واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
فیسبوک تویتر Google+ Cloob به بهانه ی سالروز قیام سی ام تیر؛ تجلی اراده ی ملی تهران- ایرنا- قیام سی ام تیر نمادی از مبارزه های ملت ایران در راه استقلال و آزادی کشور است. تجلی بخش اراده ی ملی که تلاش ایرانیان را برای برچیدن طومار استعمار و استبداد از این دیار کهن نشان داد.
پس از سقوط رضاخان در شهریور 1320 هجری خورشیدی تلاش های زیادی برای برچیدن دست بیگانگان از منابع ارزشمند نفتی و ایجاد حاکمیت ملی بر صنعت نفت شکل گرفت.
انگلیسی ها در مدت سلطه ی خود بر منابع نفت ایران توانستند به ثروت های هنگفتی دست یابند؛ آنان که موقعیت خود را با مبارزه های مردم برای ملی شدن صنعت نفت در خطر می دیدند، تلاش کردند تا با هر ترفندی راه رسیدن ملت ایران را به حق قانونی خویش ناهموار سازد.
اما کوشش های فراوان مبارزان این مرز و بوم برای ملی شدن صنعت نفت با تمام کارشکنی های بیگانگان نتیجه بخش بود و این نهضت با رهبری محمد مصدق و آیت الله کاشانی به پیروزی رسید.
کمیسیون نفت در ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ هجری خورشیدی پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را تصویب کرد و هشت روز بعد در پی تظاهرات بزرگ مردم، مجلس شورای ملی، اصل ملی شدن صنعت نفت را به تصویب رساند و مجلس سنا نیز در ۲۹ اسفند همان سال این موضوع را تایید کرد.
هنگامه ای که محمد مصدق در حکومت محمدرضا پهلوی به نخست وزیری رسید و در 12 اردیبهشت 1330 هجری خورشیدی کابینه ی خود را تشکیل داد، مراحل اجرایی ملی شدن نفت را پیگیری کرد.
مصدق پس از اثبات حقانیت ایران در دادگاه لاهه در خصوص ملی شدن صنعت نفت و شکایت از انگلیس به ایران بازگشت. در این زمان مجلس هفدهم فعالیت خود را آغاز کرد و وی بر پایه ی سنت پارلمانی از نخست وزیری استعفا کرد تا مجلس شورای ملی با بررسی برنامه های او برای ماندن وی یا انتخاب فرد جدید تصمیم گیری کند.
مجلس با رای قاطع مصدق را به نخست وزیری انتخاب کرد و وی در 19 تیر مامور تشکیل کابینه شد.
مصدق قبل از تعیین کابینه برای جلوگیری از کارشکنی های ارتش و دربار، خواستار افزایش اختیارهای خود و عهده دار شدن وزارت جنگ شد. شاه با این درخواست مصدق مخالفت کرد.
مصدق نیز با رد این خواسته در 25 تیر 1331 خورشیدی بدون مشورت با سران نهضت، استعفای خود را تسلیم کرد و شاه بی درنگ قوام السلطنه را به نخست وزیری برگزید.
احمد قوام به سرعت آزادی های سیاسی را محدود کرد و به تهدید مردم پرداخت و منطقه های مهم و حساس پایتخت را به سلطه ی نیروهای نظامی درآورد.
آیت الله کاشانی از رهبران ملی شدن صنعت نفت با آگاهی کاملی که از خطرهای پیش روی کشور داشت، آشکارا مخالفت خویش را از انتخاب احمد قوام اعلام کرد و در 29 تیر 1331 هجری خورشیدی در گفت و گو با رسانه های داخلی و خارجی اعلام کرد:«... اگر قوام نرود اعلام جهاد می کنم و خودم کفن پوشیده با ملت در پیکار شرکت می نمایم...»
موضع گیری قاطع آیت الله کاشانی سبب شد تا مردم در سی ام تیر ماه به خیابان ها بیایند و با وجود استقرار نیروهای ارتش در شهر به تظاهرات بپردازند و خواستار سرنگونی احمد قوام شوند. نخست وزیر نیز برای جلوگیری از ادامه ی اعتراض ها، مردم را به گلوله بست و عده ای از آنان را به خاک و خون کشید.
محمدرضا پهلوی به دلیل نابه سامانی شرایط، تلاش کرد تا با دادن امتیاز به آیت الله کاشانی، وی را به سکوت وادار کند؛ اما این روحانی مبارز گفت:«... اگر بی درنگ دکتر مصدق بر سر کار باز نگردد، شخصا به خیابان رفته و مبارزه مردم را مستقیما متوجه دربار می کنم...»
قیام مردم و موضع گیری بی سابقه آیت الله کاشانی، محمدرضا پهلوی را به عقب نشینی مجبور و دگربار مصدق را به نخست وزیری انتخاب و پست وزارت جنگ را نیز به وی واگذار کرد و اینگونه مبارزان به خواسته ی به حق خویش دست یافتند.
محمد مصدق به مناسبت گرامیداشت شهدای این قیام، سی و یکم تیر را تعطیل عمومی اعلام کرد و مجلس نیز قیام سی ام تیر را «قیام ملی» و شهدای آن روز را «شهدای ملی» نامید.
این قیام در تصمیم گیری دیوان لاهه درباره ی شکایت انگلیس از ایران تاثیر گذاز بود به گونه ای که مدتی بعد، این دیوان عنوان کرد که در رسیدگی به اختلاف ایران و انگلیس در مورد موضوع نفت از صلاحیت لازم برخوردار نیست.
قیام سی ام تیر و رای دیوان لاهه، نمادی از همبستگی ملی و پیروزی مردم بر استبداد و استعمار محسوب می شود و بیانگر یکپارچگی رهبران نهضت ملی شدن نفت و ملت ایران در برابر بیگانگان بود.
با الهام از: کتاب قیام سی تیر
یادداشت های سیاسی در وقایع 30 تیر
گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9165**2002**9131
انتهای پیام /*
ارتباط با سردبير:
[email protected]
تماس بی واسطه با مسئولین
30/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]