واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
شیخ اشراق در مناجات با خدا بیانی حکیمانه و ذوقی دارد یک پژوهشگر فلسفه و منطق گفت: سهروردی نخستین فیلسوفی است که مناجات با خدا را باب کرد و بیان وی هم بیانی حکیمانه و متذوقانه است.
در آستانه روز بزرگداشت سهروردی، نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه شنبه ۳۱ تیر به بررسی نوآوری های سهروردی در فلسفه و منطق اختصاص داشت که با حضور دکتر ضیاء موحد و دکتر سیدمحمود یوسف ثانی و دکتر علی اصغر محمدخانی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. سیدمحمود یوسف ثانی در ابتدای سخنانش به منطق ماده از نظر سهروردی اشاره کرد و گفت: منطق از دو بخش صورت و ماده تشکیل شده که من قسمت دوم را بررسی می کنم. مباحث منطقی به دو بخش صورت و ماده تقسیم می شوند که حکمت الهی هم این بوده است. ماده گاهی در مقابل معنا و گاهی در مقابل صورت است. منطق همان گونه که درباره صورت استدلالات صحبت می کند درباره ماده آن نیز بحث می کند. وی با بیان اینکه منطق ماده 5 بخش دارد که بر اساس هدف منطقدان 5 نوع استدلال به کار می رود، گفت: این 5 نوع به نام صناعات خمس به کار می رود که همه نیز از ارسطو نیست؛ نخست صنعت برهان که بسته به هدف فرد از برهان تعریف می شود چراکه ما در برهان به دنبال کشف حقیقت هستیم و باید از مواردی استفاده کرد و به دنبال حقیقت رفت. دوم صنعت جدل است که هدفش قانع کردن طرف مقابل با بحث و جدل است. سوم صنعت خطابه است که هدفش اقناع مخاطب است. چهارم صنعت مغالطه است که هدفش به غلط انداختن طرف مقابل است و نهایتاً صنعت شعر. وی ادامه داد: حال این سوال مطرح است که ما در هر یک از این صنایع باید از چه ماده ای استفاده کنیم که به هدف آن برسیم. اول باید مضامین و محتوای قضایا را به دسته ها تقسیم کرد. در صنعت برهان مواد به 6 قسم تقسیم می شوند که سهروردی در بین مواد و قضایا عمدتاً به دو ماده برهان و شعر می پردازد. یوسف ثانی گفت: معلوم است که این دو صنعت برای او از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. سهروردی در بسیاری از مواقع سعی دارد که کثرت مواد صنعتی را کم کند و آنها را به وحدت برساند. کار اول وی در زمینه کم کردن کثرات برهان از 6 قسم به دو قسم است. حدسیات، مجربات و متواترات را در یک قسم حدسیات جمع می کند. سهروردی معتقد است که در هر سه امر کثرتی ایجاد می شود که محتوای قضیه را به کلی عوض می کند و باید آنها را در یک قسم که همان حدسیات است خلاصه کنیم. وی افزود: شیخ اشراق می گوید ما به اولویات، حدسیات و مشاهدات نیاز داریم. کار دیگر شیخ اشراق درباره ماده شی است. مخیلات ماده شعر است. تخیل است که شعر را شعر می کند. خیال انگیزی جملات است که شعر را شعر می کند، فارغ از این که وزن داشته باشد یا نداشته باشد. ارسطو کلام خیال انگیز را شعر می داند. فلاسفه معتقدند در بین مواد قضایا کم اهمیت ترین ماده مخیلات است. چرا که ایجاد تصدیق نمی کند در صورتی که رغبت یا نفرت به چیزی را در ما ایجاد می کند. سهروردی در برخی از مواقع بر عکس شعر و تخیلات را دارای بالاترین درجه اهمیت می داند. سهروردی حرف های عجیبی درباره منطق مخیلات دارد. عضو هیأئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: سهروردی در پاسخ به این سؤال که چرا تا این اندازه به مخیلات ارزش می دهد ساکت می شود و می گوید دلیلی ندارد که آدم هر آنچه می داند بیان کند. اما عالم مثال چه کارکردی برای شیخ اشراق دارد؟ در قسمت هایی از آثارش اشاره کرده که چگونه خیال انسان را به عالم مثال مرتبط می شود که موفق به کشف طبقه ای از احوال و رویای انسان می شود. به نظر می رسد توضیح و توجیه بسیاری از چیزهایی که در عرفان، هنر و دین به آن نائل شدند ناشی از اتصال آن ها با عالم مثال یا ملاحظه صورت هایی است که در این عالم وجود دارد و آنها با ابزارهایی موفق به ارتباط با آن عالم می شوند و حقایقی را از آن دریافت می کنند. به نظر می رسد آنجایی که بیشتر اهمیت دارد پیوند زدن بین برخی از حقایق دینی با عالم مثال و خیال است.(مهر)
چهارشنبه 01 مرداد 1393 12:11 بازدید:4
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]