واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: داستان آش ملا نصر الدين و پول الكترونيكي!
بچهها در نزديكي منزل ملانصرالدين شلوغ ميكردند. زن ملا گفت كه اين بچهها را رد كن بروند جاي ديگر. ملا آمد دم در و به بچهها گفت كه شنيدهام چند محله بالاتر آاش ميدهند. بچهها رفتند آش بگيرند. پشت سر آنها چند نفر ديگر هم رفتند. ملا ديد همه دارند ميروند آش بگيرند. آمد داخل و به زنش گفت كه يك ديگ! به من بده بروم آش بگيرم!
فكر نكنيد كه مطلب ما درباره داستان ملانصرالدين است بلكه موضوع ما پول الكترونيك است. به نظر ميرسد استفاده از خدمات الكترونيكي بانكي به ويژه خريد با دستگاه كارتخوان و عابربانك زياد هم به نفع مردم نيست و بايد هزينه هم بدهند. بيشتر اين توهم به وجود آمده كه اين دستگاهها براي كاهش هزينه است ولي با كمي دقت ميبينيم كه مردم هم بايد پول كالا بدهند و هم پول كارمزد اينچنين خدمات را كه در نهايت به افزايش قيمت منجر ميشود. در اين مقاله قصد داريم كه به دور از تبليغات و براي مديران و كارشناساني كه ميل دارند وارد اين مقوله شوند، مطلب را كمي بازتر كنيم تا حكايت ملا نشود.
ابتدا لازم است چند مطلب و آمار از منابع مختلف را ذكر نمايم تا مقدمات لازم را در يك جا جمع كرده باشم:
۱ ـ ۱۲ ميليارد تومان سالانه بابت جمع آوري و امحاي اسكناس صرف ميشود. (سايت بانك مركزي)
۲ ـ مبلغي صرف چاپ و مديريت چك پول و سكه ميشود كه به علت سهم كم آنها در خردهفروشي، فعلاً در محاسبات شركت داده نميشوند.
۳ ـ ۲۰هزار تومان در ماه به ازاي هر دستگاه پوز، نقطه سر به سر براي شركتهاي پي. اس. پي است. به عبارت ديگر، اگر شركتي فقط ۲۰هزار تومان از هر پوز درآمد داشته باشد، فقط هزينه خود را پوشش داده است (براساس تحليل شركتهاي پي. اس. پي).
۴ ـ هر برگ اسكناس حداقل ۱۰۰ بار در خردهفروشي شركت كرده و دست به دست ميچرخد تا امحا شود. (كارشناسان بانكي)
۵ ـ كارت بانكي حدود ۳۳ درصد از بار خردهفروشي را در امريكا بر دوش دارد. بقيه بر دوش پول نقد و چك است. (نيلسون ريپورت)
۶ ـ طبق آمار بانك مركزي در سال ۸۳، مبلغ اسناد بانكي مبادله شده طي تسويه بين بانكي حدود هزار و 323 ميليارد ريال و كارمزد شتاب براي اين مقدار، حدود ۳۹ ميليارد ريال بوده است. با توجه به ناچيز بودن مبلغ و ميزان اسناد پوز، ميتوان تمام موارد را براي خودپردازها درنظر گرفت. بنابراين با تقسيم كارمزد به مبلغ كل، مقدار ۰۲۹۴ / ۰ به دست ميآيد كه حدود ۳درصد فرض ميگيريم.
۷ ـ تعداد تراكنشهاي بين بانكي در سال ۸۳ از طريق مركز شتاب و خودپرداز حدود ۳۸ ميليون عدد و پايانه فروش بسيار ناچيز است. (بانك مركزي)
۸ ـ تعداد تراكنشهاي بين بانكي در سال ۸۴ بيش از ۱۰۰ ميليون و حدود سه برابر سال ۸۳ خواهد شد. (بانك مركزي)
۹ ـ سه برابر هزينه شتاب از بانك صادركننده كارت، به بانك پرداخت كننده پول، داده ميشود. بنابراين هزينه كامل پرداخت هزار و 323 ميليارد ريال از طريق شتاب، چهار برابر ۳۸ ميليارد ريال است. بنابراين اگر كل كارمزد را بر مبلغ پرداختي تقسيم كنيم، حدود ۱۲ درصد ميشود! (اگر اشتباه نكرده باشيم، ارقام چنين ميگويند)
۱۰ ـ اگر در ازاي دريافت ۴۰هزار تومان از خودپرداز، ۴۰۰ تومان كارمزد بدهيم، يك درصد ميشود اما به دليل دريافت مانده و پرداخت كارمزد كامل براي آن و اينكه بسياري از مشتريان كمتر از ۴۰هزار تومان دريافت مينمايند، درصد مزبور بالاتر ميرود.
۱۱ ـ كارمزد خريد با كارت نقدي و توسط دستگاه پوز را به طور متوسط ۱درصد فرض ميكنيم. اين درصد براي كارتهاي اعتباري چند برابر ميشود.
۱۲ ـ هزينه چاپ هر برگ اسكناس به طور متوسط حدود ۱۵ تومان است. كه اگر بين اسكناسهاي مختلف ۲۰۰۰ و ۱۰۰۰ و ۵۰۰ و ۲۰۰ و ۱۰۰ و ۵۰ توماني تقسيم كنيم، فعلاً فرض نماييد كه حدود ۱۵ هزارم يا ۵ / ۱ درصد بشود.
۱۳ ـ ۵۷ هزار پوز طبق گفته بانك مركزي در مراكز فروش نصب شده است كه هر روز بيشتر ميشود و تا لحظه گزارش حدود ۶۰ هزار عدد فرض ميكنيم.
۱۴ ـ اگر استقبال از پوز زياد شود و در فروشگاههاي زيادي نصب شود و مشتري بتواند گوشت، لبنيات، سبزي خوردن، ميوه، خواربار و مانند آنها را خريداري نمايد، متوسط مبلغ خريد كمتر از ۱۰ هزار تومان ميشود كه مقدار كم آن بسيار قابل توجه است.
ما مجبور هستيم كه به اعداد و ارقام اعتماد كنيم و بررسيهاي كيفي را به كمي تبديل كنيم تا بتوانيم اقتصادي رفتار كنيم و از سياسيكاري و اجراي نمايشهايي كه بعضي را در مسند قدرت نگاه ميدارد يا ندانسته به اشتباهات خود ادامه ميدهند، پرهيز كرده باشيم.
با مفروض گرفتن تقريبي موارد فوق، نتايج زير به دست ميآيند:
۱ ـ با هر بار خريد توسط دستگاه پوز، حداقل يك درصد بهاي جابهجايي پول ميشود كه در دفعات بعدي اضافه ميشود. اگر اين خريد ۵۰ بار صورت گيرد، ۵۰ درصد از مبلغ خريد، به هزينه جابهجايي پول تعلق ميگيرد و اگر ۱۰۰ بار خريد صورت گيرد، ۱۰۰ درصد به هزينه جابهجايي پول تعلق ميگيرد.
۲ ـ هزينه تحويل پول به مشتري توسط خودپرداز، با تكيه بر آمارهاي بانك مركزي، به ميزان حداقل ۳ درصد و معمولا ۱۲ درصد است! كه مستهلك ميشود و به كارمندي داده نميشود. در شرايط قبل از خودپرداز، اين پول توسط كارمند شعبه و هزينههاي ديگر انجام ميشد كه در حال حاضر نيز مقدار قابلتوجهي از اين راه صورت ميگيرد. مطلب قابل تأمل اين است كه متوسط پرداخت توسط كارمند در هر مراجعه، بسيار بالاتر از خودپرداز و معمولاً خرج يك ماه مشتري بود. اين هزينهها در نهايت و به نحو غيرمستقيم از جيب مشتري بانك پرداخت ميشود اما مشتري از اين امر آگاه نميشود.
۳ ـ هزينه پوزهاي نصب شده كنوني حدود 2/1 ميليارد تومان در ماه است. دقت كنيد كه اين ميزان در سال، 4/14 ميليارد تومان ميشود. اگر تعداد پوزهاي ما به يك ميليون كه مدتي پيش بانك مركزي فرمودند برسد، نه، اين مقدار خيلي رويايي است، آن را ۵۰۰ هزار فرض كنيم، هزينه سالانه نگهداري فقط ۵۰۰هزار پوز، مبلغ ۱۱۲ ميليارد تومان ميشود! اين مبلغ كجا و ۱۲ ميليارد تومان كجا. البته تا چند سال ديگر مبلغ ۱۲ ميليارد تومان دو يا سه برابر ميشود. دقت فرماييد كه دستگاه پوز جايگزين مقداري از جابهجايي پول نقد ميشود كه حداكثر در ايران به ۳۰ درصد ميرسد.
4- با توجه به آمار ارائه شده و هزينهاي كه پول الكترونيك بر مشتري براي تبادل پول و كالا و نقل و انتقال پول تحميل ميكند، به سادگي ميبينيم كه قيمت كالا بالاتر ميرود. آيا با آمارها و نتايج ارائه شده در فوق ميتوان نتيجه گرفت كه خريد با دستگاه پوز، هزينه كالا را ۱۰۰ درصد يا ۵۰ درصد يا ۲۰ درصد يا... مقدار بالا ميبرد. اندازه دقيق آن را بر عهده شما ميگذاريم.
نویسنده : علي طالبزاده
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۶ تير ۱۳۹۳ - ۲۰:۳۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]