واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
قومیتها، عامل همبستگی یا ابزار سوءاستفاده نخبگان سیاسی؟
میان قومیتها در ایران اختلافی وجود ندارد و این نخبگان هستند که این تصورات ذهنی نادرستِ خود را القا میکنند وگرنه مردم از اقوام مختلفی هستند که در کنار هم زندگی میکنند و با هم مشکلی ندارند.

ایران سرزمینی است که در قلب تمدنهای گوناگون واقع شده و یکی از معدود کشورهایی است که قومیتها و اقلیتهای مذهبی مختلف با پیشینه چند هزار ساله دارد. هویت جمعی و حفظ اقتدار سرزمینی به نام «ایران»، عامل پیوند این اقوام برای حفظ یکپارچگی کشور بوده است. با نگاهی به تاریخ قومیتها درمییابیم که پس از ورود اسلام نیز گسترش هویت دینی مبتنی بر امت، اقوام مختلف ایران را تحت لوای واحدی قرار داد و عنصر دین، خدشهای در هویت مشترک وارد نکرد، بلکه عاملی برای تحکیم روابط قومیتها و حفظ کشور بوده است. در دوره معاصر که مدرنیته غربی با رویکردی استعماری در جهان بسط یافت، تنوع قومی کشورهایی چون ایران، فرصتی برای مداخله سیاسی قدرتهای دور و نزدیک در این کشورها فراهم آورد و مسئله روزِ ایرانیان شد. اقوامی که تاکنون هویت متحد و یکپارچهای داشتند و کشور ایران را میساختند، هر کدام تحت نفوذ و شیطنتهای گوناگون قرار گرفتند و سبب بهرهبرداریهای سیاسی و اقتصادی استعمارگران شدند. اما واقعیت این است که نگاه ابزاری و رویکردهای نادرست به قومیتها و اقلیتهای مذهبی در ایران، به خارج از مرزها محدود نشد، بلکه در چند ساله اخیر، عدهای از نخبگان سیاسی، مواضع نادرست و نگاههای جناحی به این موضوع داشتهاند. بهویژه در جریان مبارزات انتخابات نیز همواره برخی نامزدها میکوشند تا با طرح مسائل قومیتی، به کسب رأی و در نتیجه استفاده ابزاری از مباحث قومیتی روی بیاورند. در گذشته نیز بعضی از کشورهای همسایه ایران، بهویژه همسایگان شمالی و غربی، از مسئله قومیت در کشور ما بهرهبرداری ابزاری کرده و به سیاسی شدن آن دامن زدهاند که در این میان، میتوان از مداخلات شوروی در مسائل آذربایجان و کردستان در سال 1345 و همچنین تلاشهای عراق برای تحریک ایرانیان عربزبان و نیز تلاشهای اخیر دولت جمهوری آذربایجان برای دامن زدن به تضادهای ترک و فارس و نظایر آن نام برد. مرور رویکرد برخی از دولتمردان نسبت به اقلیتها همانطور که اشاره شد، در هر انتخابات که در کشور برگزار میشود، نامزدها به برکت برخی از تبلیغات قومگرایانه و شعارهایی از این دست، سعی در جذب رأی اقلیتها دارند؛ که البته تا حدودی موفق بودهاند. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، دولتمردان نگاه ویژهای به مسئله قومیتها داشتهاند. تا جایی که دکتر روحانی حجتالاسلام علی یونسی را به عنوان دستیار ویژه رئیسجمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی منصوب کرد. حتی برخی از افراد نزدیک به جریان دولت که از مسئولان درجه یک نظام میباشند، در دیدارهای خود با سران برخی از اقلیتهای مذهبی، سخنانی را مطرح میکنند که شائبه حزبگرایی و باندی آن تقویت میشود؛ در حالی که از شروع انقلاب اسلامی اکثر اقلیتها و قومیتهای ایرانی نقش سازندهای در کشور داشتهاند. حضرت امام(ره) نیز درباره موضوع قومیت، تأکید بر قومیت در برابر ملت را درست نمیدانست و بهرهگیری از مسائل قومی در جهت تفرقه ملی را محکوم میکردند و با بهرهبرداری از مسائل قومی علیه وحدت ملّی مخالف بودند. به نظر می رسد برخی از دولتمردان به صورت نادرستی با مهره قومیتها بازی میکنند و باعث شده تا اعتراضاتی توسط مردم به مواضع آن ها صورت گیرد که با واکنشهایی همراه شده است. تا جایی که یونسی در یکی از موضعگیری های خود در صفحه فیسبوکش نوشت: «عدهای اساساً نام بردن از حقوق اقلیتهای مذهبی و دینی و اقوام را برنمیتابند.» به هر شکل، سیاسیون باید بدانند که هیچگاه در تاریخ ایران، مفهوم قومیت و خط کشیهای سیاسی که امروز مطرح میشود، وجود نداشته است، بلکه قبیلهها و طایفهها مطرح بوده که خود سلسلهمراتبی چون تیره، ایل و… داشتهاند و هویت ملی ایرانی، مقوله کلانی است که تمام این خردههویتها را در بر میگیرد. از این رو، تضادی میان هویت قومی ـ یکی از زیرمجموعههای هویت ملی ـ و هویت ملی وجود ندارد. به هر حال ایران، اقوام ایرانى داشته و دارد؛ اما اینها هیچگاه مانع وحدت ملى نبودهاند و در مراحل بحرانساز، عزم خود را براى به نمایش درآوردن همبستگى ملى و رهایى نشان دادهاند. قومیتهای ایرانی درهم تنیده و عامل همبستگى کشور میباشند. در مجموع، بیشتر بحثهای مربوط به مطالبات قومی را گروه کوچکی از نخبگان که دارای جهتگیریهای سیاسی هستند، دنبال میکنند نه توده مردم. به عبارت دیگر، میان قومیتها در ایران اختلافی وجود ندارد و این نخبگان هستند که این تصورات ذهنی نادرستِ خود را القا میکنند وگرنه مردم از اقوام مختلفی هستند که در کنار هم زندگی میکنند و با هم مشکلی ندارند. به عبارت دقیقتر، مردم ایران امروز از شعور سیاسی و آگاهى فزایندهای برخوردارند و باورهای غلط و انتزاعی برخی از دولتمردان، نمیتواند شکاف عمدهاى در بین آحاد مردم از هر قوم و طایفهای ایجاد نماید و قومیت، عامل همبستگی مردم میباشد که نباید ابزاری برای سوءاستفاده سیاسی باشد. محسن صابر منبع: رصد انتهای متن/
93/06/11 - 03:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]