محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853020423
بررسی پیامدهای سیل تابستانی در کردستان - محمد طالب حیدری
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
فیسبوک تویتر Google+ Cloob بررسی پیامدهای سیل تابستانی در کردستان - محمد طالب حیدری مستند کردن و تهیه گزارش از رویدادها اصولا نزد مهندسین و کارشناسان در سطح کشور و بویژه در استان کردستان بسیار نادر است.
اگر همین امروز از نهادهای مسوول مانند مدیریت بحران و یا فرمانداری ها سراغ مهمترین اتفاقات بحرانی 20 سال گذشته مانند سیل ها، بیماری های واگیر و اپیدمی ها و حتی سابقه زلزله و خرابی های آن بروید امیدوار نباشید که به اطلاعات مدونی دست یابید.
اما اطلاعات غیر کارشناسی وجود دارد، مثلا به شما خواهند گفت که بله مراسم عروسی فلان کس بود سیلی آمد و مراسم را به هم زد یا به دلیل خراب شدن فلان پل در فلان مراسم، ما مجبور شدیم که مسیر را دور بزنیم.
فرمانداری و یا شهرداری سنندج آیا از رویداد سیل در داخل شهر سنندج در پنجاه سال گذشته گزارش هایی در دست دارند؟ و یا بهتر است سوال شود آیا بر لزوم این اطلاعات واقف هستند؟
در سیل 20 مرداد 1384 سنندج، نگارنده این مطلب خود شاهد سیل گرفتگی مهیب یک واحد 40 راسی گاوداری در داخل مسیلی در حد فاصل روستای باباریز و کوله هرد در حاشیه سنندج بودم.
گاو داری در جایی احداث شده بود که نباید اصولا مجوز احداث آن صادر می شد، اما برخی از کارشناس ها و مهندسین محیط را پویا و دینامیک نمی بینند آنان بیشتر محیط را ایستا و استاتیک می بینند.
به طور خلاصه نوعی انقطاع آماری و اطلاعاتی در خصوص برخی رویدادهای ذاتا بحران زا وجود دارد که جا دارد بویژه واحدهای مدیریت بحران در دستگاه های اجرایی موظف به تدوین گزارش هایی از این رویدادها گردند و تشکیل بانک اطلاعاتی آن در سطح استان نیز توسط مدیریت بحران در دستور کار قرار گیرد، هرچند این گفته ها زائد است و مدیریت ها خود به این امر ضروری واقف هستند.
به جرات می توان گفت که هواشناسی بدلیل خصلت وظایفش بطور مرتب اقدام به جمع آوری داده های آب و هوایی استان می کند و لذا جزو معدود دستگاه هایی می باشد که از یک بانک اطلاعاتی پیشرفته برخوردار است.
اما اطلاعات در خصوص تبعات اجتماعی و اقتصادی رویدادهایی جوی مانند سیل، سرما و گرما زدگی، توفان های باد و رعد و برق، بهمن، خشکسالی، از جمله وظایف این اداره نیست و تنها علت های علمی و شخصی، انگیزه برخی گزارش های کارشناسی است.
کارگروه سیل بطور قانونی و اجرایی در داخل وزارت نیرو و آب منطقه ای قرار دارد، اما افراد معدودی در استان از این امر خبر دارند، اخبار سیل های پراکنده در سطح استان این روزها تقریبا عادی شده است با یک حساب ساده مشخص می شود که بخش مهمی از درآمد و ارزش افزوده استان کردستان در سال طعمه امواج مهیب و ویرانگر سیل می گردد.
هر چند نمی توان مانع طغیان سیل شد اما واقعا می توان از بسیاری از خسارات سیل جلوگیری کرد به طور کلی سیل ها را در استان کردستان می توان به دو گونه اصلی تقسیم کرد، سیل های دوره سرد سال از نیمه دوم مهر تا نیمه اول خرداد و سیل های دوره گرم سال از نیمه دوم خرداد تا نیمه اول مهر.
** سیل در دوره سرد سال
این سیل ها اغلب حاصل بارش های جبهه ای پاییزه و یا بهاره و یا همزمانی بارش و ذوب برف است.
به دلیل مهار آب ها و نیز خشکسالی های ممتد، خسارات ناشی از طغیان رودخانه ها بسیار کمتر شده است اما هنوز در شرایط بارش های سنگین پاییزی و بهاری، آبهای سرگردان و جاری در داخل شهرها بسیار خطرناک و خسارت زا هستند.
طی 20 سال در دوره سرد سال چند سیل مهم در کردستان اتفاق افتاده است، مانند:
- سیل های ناشی از بارندگی های مداوم و ملایم 25 آبان تا پنج آذر 1373
- بارندگی های ملایم اما مداوم و کم سابقه 25 آبان تا پنج آذر 1373 که در روزهای آخر سبب طغیان رودخانه ها و نیز آبگرفتگی روستاهایی در دشت های قروه و دهگلان و حتی مسدود شدن جاده کامیاران - کرمانشاه در محل روستای برنجیان شد.
- سیل هفت و هشت خرداد ناشی از رگبارهای تندری بهاری در سال 1374 پل اصلی خیابان فردوسی موسوم به پل ملاویسی و پل بلوار بعثت در حد فاصل میدان مادر و چهار راه فلسطین در سنندج تخریب شدند.
- سیل های ناشی از بارندگی های 18 تا 21 اسفند 1383 ؛ این بارندگی ها سبب طغیان رودخانه های استان شد و مهمترین واقعه این سیل ها تخریب پل استراتژیک آدینان در سقز بود.
** سیل های دوره گرم سال
سیل های دوره گرم سال بر خلاف نوع دوره سرد سال در سال های اخیر رو به گسترش اند. در خاطره مردم استان کردستان سیل های مهیبی در دوره گرم سال ثبت شده است مانند سیل های داخل شهر سنندج در خرداد که منجر به شکستن و از بین رفتن چند پل اصلی در داخل شهر شد که پل مسجد ملاویسی و پل خیابان رابط چهار راه فلسطین و میدان مادر از آن جمله اند.
نوع دوم سیل های گرم استان عبارت است از سیل های ناشی از بارندگی های آنی و سریع در ماه های تابستان که به بارش های سیل آسای تابستانه یا flash flood (در کردستان ره هیله rahella) شهرت دارند.
اسم این نوع بارش ها خود بیانگر سیلی بودن آن در فضا قبل از رسیدن به زمین است در بیست سال اخیر مهمترین سیل های تابستانه در تابستان 1378 ( 23 تا 25 تیر و 23 تا 31 مرداد ) و سیل های ناشی از بارندگی های رگباری 23 تا 25 تیر و 23 تا 31 مرداد 1378و یا سیل های ناشی از بارندگی های رگباری 21 مرداد 1384.
در سیل های ناشی از بارندگی تابستانه 23 تیر 1378گذشته از خسارات بسیار زیاد مالی، پنج نفر از اهالی استان نیز جان خود را از دست دادند.
در بارندگی های روز جمعه 21 مرداد 1384 فاجعه در سطح بزرگتری تکرار شد هر چند خوشبختانه تلفات انسانی کمتر بوده و فقط به دو نفر محدود شد، اما سطح وسیعی از باغات ، احشام ، تاسیسات و خانه های مردم بویژه در اطراف سنندج در مسیر ˈباوه ریزˈ تا ˈصلوات آبادˈ در اندک زمانی توسط امواج سهمناک سیل نابود گشت، بیشتر تونل های جاده صلوات آباد در چشم بر هم زدنی از گل و لای انباشته شد.
سیل های تابستانه دارای ویژگی هایی هستند که ضریب خسارات زایی آنها را به مراتب از سیل های دوره سرد سال بیشتر می کند این ویژگی ها عبارتند از:
1- در ماه های تیر و مرداد خاک از گیاه های بهاری به دلیل خشک شدن و یا چرای حیوانات سترده شده و لخت می گردد و بنابراین آب حاصل از بارش سریعا درسطح خاک جریان می یابد.
2- در این دو ماه سطح خاک به دلیل تابش زیاد خورشید و یا بهره برداری های انسانی و حرکت دام گسسته و پودری می گردد.
3- بارندگی های تابستانه از ابرهای گرم با ساز و کار باروری برخوردی شکل می گیرند و قطرات بارندگی معمولاً درشت تر از ابرهای دوره سرد سال است، بنابراین در برخورد با زمین خشک توان حمل خاک بیشتری یافته و بنابراین اندازه حرکت و توان تخریب گل و لای سیلابی ناشی از این بارندگی ها بسیار بیشتر از بارندگی های دوره سرد سال است.
4- تابستان چون فصل بارندگی نیست مردم اغلب غافلگیر می شوند اغلب محصولات و ادوات کار شامل موتور آلات و لوله ها و تاسیسات آبیاری مزارع و باغات و سایر ماشین آلات کشاورزی در مسیل ها می گذارند، عشایر و دامدارهای چرارو نیز چون احشام خود را در ساعات گرم روز در اطراف آبراهه ها و بستر خشک یا کم آب رودخانه ها که خنکتر است استراحت می دهند بنابراین در شرایط سیل زمان لازم برای واکنش فرار و یا خارج نمودن اموال خود را نمی یابند وحتی دیده شده است که خود نگهبان احشام نیز در زمان استراحت بوسیله سیل غافلگیر شده و امکان نجات نیافته است.
5- معمول است که خیلی از گرما گریزندگان شهری و گردشگران و کوهنوردان، داخل دره ها و مسیل هاچادرهایشان را برپا می نمایند.
6- خس و خاشاک طبیعی و شهری و نیز بقایای گیاهی و کشاورزی و درختان در آبراهه ها و بویژه در دهانه پل ها در این فصل به حداکثر خود می رسد که در زمان سیل نخست حرکت آب را سد کرده و آب تجمع یافته با نیروی تخریبی بیشتری آزاد می گردد و این امر در داخل شهرها عامل مهمی در خسارات جانی و مالی است.
7- بر اساس برآوردهای کارشناسی اگر حجم آب توسط مواد سیلابی مانند خاک و شن و بقایای گیاهی و غیره دو برابر گردد قدرت تخریب سیل ده ها برابر می گردد و سیل در واقع توان انفجاری می یابد.
بنابراین بدلایل فوق معمولاً خسارات بارندگی های تابستانه بسیار زیاد است و طبیعتا هر گونه تلاشی برای کاهش خسارات اینگونه سیل ها دارای ارزش فراوانی است.
از نظر هواشناسی به زبان ساده بطور معمول در این فصل از سال رشد عمودی ابر توسط هوای نسبتاً گرمتری در سطوح فوقانی اتمسفر در شرایط بسط سامانه منطقه ای موسوم به پر فشار دینامیکی جنب حاره در بالاتر از ارتفاع 3 تا 4 کیلومتری عملاً مسدود می گردد.
بنابراین پیش بینی هواشناسی با ملاحظه الگوی نقشه و وجود حجم عظیم هوای نسبتا گرمتر در سطوح فوقانی از احتمال عدم رشد ابرهای خطرناک اطمینان خاطر می یابد و چون پدیده های جوی زیر ارتفاع سه کیلومتری هم بیشتر شامل گرمای فصل و نسیم های محلی است؛ معمولاً در این شرایط پدیده جوی غیرمتعارفی را پیش بینی نمی کنند هر چند باید احتمال بروز تند بادهای مزاحم و گردبادی و گرد و خاک شدید در هر شرایطی بررسی گردد.
اما هر چند سال یکبار در تابستان های استان کردستان تغییرات معنی داری بر روی نقشه ها ظاهر می شود؛ مانند خنک تر شدن نسبی هوای سطوح فوقانی و یا تفوق جریانات منتقل کننده توسط جریانات مونسونی در امتداد زاگرس و یا جریانات خزری به سمت غرب کشور باید گفت که در جو زمین نسبت رطوبت به بارندگی مانند بنزین به آتش سوزی است و هواشناس با تجربه تنها به دلیل تغییر و افزایش رطوبت هوا باید نگران تغییرات و تحولات جوی و از جمله بارندگی گردد.
اما افزایش رطوبت در شرایط وجود هوای گرم و پایدار سطوح فوقانی هنوز به تشکیل ابرهای باران زا نمی انجامد وجود رطوبت شرط لازم است اما شرط کافی نیست اگر همزمان با افزایش رطوبت از شدت گرمای سطوح فوقانی کاسته گردد و نیز پشته دینامیکی پایداری بروی ناحیه کاهش یابد باید نگران رشد ابرهای تندری شد.
ابرهای تندری در این فصل بدلیل ارتفاع بلندتر و پوسفر زمین، رشد غیر عادی می یابند و ممکن است ضخامت آنها به 10 تا 15 کیلومتر هم برسد این حجم هوای چرخان و رطوبت به موتوری بسیار قدرتمند برای مخلوط کردن هواهای متضاد و ایجاد چرخه های قائم تلاطمی در منطقه ای با وسعت10تا 200 کیلومتر تبدیل شده و نهایتاً به توفان های تندری میان مقیاس می انجامند.
توفان هایی که در چشم برهم زدنی سیلی مهیب را ایجاد می نمایند نام این نوع بارندگی ها در انگلیسی flash flood است، در فارسی بیشتر اصطلاح بارش های سیل آسا را بکار گرفته می شود، این واژه ها بیانگر بارش هایی هستند که نرسیده به زمین در فضا سیلابی اند.
در سطح زمین آب حاصل از بارندگی امکان نفوذ به خاک را نیافته و خاک را سریعا با خود همراه کرده و بصورت گل ولای حرکت کرده و با اندازه حرکت زیاد توان تخریبی مهیبی می یابد. توان تخریب سیلاب های تابستانی دهها برابر سیلاب های عادی است. تنها راه کاهش خسارات سیل های تابستانه توجه به اطلاعیه ها و اخطاریه های هواشناسی است.
بارش های سیل آسای تابستانه در حال حاضر نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها بر روی مدل های عددی قابل پیش بینی نیست؛ اما پیش بین با تجربه هواشناسی با روش پایش مداوم و شناخت ویژگی های محلی قادر به برآورد مناسبی از امکان رشد ابر خواهد شد.
این پیش بینی ها طبیعتا 12 تا 72 ساعت قبل از بارش ها انجام پذیر است اما پیش بینی سیل و استنتاج درست از رویدادهای آتی جوی امری است که اگر اطلاع رسانی مناسب برای آن صورت نپذیرد و انضباط مدیریتی لازم برآن اعمال نگردد دارای اثربخشی مناسب نخواهد بود.
براساس تجربیات قبلی عرصه های آسیب پذیر عبارتند از
- خانه های اطراف آبراهه ها و کانال های داخل شهرها بدلیل آبگرفتگی آنی و سریع کانال ها
- کارگاه های روباز ساختمانی و جاده و پل سازی و مصالح دپو شده در محوطه ها
- محصولات کشاورزی و باغی اعم از خرمن های علوفه و غلات و حبوبات و میوه های برداشت شده اما انبار نشده
- ماشین آلات و ادوات کشاورزی که بطور معمول در داخل پناه های طبیعی آبراهه ها در تابستان نگهداری می شوند
- احشام و بویژه رمه های گوسفند در حال استراحت در داخل مسیل ها
- شهرداری ها باید توجه نمایند که اتفاق بارش های شدید و آنی تابستانه در داخل یک شهر ممکن است سریعا به فاجعه ای بزرگ منجر گردد، چه جمع شدن سریع و آنی سیلاب ها از معابر و کانال های نسبتا باریک داخل شهرها امکان تخلیه سریع را نداشته و لذا دریاچه هایی از آب در چشم بر هم زدنی ممکن حیات در خیابان و بازاری را به خطر بیاندازد.
اطلاع رسانی خطرات سیل های تابستانه و نیز تشکیل جلسات مدیریت های بحران قبل از وقوع سیل و بر اساس اخطاریه های هواشناسی استان و تقسیم وظایف دستگاه های مسوول و پاسخگو نمودن آنها در قبال چگونگی انجام وظایفشان تنها راه کار مدیریت کاهش خسارات سیل است.
باید به مردم اعلام نمود که به محض مشاهده ابرهای سیاه در بعد از ظهرهای تابستان حتی المقدور باید از مسیر سیل های احتمالی دور گشته و پناهی را برای خود و اموال و احشام خود بجویید بنابراین هرچند نمی توان مانع وقوع سیل شد اما می توان خسارات آن را کاهش داد.
* مدیرکل هواشناسی استان کردستان
انتهای پیام /*
ارتباط با سردبير:
[email protected]
تماس بی واسطه با مسئولین
24/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها