واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
قرآن هایی با جلد های چرمی تهران-ایرنا- یکی از ارزشمند ترین صنایع مردم سرزمین ما ساخت جلدهایی برای قرآن های نفیس و کتب شعر است که استفاده ازچرم درتجلید کتب نفیسی چون قرآن بسیار استفاده می شده است.
هنرمندان ایرانی از قرن دوم هجری هنر تجلید قرآن را با استفاده از پوشش چرم ابداع کردند .در اخبار و احادیث آمده است که هنگامی که به دستور خلیفه سوم کلام الهی گردآوری و بر اوراق چرم نگاشته شد، مصحف مقدس را برای آن که از بین نرود، بین دو تخته چوبی به نام الدفتین نگهداری می کردند. معدود جلدهای قرآن های اولیه از قرون اولیه اسلامی در لوح چوبی با پوشش چرم است که به نقوش ضربی مزین شده اند.
هنر جلدسازی قرآن کریم به خصوص پس از آن که کاغذهای خانبالغ از چین وارد شد و جای پوست را برای نگارش گرفت، به دلیل دوام کم کاغذ رونق یافت. از دوره سلجوقیان نیز با استفاده از تیماج(چرم بز)، این هنر به مرحله تازه ای رسید.
تزیینات براساس نفاست قرآن طراحی می شد. در دوره تیموری استفاده از شیوه سوخت و جلدسازی توسط ضربه های باسمه و نقش اندازی روی جلد چرم رواج داشت. بعدها از حکاکی روی نقش و منبت کاری نیز در جلدهای قرآن استفاده شد.
هنر جلدسازی قرآن رفته رفته با ورود چاپ و ماشینی شدن، کم کم رو به مدرن شدن رفت و جلدهای مقوایی و گالینگور و صحافی شده رواج یافت اما کمابیش در بخش های مرمت کشور به شیوه سنتی قرآن هایی را جلدسازی می کنند.
رفته رفته جلد سازی بعد ها صنعتی شد و کم کم به حالت چاپی تنزل کردچرم های ماشینی که امروزه در همه جا وجود دارد، دوام چرم های طبیعی را ندارد. طرح هایی که با قلم روی چرم زده می شود، پس از مدتی از بین می رود و سطح چرم صاف می شود در حالی که ما جلدهایی از 800 سال پیش داریم که نقش هنوز مستحکم روی آن مانده است.
طراح و گرافیست در گفت وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا با اشاره به اینکه استفاده از جلدهای چرمی کاهش یافته است افزود: چرم در حجمی زیاد، نسبت به کاغذ در دسترس نیست. از سوی دیگر چرم محصولی گران است. بنابر این اگر استفاده از این محصول عمومیت ندارد و به طور گسترده مورد استفاده نیست؛ تنها به سبب قیمت بالاست.
ˈاحمد قلی زادهˈ اظهار داشت: در استفاده از این ماده با محدودیت نقش پذیری مواجهیم. در واقع در قیاس با چاپ چهار رنگ افست که می توان از آن به هر نحوی بهره گرفت؛ چرم قابلیت نقش پذیری و تنوع فرمی کمتری دارداما باید یادآور شد که چرم هم چون تمامی مواد دیگر طبیعی، محدودیت های ویژه خود را دارد.
وی گفت: چرم همیشه محدودیت هایی دارد این موضوع چندان با تغییر مصالح کار و تکنولوژی صنعتی مرتبط نیست گرچه انکار نمی کنیم که تکنولوژی کار ها را آسان تر می کند. در استفاده از چرم به سبب فشار و دمایی که برای نقش پذیری بدان اعمال می شود؛ نقش ها نیز باید با دقت انتخاب شود. توجه به حداقل های ضخامت فرم در یک دستگاه برای نقش اندازی باید لحاظ شود و این یکی از دشواری های طراحی نقش برای چرم است که نمی توان آن را نادیده گرفت.
قلی زاده خاطر نشان کرد: با این سختی ها وقتی چرم برای جلدسازی کتبی چون دیوان حافظ و مثنوی و شاهنامه و از همه بر تر، قرآن مورد استفاده قرار می گیرد؛ حکایت از ارزش گذاری بر متن و توجه ویژه بدان است. اما این نوع جلد شاید به سبب محدودیت هاست که امکان استفاده گسترده ندارد. چراکه به جز کتب معتبری چون قرآن و حافظ و شاهنامه و مثنوی و کتبی ازین دست؛ کتاب ها نیازمند نقوش و یا عکس هایی برای معرفی مطالب داخل کتاب هستند و از سوی دیگر باید به این موضوع توجه داشت که نوشتن نام ها با فونت کوچک برای نام نوسینده و مترجم و امثال این نام ها بر روی جلد چرمی ممکن نیست و از طرفی به سبب آن که این نام ها جزء هویت کتاب هستند قابل حذف نیستند و این موضوع استفاده از چرم را محدود تر می کند.
اما امروزه با محدودیت هایی برای تهیه چرم خوب و سختی های کار مواجهه هستیم اما اما با زیبایی این کار و جذابیت هایی که از گذشته به ما رسیده و به نوعی میراث نیاکانی ما محسوب می شود؛ سبب می شود تا با وجود محدودیت های کاربری چرم از آن در تجلید کتب نفیسی چون قرآن بهره گیریم.
فراهنگ(5)**9338**
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
15/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]