محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852350172
بررسی تطبیقی ارزش و جایگاه کار در اسلام و یهود
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
بررسی تطبیقی ارزش و جایگاه کار در اسلام و یهود
در دو دین اسلام و یهود، همه افراد در استفاده از مواهب طبیعی و نعمت‌های الهی از حقوقی یکسان برخوردارند؛ هیچ‌کس از این جهت بر دیگری برتری ندارد.
بخش دوم و پایانی جایگاه تجارت، کشاورزی، دامداری و صنعت در توسعة جامعه الف. در اسلام در دیدگاه اسلامی، مسئلة کار با دیدگاه ویژه مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر ارزش کار و لزوم قدردانی در برابر هر کار ارزشمندی، باید توجه داشت که انگیزة اصلی کار نباید تنها رفع نیازهای شخصی باشد، بلکه پذیرفتن کار باید به‌منظور رفع نیازهای زندگی و بی‌نیاز شدن از دیگران از نظر اقتصادی و نیز به قصد خدمت به دیگران باشد. این نوع کار در اسلام در ردیف «جهاد» است که بالاترین و ارزشمندترین تکلیف انسانی و اسلامی شمرده شده است (صهبا، 1361، ص 54). در روایات متعددی، انسان به کارهای تولیدی و فعالیت عمرانی و بهره‌گیری از منابع طبیعی تشویق و ترغیب شده و از تن‌آسایی و سر بار دیگران شدن نکوهش شده است. اسلام برای مسلمانان در امور اقتصادی خط مستقیمی ترسیم می‌کند که وی را بدون آنکه به دیگری به ضرر وارد کند، به مال مشروع و مورد احترام می‌رساند. از سوی دیگر، اسلام از انسان‌ها می‌خواهد که هر کس به اندازه توانایی خود همه کوشش و توان خود را به کار برد و کار را هرچه بییشتر و بهتر انجام دهد؛ زیرا نتیجة کار نه‌تنها به خود فرد، بلکه به اجتماع نیز برمی‌گردد (همان، ص 56). اسلام سعی و تلاش برای طلب‌روزی و استفاده از مواهب طبیعت بشری را امری ضروری دانسته که انسان برای رسیدن به کمال، به آن نیازمند است. اسلام بر حقوق فرد و جامعه و مصالح هر دو تأکید نموه، هیچ‌گاه زمینه حذف یکی را به ضرر دیگری، به‌طور مطلق بازنمی‌گذارد، ازاین‌رو، در اسلام برخی مشاغل در رشد و توسعه جامعه نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند که در قرآن و روایات معصومان(ع) نیز به جایگاه و اهمیت آنها اشاره شده است: 1. تجارت: تجارت از نظر اقتصادی، یکی از راه‌های مهم درآمد و رفع نیازهای اجتماعی است. علاوه بر این موجب حفظ شخصیت انسان در جامعه و نیز فعال ساختن آن و دوری از سستی و تنبلی و در نتیجه، عدم سقوط اجتماعی باشد. در اهمیت بازرگانی در اسلام همین بس که بخشی از اجتماع عظیم مسلمانان برای انجام مراسم مذهبی و سیاسی در مراسم حج را برای تجارت و بازرگانی قرار داده و ملت‌های مختلف از امت بزرگ اسلامی، که بدان دیار برای زیارتی عظیم رهسپار شده‌اند، داد و ستد را بدون احساس هیچ‌گونه گناه و مشکلی می‌توانند داشته باشند. در این مورد، احادیثی از شیعه و سنی آمده و تصریح دارد که حجاج در زمان پیامبر(ص) از در هم افتادن موسم عبادت با تجارت و داد و ستد‌های بازرگانی به سختی افتاده بودند، وحی آمد «لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّکُمْ فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْکُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ وَ اذْکُرُوهُ کَما هَداکُمْ وَ إِنْ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّینَ» (بقره: 198)» (خوشنویس، بی‌تا، ص 94ـ95). قرآن در موارد متعدد، به‌صراحت یا کنایه، به تجارت اشاره کرده و همگان را تشویق بر انجام آن نموده، به شرطی که در محدوده رعایت مسائل مذهبی باشد و مخالفتی با مقررات و احکام اسلام نداشته باشد. از جمله در سورة نساء می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَکُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُمْ رَحِیماً» (نساء: 29). در روایات نیز به نقش تجارت در رشد عقل اجتماعی اشاره شده است. امام صادق(ع) در این زمینه می‌فرمایند: «(تجارت رشد عقل (اجتماعی) را زیاد می‌گرداند» (حرعاملی، 1367، ج 4، ص 12). 2. کشاورزی و زراعت: اسلام به‌دلیل نقشی که کشاورزی در استقلال اقتصادی و سیاسی جامعه دارد، همچنین به دلیل اینکه کشاورزی نان و غذای مایحتاج روزانه مردم را، که از صنعت به‌دست نمی‌آید، آماده می‌سازد، تأکید زیادی بر کشاورزی نموده است. ازاین‌رو، پیامبر(ص) می‌فرمودند: «بار خدایا به نان ما برکت عنایت فرموده و فاصله‌‌ای میان ما و آن میانداز که اگر نان (برای تأمین قدرت جسمی) نباشد، نه نماز خوانده می‌شود و نه روزه گرفته شود و نه توانسته‌ایم واجبات الهی را انجام دهیم» (خوشنویس، بی‌تا، ص 118). کشاورزی از اولین مشاغلی است که بشر به آن پرداخته است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «هنگامی که حضرت آدم به زمین هبوط کرد، نیاز به غذا و آشامیدنی پیدا کرد. پس به جبرئیل شکایت کرد. جبرئیل به وی اظهار داشت: ای آدم! کشاورزی کن» (حرعاملی، 1367، ج 13، ص 194). قرآن کریم نیز در آیات متعددی به مسئلة کشاورزی و نقش آن در زمینه‌های غیرخوراکی، مانند تنظیم و تصفیه هو ا و... اشاره کرده است. از جمله در سوره نحل می‌فرماید: «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ مِنْهُ شَرابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِیهِ تُسِیمُونَ * یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّیْتُونَ وَ النَّخِیلَ وَ الْأَعْنابَ وَ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» (نحل: 10ـ11). ازاین‌رو، معصومان(ع) تنها به تأکیدات لفظی اکتفا ننموده، بلکه خود اقدام به برزگری و کشاورزی نموده و سختی آن را پذیرفته‌اند تا عملاً اهمیت این امر حیاتی را نشان دهند. امام صادق(ع) در مورد جایگاه کشاورزان می‌فرمایند: «کشاورزان گنج‌داران مردمند و حلالی را می‌کارند که خداوند عزوجل آن را از زمین رویانده و خارج نموده و رشد می‌دهد. و اینان روز رستاخیز، بهترین مقامات را از میان دیگران دارند و از همه مقرب‌تر و نامشان به مبارک برده خواهد شد» (همان، ص 194). 3. دامداری: دام‌ها و حیوانات خشکی و دریا و هوا، یکی از معتبرترین ارکان اساسی مواد غذایی می‌باشند که انسان به آنها نیازمند است و حیات خود را برآن قوام می‌بخشد. اسلام مردم را به رشد این سرمایه و اهمیت دادن به آن دعوت می‌کند تا جایی‌که تصریح می‌کند دامداری که شغل انبیاء بوده است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «خداوند پیغمبری را مبعوث نگردانید، مگر آنکه زمانی از عمر خود را به چوپانی گوسفندان اشتغال داشته است» (مجلسی، 1404ق، ص 64). در قرآن کریم نیز از دامداری به‌عنوان نشانه‌ای برای خردمندان یاد کرده، و می‌فرماید: «کُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَکُمْ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِأُولِی النُّهی» (طه: 54). پیامبر اکرم(ص) در حدیثی در اهمیت دامداری می‌فرمایند: «خداوند هنگامی که روزی را آفرید، برکت را در کشاورزی و گوسفند قرار داد» (متقی هندی، 1372، ج 4، ص 32). 4. صنعت: یکی از جوانب اساسی زندگی بشر صنعت است؛ زیرا سازندگی و صنعت تسهیلاتی برای زندگی بشر در زمینه‌های کشاورزی و نقل و انتقال، نیرو و غیر آن ایجاد می‌کند. اسلام به صنعت و صنعت‌گران توجه خاصی مبذول داشته، دارندگان حرفه و فن را مورد تشویق قرار داده است، نمی‌پذیرد که مسلمانان در عقب‌ماندگی علمی و تکنولوژی بمانند، بلکه از آنها می‌خواهد به این حرکت علمی و صنعتی ادامه داده، و در چارچوب اخلاق و ارزش‌های انسانی بر دیگران سبقت گیرند. قرآن ضمن هدایت‌های خود به سلسله‌ای از قوانین علمی و سنت‌های طبیعی اشاره می‌کند که منشأ ظهور مجموعه‌ای از علوم و صنایع است که مسلمانان به‌وسیلة آن، به ابداع و ابتکارات فراوانی دست زده‌اند. از جمله در سورة انبیاء می‌فرماید: «صنعت زره ساختن آموختیم تا شما را از زخم شمشیر و آزار یکدیگر محفوظ دارد، آیا شکر (الهی را) به‌جا می‌آورید» (انبیاء: 80). در احادیث معصومان(ع) نیز صنعت و صنعت‌گری مورد تأکید قرار گرفته و از آن به‌عنوان منشأ منافع عمومی تعبیر شده است. چنانچه امام علی(ع) در عهدنامه خود به مالک اشتر می‌نویسد: «دربارة سوداگران و صنعت‌گران به مردم سفارش کن که در حق آنها نیکی نمایند، حجره‌نشینان و کسانی که با جان و مال خود برای سوداگری سفر می‌کنند و چه آنها که با سرمایة جان خویش به افراد دیگر جامعه سود می‌رسانند؛ زیرا اینها منشأ منافع عمومی هستند» (ابی‌الحدید، بی‌تا، نامه 56). ب. در یهود 1. تجارت: یکی از مشاغلی که در دین یهود بدان اهمیت داده شده است. تجارت است که در بالا بردن توان اقتصادی جامعه بسیار مؤثر است تا جایی‌که در تورات آمده است که پیامبری چون حضرت سلیمان به تجارت و بازرگانی اشتغال داشته است. «کشتی‌های تجاری سلیمان پادشاه با کمک کشتی‌های حیرام هر سه سال یک بار با بارهای طلا و نقره و عاج، میمون و طاووس وارد بنادر اسرائیل می‌شدند» (تواریخ، ج 9، ص 22). 2. کشاورزی: دربارة مقایسه زندگی کشاورزی با صنعت یا بازرگانی، اختلاف عقیدة فراوانی میان دانشمندان یهود وجود دارد. (کهن، 1382، ص 213)؛ زیرا از یک‌سو، در اهمیت کشاورزی چنین گفته‌اند: «صاحبان همه حرفه‌ها سرانجام به کارهای کشاورزی برخواهند گشت. هر آن کس که زمین برای کشت و زرع ندارد، یک انسان واقعی نیست (همان). در مقابل، این سخن نظر مخالفی وجود دارد که کشاورزی را حرفه‌ای پست دانسته، چنین می‌گوید: «هیچ حرفه‌ای پست‌تر از حرفة کشاورزی یافت نمی‌شود. کسی که با یک (زوز zoz؛ واحد رایج پول در بابل) سرمایه سوداگری می‌کند، هر روز طعام گوشت و شراب سر سفره آماده دارد. اما آن کس که با یک صد زوز، قطعه زمینی خریداری می‌کند و در آن کشت و زرع می‌کند، خوراکش نمک و سبزیجات است، تنها همین نیست، بلکه کار کشاورزی موجب می‌شود که او شب‌ها روی زمین بخوابد، برای نگهبانی محصول از دست‌برد دزدان، و با همسایگانش نزاع و زد و خورد داشته باشد» (همان). کشاورزی در سراسر تورات ستوده شده و به‌عنوان اولین شغلی که آدم(ع) بدان پرداخته است، عنوان گردیده است. «زمین برای تو خس و خار خواهد رویانید» (سفر تکوین 23، 3: 18). 3. صنعت: درباره اهمیت صنعت‌گری در تورات چنین آمده است: «هنگامی که ملک‌داری و کشاورزی مخاطره‌آمیز شده بود، ایمنی و اطمینانی که صنایع دستی به انسان می‌بخشید، بسیار جلب‌نظر می‌کرد» (کهن، 1382، ص 213). ضرب‌المثلی نیز حاکی از این امر است: «قحط و غلا هفت سال به طول انجامید، لکن به در خانه مرد صنعتگر نزدیک شد» (همان). صنعت از جمله مشاغلی است که اشتغال و تعلیم آن به فرزندان بسیار مورد تأکید قرار گرفته است تاجایی‌که نپرداختن بدان به‌عنوان آموختن راه دزدی عنوان شده است در اهمیت این موضوع دانشمندان یهود گفته‌اند: انسان موظف است که به فرزند خود هنر و صنعتی را بیاموزد. و هرکس که به فرزند خویش هنر و صنعت نیاموخت، مانند این است که طریقة دزدی به او آموخته است. کسی که هنر و صنعتی دارد، مانند تاکستانی است که بر گردش دیواری کشیده‌اند و دام ودد نمی‌توانند به درون آن آیند و عابران قادر نیستند از انگورهای آن بخورند یا به درون آن نظر افکنند. لکن کسی که هنر و صنعتی ندارد همانند تاکستانی است که دیوارش فروریخته و دام ودد می‌توانند داخل آن شوند و عابران از انگورهای آن خواهند خورد و درون آن را نگاه خواهند کرد (همان، ص 113ـ114). 4. دامداری: یکی دیگر از مشاغلی که همواره در دین یهود مورد تأکید بوده، دامداری است و از مشاغلی است که پیامبران الهی بدان اشتغال داشته‌اند. «ابرام بسیار ثروتمند بود او طلا و نقره و گله‌های فراوانی داشت» (سفر پیدایش، 13: 2). «و حال خداوند قادر متعال می‌فرماید که وقتی چوپان ساده‌ای بیش نبودی و در چراگاه‌ها از گوسفندان نگهداری می‌کردی، تو را به رهبری قوم اسرائیل برگزیدم» (دوم سموئیل، 7: 7). جایگاه کسب حلال الف. در اسلام اسلام هرچه به فرد یا جامعه آسیب رساند و عقل، روح، جسم، عواطف، ارزش، شخصیت، حریت، آزادی و آینده او زیان رساند، تحریم می‌کند؛ زیرا محور اساسی انسان است نه اقتصاد و انسانیت مقصد و هدف است، نه مال و ثروت. در مکتب‌های اقتصادی جدید انسان جزئی از ابزار تولید شناخته شده است که طبق این دیدگاه، ارزش انسان در حقیقت بر محور تولید و مصرف سنجیده می‌شود. درحالی‌که، اسلام انسان را محور اصلی می‌داند که همه فعالیت‌های اقتصادی باید دائر مدار آن باشند و بر اساس حفظ شخصیت و کرامت او، برنامه‌ریزی شوند. ازاین‌رو، در اسلام تولید و خدمت در اختیار اسلام است، نه بالعکس (خوشنویس، بی‌تا، ص 23). از نظر اسلام، هر کار و عمل اقتصادی، باید مشروع بوده و طبق قاعدة «لاضرر و لا ضرار فی الإسلام»، برای مردم سودمند باشد و به کسی زیان نرساند. اسلام به همه انواع کارِ شرافتمندانه احترام می‌گذارد و هیچ کار لازم یا مفیدی را کوچک نمی‌شمارد. اگر در جامعه به خدمت یا مهارتی، اعم از پرستاری یا جمع‌آوری زباله، نیاز باشد، شماری از اعضای جامعه مکلفند که آن علم یا مهارت را کسب کنند. علاوه بر این، هر کاری که انجام می‌شود، باید به بهترین وجه و استوار انجام شود. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «خداوند دوست دارد هر کدام از شما دست به کاری می‌زند آن را خوب و استوار انجام دهد» (متقی‌هندی، 1372، ج 3، ص907، ح 9129). یکی از مهم‌ترین مسائل در نظام اقتصادی اسلام، تحریم مکاسب نامشروع است تا جامعه از آثار و نتایج سویی که این مکاسب برای بشریت در بردارد، در امان بماند. در مقابل، راه‌های مشروعی برای کسب باز و آزاد قرار داده است. خداوند در قرآن کریم در آیات متعددی به برخی از مکاسب حرام اشاره کرده و هرگونه کسب که از رهگذر دزدی (مائده: 38؛ ممتحنه: 12)، شراب‌فروشی (آل‌عمران: 130)، غارت اموال یتیم (اسراء: 34)، ارتزاق از راه دین (توبه: 9ـ10)، ارتزاق از راه چپاول (نساء: 10، 29؛ کهف: 79)، رشوه‌خواری (بقره: 188؛ مائده: 22) به‌دست آید نهی کرده است؛ زیرا منجر به غفلت از یاد خدا و آخرت می‌شود. از جمله در سورة بقره می‌فرماید: «از این نعمت‌ها و رزق حلال و پاکیزه، که نصیبتان کردیم، تناول کنید. در آن طغیان و سرکشی نکنید و گرنه مستحق غضب و خشم من می‌شوید. هر کس مستوجب خشم من گردید، همان خوار و هلاک خواهد شد» (طه: 81). یکی از مصادیق بارز درآمد نامشروع «ربا» است که از منظر قرآن کریم تحریم شده است تا جایی‌که به‌منزلة جنگ علنی با خدا و رسول محسوب شده است (بقره: 278ـ279). در احادیث معصومان(ع) نیز ربا موجب فساد، ظلم، تباهی سرمایه، هلاک ملت‌ها، جلوگیری از کارهای خیر، عادت مردم به گناه و بازماندن آنها از فعالیت‌های تجاری و تولیدی دانسته شده است. در چندین روایت، یک درهم ربا از ده‌ها زنا بدتر شمرده شده است. در حدیث معتبری صریحاً تهدید شده است که ظهور ربا در میان ملتی، سبب هلاکت آن جامعه خواهد شد (صدر، 1368، ص 102-103). ب. در یهود در دین یهود، بر کسب و درآمد حلال بسیار تأکید شده است. یکی از مصادیق درآمد نامشروع، که توسط علمای یهود به‌شدت مذمت شده است، رباست. برخی از نصوص حرمت ربا در تورات عبارت است از: ـ «اگر برادرت فقیر شد و دست نیاز به سوی تو دراز کرد، او را یاری کن، خواه غریب باشد یا هموطن تو، او را کمک کن تا همراه تو زندگی کند و از او ربا نگیر و از خدای بترس» (سفر خروج، 25: 119). ـ «از برادرت هیچ سودی طلب نکن، نه بر پول نقد و نه بر طعام و نه بر هر چیزی که قرض داده می‌شود. فقط به بیگانه می‌توانی قرض ربوی بدهی» (سفر لاویان25، 35-37). ـ برخی، از این عبارت استفاده کرده‌اند که گرفتن ربا از غیریهودی اشکالی ندارد. دلیل آنها این سخن تورات است: «به بیگانه می‌توانی به سود و ربا قرض دهی، اما برادرت را به سود قرض مده» (سفر خروج، 23: 20). در یهودیت، انسان رباخوار منفور واقع شده و حق شهادت دادن از وی سلب شده است. در مزامیر داود در مورد چنین شخصی آمده است: «ملاحظه کن که چشم بصیرت رباخواران تا چه حد کور است. اگر کسی هم نوع خود را شریر و بدکار خطاب کند، آن شخص برای رفع توهینی که به وی شده است، اقدام می‌کند تا بدان حد که توهین‌کننده را از کسب معیشت خود محروم سازد، اما رباخواران هنگامی که می‌خواهند به کسی وام به قصد رباخواری بدهند، گواهانی می‌گیرند، کاتب و قلم می‌آورند و سندی می‌نویسند و آن را مهر می‌کنند و مضمون آن سند چنین است: «فلان کس (شخص رباخوار) منکر وجود خدای اسرائیل است»... هر آن‌کس که پولی دارد و آن را بدون گرفتن سود و بهره به همنوعان خود وام می‌دهد، درباره او نوشته شده است: «نقره خود را به سود نمی‌دهد... آنکه این را به‌جای آورد تا ابدالاباد جنبش نخواهد خورد» (مزامیر داود، 15: 15). این سخن حاکی از این است که کسب نامشروع نه‌تنها موجب وسعت درآمد بشر نمی‌گردد، بلکه سرانجام اموالش تباه خواهد شد. در یهودیت، میان مشاغل گوناگونی که انسان می‌تواند برای خود برگزیند، تفاوت گذاشته شده است و انتخاب برخی از مشاغل توصیه و برخی مذموم دانسته شده است. یکی از دانشمندان یهودی در این زمینه گفته است: «انسان نباید حرفه‌ای را به فرزندش بیاموزد که وی را با زنان دمساز می‌کند. شخص باید فرزند خود را صاحب حرفه‌ای پاک و آسان نماید. بهتر است که انسان به فرزند خود حرفه چارپاداری، شتربانی، ملاحی، چوپانی را نیاموزد؛ زیرا در این‌گونه مشاغل، امکان تقلب و دزدی وجود دارد» (کهن، 1382، ص 214). دانشمندان یهود نیز در عین حال که کار زحمت و صنعت و هنر را می‌ستودند، خود نیز کار می‌کردند. چنان‌که از مندرجات تلمود برمی‌آید تنها عده معدودی از این دانشمندان از خانواده‌های ثروتمند بودند. در صورتی که اکثر آنان کارگران و پیشه‌وران ساده‌ای به‌حساب می‌آمدند که معیشت خود را به عرق جبین به دست می‌آوردند. (کهن، 1382، ص 212). آزادی در انتخاب شغل و حرفه الف. در اسلام اسلام همه مردم را در حق استفاده از مواهب طبیعی یکسان می‌داند، بدون اینکه بین افراد یا نوعی از نوع دیگرتفاوت قائل شود؛ زیرا همه مخلوق خداوند هستند و همه عیال او و تنها تمایز انسان‌ها از هم از نظر تقوا است. اسلام همه مردم را در حق دستیابی به زمینه‌های کار و شرایط فعالیت‌های اقتصادی، یکسان می‌داند، و همه حق دارند آزادانه با حفظ و رعایت مصالح دیگران و حقوق و شئونشان، که ضوابط آن را نیز مشخص نموده است، کار و تلاش کنند. شریعت اسلام کاری خاص را بر مسلمانان تحمیل نمی‌کند، بلکه او را آزاد می‌گذارد تا هر کاری را که با مهارت و تمایلات و لیاقت‌هایش تناسب دارد، انتخاب کند. ازاین‌رو، دین کاری خاص را برای انسان تعیین نمی‌کند، مگر آنکه مصلحت جامعه ایجاب کند. چنان‌که دروازة هیچ کاری را بر روی او نمی‌بندد، مگر اینکه آن کار برای شخص وی یا دیگران مضر باشد. (العسل، 1378، ص 270). در قرآن مجید، آیات متعددی در این زمینه وجود دارد. از جمله: «... او آن خدایی است که زمین را برای شما نرم و هموار گردانید. پس شما در پست و بلندی‌های آن حرکت کنید و روزی او خورید (و شکرش گویید)...» (ملک: 15). در نظامی که اسلام برای زندگی مقرر داشته، لازم است همة اعضای جامعه هر آنچه را در توان دارند، برای خیر امت به‌کار گیرند. این امر در مورد کودک، جوانی که تحصیل می‌کند، زنی که وظیفة مادری یا خانه‌داری خود را انجام می‌دهد و مردان ـ با هر توانایی فکری و جسمی ـ مصداق دارد(ورنرمنسکی و...، 1389، ص 432). اسلام زنان را از اشتغال در خارج از خانه منع نکرده است، ولی این اشتغال نباید به بهای از دست‌دادن آسایش خانواده باشد. ممکن است تلقی و مهارتی که در ضمن اداره خانه به‌وجود می‌آید، از آنچه که مستلزم انجام کار بیرون خانه است، جامع‌تر باشد. زنان می‌توانند هر شغل شرافتمندانه‌ای را که با خصایص منحصربه‌فرد آنها همخوانی داشته باشد، بر عهده گیرند. اما نباید زنان را کلیشه‌وار به مشاغلی خاص محدود ساخت و یا به هر شغلی وارد ساخت، هرچند با روحیات آنان نامناسب و یا موردنیاز جامعه نباشد. ب. در دین یهود دین یهود نیز پیروان خود را در انتخاب شغل آزاد گذاشته است. البته باید توجه داشت که افراد را از اشتغال به شغلی که منافع خود شخص یا جامعه با آن به مخاطره می‌افتد، برحذر می‌دارد. در مورد اشتغال زنان نیز در دین یهود آمده است: «در گذشته کار زن‌ها بیشتر محدود به محیط خانه بود، چرخ‌ریسی، بافندگی، آشپزی، شست‌وشو، نان پختن و آسیاب کردن گندم، ازجمله کارهایی بود که زن‌ها در انزوای خود در خانه انجام می‌دادند» (هولم و بوکر، 1384، ص 91). «امروزه بسیاری از زنان در انتخاب شغل و فعالیت در عرصة اجتماعی کاملاً آزادند» (همان، ص 91ـ92). نتیجه‌گیری در دین اسلام و یهود در مقوله کار مشترکات فراوانی وجود دارد. مواردی که این پژوهش بدان پرداخته عبارت است از: 1. هر دو دین برای کار ارزش و جایگاه والایی قائل شده‌اند و آن را نوعی عبادت، وسیله‌ای برای کسب عزت، مایة سعادت و خوشبختی، شالوده هستی انسان، و هدف خلقت دانسته‌اند. 2. از دیدگاه اسلام و یهود، کار باید برای رضای خداوند انجام شود و در ضمن آن فرد نباید تنها منافع شخصی خویش را در نظر گیرد. 3. در هر دو دین، زندگی زاهدانه و دوری از اجتماع و پرهیز از کار و تلاش مذموم و کار و تلاش نوعی عبادت محسوب شده است. 4. اسلام و یهود بر کار و کوشش و تکیه بر خویشتن بسیار سفارش نموده، تکدی‌گری را به‌شدت محکوم کرده، آن را ابزار از دست رفتن عزت و آبروی شخص می‌دانند. 5. بزرگان هر دو دین، ضمن ستودن کار و کوشش خود نیز عملاً بدان می‌پرداختند. 6. از منظر هر دو دین، مشاغلی مانند تجارت، کشاورزی، صنعت و دامداری در رشد و توسعه جامعه و بی‌نیازی از بیگانگان نقش مهمی دارند تا جایی‌که پیشوایان این ادیان بدان‌ها اشتغال داشته‌اند. 7. کسب حلال در اسلام و یهود از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و بدان بسیار سفارش شده است. هر آنچه که شخصیت، عزت، منافع فرد و جامعه را به مخاطره اندازد، حرام گردیده است. 8. ربا، که از مصادیق درآمد نامشروع است، در هر دو دین منفور دانسته شده و شخص رباخوار به‌شدت مذمت گردیده است. 9. در اسلام و یهود، پرداختن به برخی مشاغل مذموم شمرده شده است؛ زیرا این مشاغل دارای آثار سوء فردی و اجتماعی است. 10. در دو دین اسلام و یهود، همه افراد در استفاده از مواهب طبیعی و نعمت‌های الهی از حقوقی یکسان برخوردارند؛ هیچ‌کس از این جهت بر دیگری برتری ندارد. 11. هر دو دین، شغل خاصی را به پیروانشان تحمیل نمی‌کنند و افراد در انتخاب شغل در جامعه آزاد هستند؛ هر کس بر اساس علاقه و مهارتی که دارد، شغلی را برمی‌گزیند. 12. جایگاه زنان در اسلام و یهود در زمینه فعالیت‌های اجتماعی هم‌سطح با مردان است. آنان در کنار وظایف همسری و مادری، آزادانه می‌توانند در جامعه فعالیت کنند و مشاغلی متناسب با روحیة زنانه خویش برگزینند. منابع ابن ابی الحدید (بی‌تا)، شرح نهج البلاغه، قم، اسماعیلیان. ابی فراس، ورام‌بن (1388)، مجموعه ورام، تهران، دارالکتب اسلامیه. حر عاملی محمدبن حسن (1367)، وسائل الشیعة، چ ششم ، تهران، بی‌نا. حلی، ابن فهد (1407)، عدة الداعی، قم، دارالکتاب الإسلامى. خوشنویس، جعفر (بی‌تا)، خطوط کلی اقتصاد در قرآن و روایات، ترجمة مهدی انصاری، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین علی(ع). راغب اصفهانی، حسین‌بن احمد (1998م)، مفردات الفاظ قرآن، دمشق، دارالعلم. راوندی، قطب‌الدین (1380)، الدعوات، ترجمة حسین قهستانی، قم، راوندی. صدر امام موسی (1368)، اقتصاد در مکتب اسلام، چ دهم، تهران، مشعل دانشجو. صهبا، سیدعبدالرشید (1361)، اقتصاد اسلام در مقایسه با سرمایه‌داری و مارکسیستی، اصفهان، میثم. طباطبائی، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی‌همدانی، قم، دفتر جامعه مدرسین. عسکری، ابو هلال ( 1412ق)، الفروغ اللغات، قم، مؤسسه نشر اسلامی. العسل، ابراهیم (1378)، توسعه در اسلام، ترجمة عباس عرب، مشهد، آستان قدس رضوی. کلینی، محمدبن یعقوب (1401ق)، فروع کافی، بیروت، دارالصعب دارالتعاریف. کهن آبراهام (1382)، گنجینه ای از تلمود، ترجمة امیرفریدون گرگانی، تهران، اساطیر. متقی هندی، حسام‌الدین (1372)، کنزل العمال فی سنن الأقوال والأفعال، بیروت، مؤسسة الرسالة. مجلسی، محمدباقر (1404ق)، بحار الانوار، تهران، اسلامیه. محمدی‌ری شهری، محمد ( 1377)، میزان الحکمة، ج5، قم: انتشارات دارالحدیث میک، رونالد (1385)، پژوهشی در نظریه ارزش کار، ترجمة م سوداگر، تهران، پازند. نوری، میرزا حسین (1382)، مستدرک الوسائل، تهران، المکتبه الإسلامیه. ورنر منسکی، و دیگران (1389)، اخلاق در شش دین جهان، ترجمة محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات. ولایی، عیسی (1378)، کار در منابع اسلامی، تهران، مؤسسه کار وتأمین اجتماعی هولم، جیم و جان بوکر (1384)، زن در ادیان بزرگ جهان، ترجمة علی غفاری، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. منبع: فصلنامه معرفت ادیان – شماره 11 پایان متن/
93/06/26 - 00:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها