محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830373312
موسیقی رمضان از طبل و نقاره تا سه گاه ربنا
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
موسیقی رمضان از طبل و نقاره تا سه گاه ربنا ساری- ایرنا-آیین ها و سنت ها جزء جدایی ناپذیر هر قوم و نشانگر فرهنگ و اعتقادات مردم است که در درازنای تاریخ گاه با اندکی تغییر و گاه بدون هیچ گونه تحول سینه به سینه به نسل های بعد انتقال یافته است.
پیران و سالخوردگان جامعه در هر دوره و زمانی در باره آداب و سنن، آیین ها و مناسبت ها، قضاوت و واکنش تقریبا انتقادی همراه با حسرت نسبت به گذشته داشته اند.
آنان از اینکه نسل جدید و جوان درک و آشنایی نسبت به اینگونه موارد ندارد همواره رنج برده و مسوولان فرهنگی را از این باب به چالش می کشند.
تغییر ساختار اقتصادی و سیاسی بی شک در فرهنگ و آداب و رسوم هر جامعه تاثیر شگرفی دارد و آحاد جامعه اگر چه ممکن است در ابتدا نسبت به تغییرات واکنش داشته باشند، اما پس از مدتی بناچار تحولات را می پذیرند.
به اعتقاد برخی از کارشناسان گسترش شهرها، مهاجرت، رشد و گسترش فناوری، دسترسی به اطلاعات، بالا رفتن سطح دانش و آگاهی اجتماعی و بسیاری از موارد دیگر سبب کمرنگ شدن بسیاری از مراسم سنتی و آیینی شده است.
آیین ها و مناسبت های دینی و مذهبی به دلیل اینکه ریشه در اعتقادات و باورهای مردم دارند، نسبت به سایر رسوم و آداب از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردارند لذا تغییرات در هسته آن به دشواری صورت می گیرد و تغییرات تنها در پوسته و سطح آن به فراخور وضع اجتماعی و اقتصادی هر منطقه امکان پذیر است.
رمضان از جمله ماه های خاص در جهان اسلام و ایران است که آداب ویژه ای دارد و تاثیر این آداب در لایه های گوناگون رفتاری، اجتماعی و فرهنگی مردم در این ماه کاملا مشهود است.
هنر و هنرمند نیز در این ماه تحت تاثیر فرهنگ رمضان، کارکرد ویژه ای می یابد که ساختار اجرایی آن نسبت به دیگر بخش ها قابل تشخیص و شناسایی است.
موسیقی هم به عنوان یکی از شاخه های مهم و تاثیر گذار هنر حامل و ناقل بخشی از میراث تاریخی و جامعه بشری در این ماه ، شناسنامه ویژه ای در کشورمان دارد.
ˈبهروز وجدانیˈ نویسنده و پژوهشگر موسیقی در این باره می گوید : هر کشوری به میراث خود بالیده و ادعای سهیم بودن در بخشی از تمدن جهانی را دارد که این امر عموما از فرهنگ عامه و غیر رسمی آن کشور ساطع می شود.
وی اضافه کرد : این میراث منعکس کننده ویژگی های اصلی فرهنگ ملت ها و هویت فرهنگی و اجتماعی آن است که در این میان بخش عظیمی از میراث بشری به موسیقی اختصاص می یابد.
او ادامه داد : میراث آیینی ایران زمین نیز مهم ترین و شاخص ترین بخش موسیقی سنتی و عامیانه ما به شمار می آید که متاسفانه با فراموش شدن برخی از مراسم و آیین ها نقش و کاربرد خود را از دست داده و به بوته فراموشی سپرده شده است.
وجدانی بررسی موسیقی آیینی هر قوم و ملتی را در شناخت بیشتر و درست و عمیق فرهنگ آن قوم موثر دانست و گفت: از این رو است که اسناد و مدارک موسیقایی از ارزش علمی بسیاری برخوردارند.
وی افزود : در شرایط کنونی اهمیت مستند سازی و پژوهش های علمی و دقیق و جامع در حوزه میراث فرهنگی تا حدی است که با هرگونه کوتاهی در این زمینه ، آیندگان از تجربه، دانش، مهارت، فن آوری، ذوق و خلاقیت نیاکان و میراث هزاران ساله بشری محروم خواهند شد.
بدرستی نمی دانیم نخستین زمانی که مردمان این سرزمین آواهای طبیعی را با نغمات ملکوتی همراه کردند ، کی بود و اولین بار ، سروده های مذهبی در کدام معبد یا کدام قسمت از کشور عزیزمان خوانده شد.
اما به این مهم واقفیم که ساز و موسیقی در زمانه ای که هنوز ابزارهای کنونی اطلاع رسانی در جامعه بشری متولد نشده بود ، به عنوان یکی از هنرهای نخستین بشری برای اعلام اوقات روز و شب در خدمت مردم بوده است.
رمضان و اعلام زمان سحری و افطاری به مردم از جمله این اوقات بود که برای مردم ایران در مقایسه با سایر ماه های سال از اهمیت زیادی برخوردار بود.
ˈ هوشنگ جاوید ˈ نویسنده و پژوهشگر موسیقی نواحی و مذهبی می گوید : مردم در روزگاران قدیم از میان افراد جوامع کوچک خود اشخاصی را برای اطلاع رسانی از سحرگاهان و شامگاهان انتخاب می کردند و آنان نیز با استفاده از ساز های مرسوم در آن مناطق و با آیات و مناجات ها مردم را از وقت سحر آگاه می کردند.
وی افزود : این کار تا دوران معاصر نیز ادامه می یافت و در تهران افرادی از میان آژان ها به دستور نظمیه انتخاب می شدند و با طبل و دهل وقت سحر را به مردم اعلام می کردند.
جاوید گفت : سازهایی چون کرنا، نقاره، طبل و دهل از جمله سازهایی بودند که نه تنها در ماه رمضان ، بلکه در طول سال نیز کاربرد داشتند.
او نقاره زنی را به دلیل مطلع کردن مردم از طلوع خورشید و رسیدن هنگام سحر از هنرهای باستانی دانست و افزود : با آمدن اسلام به ایران هنر نقاره نوازی جلوه ویژه ای یافت و در زمان سحر و افطار در خدمت دین قرار گرفت و به هنر آیینی تبدیل شد و در برخی از نقاط کشور به شکل وقفی در آمد.
جاوید یاد آور شد : در آن دوران در شهر طبس نقاره نوازی به صورت اوقافی انجام می شد و علاوه بر آن در آستان مقدس حرم رضوی هم به گونه ای دیگر از این هنر دیرینه بهره برده می شد.
وی اضافه کرد : نوعی ارکستر کهن با ترکیب سازهای کوبه ای و بادی به نام ˈ نوبت ˈ وجود داشت که با نظم و قوانین خاص خود به صورت دور (دایره وار) اجرا می شد که همچنان در برخی از مناطق کشور مرسوم است.
ˈ سید احمد وکیلیان ˈ ، پژوهشگر و مدیر مسوول فصلنامه فرهنگ مردم می گوید : تا زمانی که پای رادیو و تلویزیون در ایران باز نشده بود ، مردم با پشتوانه فرهنگی نیاکان خود به روش های گوناگون، اطلاع رسانی می کردند.
وی افزود : در ماه رمضان از آغاز ، رویت هلال ماه را با اذان و کوبیدن طبل و نقاره و نواختن شیپور به آگاهی مردم می رساندند.
او یادآور شد : کودکان و نوجوانان نیز در آستانه رمضان با خواندن ترانه های شاد از قبیل ˈهوم باباییˈ، ˈالله در رمضونیˈ، ˈالم ترانیˈ و ˈگره کشوˈ آمدن ماه مبارک رمضان را نوید داده و از هدایای بزرگ تر ها برخوردار می شدند.
وکیلیان گفت : این افراد برخی مواقع نیز با شیطنت خاص خود با ترانه های طنز آمیز به روزه خواران هشدار داده و بدین وسیله موجی از شادی در تمام شهرها و آبادی ها بر پا می شد.
این پژوهشگر افزود : تلاوت قرآن کریم با صوت و آهنگ خوش و خواندن اشعار مذهبی و ترانه های شادی آفرین در این ماه پر برکت ، سبب شکل گیری نوعی موسیقی مذهبی و آیینی شده بود که در هر منطقه با توجه به فرهنگ و زبان همانجا جلوه خاصی داشت.
وی ادامه داد : در کرانه های خلیج فارس دم سحری با نواختن دمام و سرودن ترانه، در سیستان سحری خوانی دهلک، در یزد با نواختن نقاره، در فارس بویژه عشایر با کرنا و دهل، در آذربایجان عاشیق ها با نواختن قپوز و خواندن حماسه مذهبی، کردها و لرها باتنبور و دوتار، در تهران با طبل و شیپور و شعر خوانی و در بسیاری از روستاها جارچیان با کوفتن حلب و جار کشیدن، حمامی ها را به صدا در آوردن بوق حمام و روزه داران را به انجام فرایض الهی فرا می خواندند.
شب های قدر نیز ثنا، دعا و تلاوت قرآن مجید و مراثی و نوحه در سوگ مولای متقیان (ع) جذبه ای خاص به وجود می آمد و شب های پایانی ماه مبارک با اشعار الوداعی، مراسم خداحافظی و وداع برپا می شد.
با رسیدن عید فطر نیز روزه داران با برپایی جشن و سرور و نواختن دف و چنگ و اقامه نماز عید در سماع ربانی و ضیافت الهی خضور می یافتند و پاداش خویش را از پروردگار دریافت می کردند.
ایرانیان مسلمان بنا بر رسمی کهن از یک ساعت پیش از اذان سحر به بام خانه خویش یا گلدسته مساجد رفته و مناجات سحر را با رسم خاصی می خواندند.
مضمون اشعار انتخابی آنان معمولا استقبال از رسیدن ماه پر برکت و دعوت مردم به شرکت در این فریضه الهی بود.
آنان در گذشته تمهیدات گوناگونی برای بیدار کردن مومنان داشتند که بهره گیری از تنوع موسیقایی زیبا ترین آن ها بود و هر منطقه بسته به باورهای قومی قبیله ای و عرفی به شکل زیبایی از این هنر استفاده می کرد که مناجات خوانی، مناجات سحری، شب خوانی رمضان، سحر آوازی و... از آن جمله بود.
دهل نوازی (نقاره نوازی) از جمله برنامه هایی بود که روزی دو نوبت هنگام سحر و افطار هر بار به مدت 10 دقیقه تا یک ربع ساعت با ضربآهنگ خاصی اجرا می شد که این مراسم در مازندران ˈ پیشنمازی ˈ و در کردستان ˈ آوروغانی ˈ نامیده می شد.
برخی از کارشناسان و پژوهشگران بر این اعتقادند که با ظهور رسانه های مدرن، این فرهنگ دیرپا از گردونه خارج شده بتدریج به فراموشی سپرده شد. حال با تشکیل دهکده جهانی و فرهنگ یکنواخت معلوم نیست که چه بر سر آداب و رسوم ملت ها می آید.
اگر چه رونق موسیقی رمضان خواسته و آرزویی است که هر هنرمند و دوستدار هنر تحقق آن را انتظار می کشد ولی این دغدغه نیز برایشان وجود دارد که موسیقی رمضان همچون مراثی و نوحه خوانی های محرم و سفر ارزش معنوی و موسیقیایی خود را از دست ندهد و در دام اشعار سخیف و سبک و اجراهای فالش با صداهای دورگه گرفتار نشود.ک/4
گزارش از : بهزاد مقوم
1888/1654
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
15/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها