروج کند و چیزی بسازد که از زمره دگرگونی است. در واقع کار ادبیات خلق است و خرق است و خلع است، یعنی ستاندن چیزی و دادن چیز دیگر مورد نظر است. در حالی که جنگ را به عنوان یک پدیده عینی و واقعی و بیرونی میدانیم این سوال مطرح میشود که چگونه مقوله ای که بنا است خودش واقعه سازی کند، میخواهد یک موضوع عینی و واقعی دیگر را، محتوای خودش قرار دهد. در این جا یک پارادوکس شکل میگیرد. این نویسنده افزود: ما در این جا بنا نداریم که در این موضوعات به جواب غایی و نهایی برسیم و بیشتر میخواهیم که طرح سوال بکنیم. وی اضافه کرد : من ادبیات مضاف یا جنگ را صورت وقوع یافتۀ ثانوی واقعه ای میدانم که در خارج رخ داده است، یعنی ادبیات خودش یک وقوع است که در نسبت بین دنیای ذهن و زبان و مغز و یا روایت شکل میگیرد. ما سه گونه بسیار مهم در ادبیات جنگ داریم که عبارتند از: شعر، خاطره نویسی و داستان. کمره ای درباره تغییر محتوای ادبیات جنگ گفت: ما هرچه از ابتدای تولید ادبیات جنگ به سمت اکنون حرکت میکنیم، از کلی گویی و مبهم گویی و اسطوره گویی پرهیز کرده و وارد جرئی گویی و جزئی نگری و جزئی نگاری شده ایم. **دانشگاهها خیلی دیر وارد موضوع جنگ شدند سپس فرانک جمشیدی اظهار داشت که جنگ باید حوزه مطالعاتی دانشگاهها و دانشجویان قرار بگیرد و متاسفانه پایان نامه ها و رسالههای نوشته شده در زمینه جنگ، کارهای قوی نیستند. جمشیدی افزود : این نقد من به این معنا نیست که من خودم را خیلی صاحب نظر میدانم، اما باید گفت که دانشگاه های ما خیلی دیر به موضوع جنگ اقبال کردند و بعد هم که به آن پرداختند، موضوعات مهم جنگ را بررسی نکردند و این موضوعات همچنان بکر و دست نخورده باقی مانده است. به نظر من جنگ ما حقیقتا میتواند آزمایشگاه علوم انسانی باشد، به شرط اینکه دانشجویان رشته های مختلف با رویکردهای متعدد به این زمین حاصل خیز توجه کنند و بتوانند موضوعاتش را بیرون بکشند. **رمان جنگ در ایران، وضعیتی متعارض دارد در ادامه مسعود کوثری با طرح سوالی درباره هویت رمان جنگ در ایران گفت : آیا رمان جنگ در ایران، وضعیتی متعارض و پارادوکسیکال دارد؟ به نظر من جواب این سوال مثبت است. وی افزود: هگل میگوید ما از دوران حماسه بیرون آمدهایم و رمان حماسۀ دوران بورژوازی است. اما باید توجه داشت که رمان در دوران بورژوازی دو ویژگی مهم دارد که این صفات به خصوص بعد از خلق شدن دن کیشوت برجسته تر شد. ویژگی اول آن که رمان، عرفی و زمینی است، دنیایی که رمان ها ترسیم میکنند تقدس زدایی شده است و دیگر دنیای خدایان نیست و به تعبیری دنیای انسان است. کوثری گفت: ویژگی دوم رمان این است که قهرمان رمان در انتها همیشه ناکام است، یعنی قهرمان رمان، انسانی است که نمیتواند با جهانش به یگانگی برسد . کوثری افزود : حال باید دید رمان دفاع مقدس در کجا قرار دارد ؟ رمان دفاع مقدس از طرفی میکوشد سکولار و عرفی نباشد و مقدس باشد، و از طرف دیگر قهرمان رمان دفاع مقدس اگرچه شهید میشود اما کامیاب است. این دو ویژگی مخالف تعریف رمان است، پس یا ادبیات دفاع مقدس رمان نیست و یا باید در تعریف رمان تجدید نظر کرد و این یک پارادوکس مهم است که میتوان به آن فکر کرد. **ادبیات دفاع مقدس با استفاده از طنز به مخاطب نزدیکتر شد کوثری با اشاره به تمهیداتی که ادبیات دفاع مقدس تلاش میکند با استفاده از آنها از پارادوکسهای خود خارج شود، گفت: عناصری به ادبیات دفاع مقدس وارد شده اند تا این ادبیات ملموس تر و عینی تر شود از جمله استفاده از طنز باعث شده که این ادبیات ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار کند، این جریان از کتاب جنگ دوست داشتنی نوشته سعید تاجیک آغاز شد و میتوان گفت پیشینه فیلم اخراجی ها از این کتاب است. وی افزود: هم چنین وارد شدن ترسها و دلهرههای رزمندگان به داستان های دفاع مقدس است، یعنی قهرمان رمان دفاع مقدس در ضمن رشادت، موجودی زمینی است که بعضی جاها در جبهه میترسد و دچار دلهره میشود و از دل شوره هایش میگوید. سوم دل بستگی ها و تجلی عشق به همسر و فرزند و خانواده وارد رمان دفاع مقدس شد و این ادبیات از حالت خشک و رسمیبیرون آمد و عبارات مهرآمیز خانوادگی در آن رد و بدل شد. کوثری اظهار داشت: از دیگر موضوعات وارد شده به ادبیات دفاع مقدس که در تلطیف آن موثر بوده، میتوان به نوشتن از جزئیاتی که به نظر بی اهمیت میآیند، و هم چنین استفاده از تکنیک داستان نویسی جریان سیال ذهن اشاره کرد. همه این ها ادبیات دفاع مقدس را زمینی تر و ملموس تر کرده است. انتهای پیام/و
93/07/01 - 13:13
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]