واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
روانشاد محمد معین، نخستین دکتر ادبیات فارسی در ایران است هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق هدف یک پژوهش علمی، رسیدن به درک درست و فهم دقیق متون و مطالب در علوم مختلف است. چیستی یک پژوهش را میتوان در کوششهایی یافت که به شکل سامان یافته، در جهت یافتن حقیقت یک امر، صورت میگیرد.
پژوهش های بسیاری در حوزه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی از دیرباز در جهان انجام شده است؛ اما پیدایش روش علمی پژوهشی در کشور ما، پیشینه چندانی ندارد. اگر تصحیح متون تاریخی و ادبی را، نمونه ای از این تلاش های پژوهشی به شمار آوریم، صد سال اخیر را می توان دوره ای به نسبت متفاوت و روبه رشد در بازشناسی و به کار بردن روش های پژوهشی در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی به حساب آورد. دانشمندان، ادیبان و پژوهشگران ما، همسو با پیشرفت های علمی جامعه پا به عرصه پژوهش گذاشتند و شمار پژوهش های آنها در حوزه های مختلف از جمله شعر و ادب فارسی، افزایش یافت. بهره گیری از روش های علمی در پژوهش و کاربرد آن در واکاوی متون فارسی و بازشناسی زبان کهن فارسی و فرآورده های فرهنگی و ادبی نیاکان، متاسفانه چندان که باید باشد، بسیار نیست. اهمیت و شناسایی اصول و روش های پژوهشی در زمینه های مختلف بویژه در علوم انسانی و ادبیات و زبان فارسی، هنوز هم در جامعه ما به عنوان یک ضرورت فرهنگی ـ اجتماعی احساس می شود. یکی از هدف های پژوهشی، نگهداری آثار ادبی، هنری و نوشته های تاریخی و مصون داشتن آنها از دستبردهای استعماری و طمع ورزی غاصبان میراث های فرهنگی جهانی است؛ پس باید هوشیار باشیم و راه و روش پژوهشگران نامدار و دلسوز جامعه را ادامه دهیم و حین آشنایی با روش های نوین پژوهشی، بر تولیدات آثار پژوهشی در زمینه های مختلف علمی و ادبی بیفزاییم. با کمی دقت و ژرف اندیشی، درمی یابیم رشد و پیشرفت جهانی و اعتلای فرهنگ انسانی در زمینه های مختلف، مرهون تلاش های خالصانه پژوهشی و بررسی های دقیق علمی چهره های برجسته جهانی بوده است. از آنجا که هدف همه پژوهشگران، کشف حقیقت بوده است، برای دستیابی به آن، راه های مختلفی را پیش گرفته اند. یکی از آن راه ها، نزدیک شدن به فهم واژه ها و ترکیب های زبانی، درک اندیشه های کلامی و شناخت منبع الهام های شاعرانه و ادیبانه بوده است. عارفان و سالکان اهل طریقت ما هم در دوره حیات پر برکت خود کوشیده اند به این مکاشفه ها و ادراک های معنوی دست یابند و در کوشش های پژوهشی و خلاقیت های زبانی و معنوی جامعه، شریک باشند. بصیرت و بینش درونی پژوهشگران ما، در زمینه زبان و شعر و ادب فارسی، همواره راهنمای آنها در رسیدن به درک معنویت آثار و دریافت حقیقت آفرینش های فرهنگی و ادبی بوده است. یکی از کسانی که در حقیقت یابی و دریافت و ارائه دانش واقعی در زمینه زبان و ادبیات فارسی ما از روش علمی بهره جسته، دکتر محمد معین است؛ کسی که برای یافتن دانش واقعی و حقیقت زبان فارسی و چیستی آثار ادبی و فرهنگی ما، منطقی و اصولی فعالیت کرده است، جمعه ای که گذشت ساگرد در گذشت این چهره شاخص فرهنگی کشورمان بود که متاسفانه در رسانه ها کمتر یادی از او می شود. «طرح دستور زبان فارسی» در چهار جلد، حاصل پژوهش دقیق و علمی آن استاد فرزانه در زبان فارسی و بیانگر دانش و کوشش دلسوزانه او در بازسازی زبان و قاعده های دستوری گفتار فارسی است. مقاله های پژوهشی استاد در زمینه های مختلف علمی و ادبی، در مجله های «دانشکده ادبیات دانشگاه تهران» و دیگر نشریه های ادبی و فرهنگی ایرانی و خارجی به چاپ رسیده است. «دوره کامل فرهنگ فارسی» شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در زبان فارسی، لغات اروپایی که بتدریج در زبان فارسی وارد شده و اعلام اشخاص و جغرافیایی این فرهنگ، متجاوز از 7900 صفحه و در شش جلد از تالیفات برجسته و مهم این ادیب و پژوهشگر دلسوز زبان فارسی است. استاد محمد معین، کتاب های متعددی هم تصحیح کرده اند؛ مانند: 1) «چهار مقاله» نظامی عروضی با شرح لغات و توضیح عبارت های مشکل و نسخه بدل ها 2) مجموعه اشعار علامه دهخدا با مقدمه و شرح و ترجمه احوال و آثار او 3) «دانشنامه علایی» ابن سینا با حاشیه ها و شرح لغات و توضیحات لازم 4) «برهان قاطع» تالیف محمدحسین خلف تبریزی در چهار جلد که نمونه ای برجسته و مهم از کارهای پژوهشی استاد در زبان فارسی به حساب می آید؛ بویژه، حاشیه ها و توضیحاتی که استاد درباره اصل واژه ها و اجزای تشکیل دهنده آنها نوشته، به عنوان یک کتاب ضروری مرجع در زبان فارسی، بسیار سودمند است. 5) «جوامع الحکایات» تالیف سدید الدین محمد عوفی 6) «عبهرالعاشقین» تالیف روزبهان بقلی شیرازی و ده ها اثر دیگر، که همه نشان دهنده کوشش های دلسوزانه این ادیب فرزانه در زمینه تاریخ، زبان و فرهنگ و ادب سرزمین ما ایران بوده است. از برجستگی های پژوهشی دکتر محمد معین در تمام آثار متعدد او، تعیین تاریخ کاربرد واژه ها، معنی های حقیقی و مجازی و ارائه شاهد برای معنی های متعدد آنها در زبان فارسی است. استاد دکتر محمد معین، پس از سال ها تدریس، تحقیق، تالیف و تصنیف، سرانجام در نهم آذر ماه 1345 شمسی در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، دچار بیهوشی و اغما شد و پس از یک دوره پنج ساله بیماری در حالت اغما، در سیزدهم تیر ماه 1350 شمسی در بیمارستان فیروزگر تهران به رحمت ایزدی پیوست و در زادگاه نیاکانی اش، آستانه اشرفیه گیلان به خاک سپرده شد. عبدالحسین موحد / جام جم
شنبه 14 تیر 1393 2:30 بازدید:3
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]