محبوبترینها
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
بگ خرید تبلیغاتی راهی نوین برای معرفی برند شما
10 اشتباهی که ممکن است هنگام خرید هدایای تبلیغاتی انجام دهید
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1801783957
یادداشت؛ حقوق ملت در قانون اساسی از نگاه شهید بهشتی - سید جواد ورعی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
یادداشت؛ حقوق ملت در قانون اساسی از نگاه شهید بهشتی - سید جواد ورعی قم - ایرنا - نقش بی مانند شهید آیت الله بهشتی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی بر کسی پوشیده نیست. شهید بهشتی تنها در تدوین و تصویب تعدادی از این اصول در مجلس خبرگان قانون اساسی اظهار نظر کرده است، ولی همین موارد بنیان های اندیشه آن استاد فقید را در موضوع «رابطه دولت و ملت» نشان می دهد.
جمع آوری، تحلیل و بررسی دیدگاه های شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی نیازمند فرصت واسعی است. آنچه در این نوشتار کوتاه به مناسبت سالگرد شهادت آن شهید والامقام مطرح می شود، دیدگاه های وی در فصل سوم قانون اساسی یعنی حقوق ملت است.
1. عدم کارایی اعمال قوه قهریه با انحرافات فکری
هنگام بحث از فعالیت نشریات و مطبوعات، گروهی که عهده دار تنظیم اصل مربوطه بود، بر این باور بود که ˈخط سیر مطبوعات و رسانه های گروهیˈ را مشخص کند تا معلوم باشد که در یک انقلاب مکتبی و نظام جمهوری اسلامی چه مسوولیت خطیری بر عهده دارند؛ به همین جهت مطلع اصل پیشنهادی در پیش نویس را که آمده بود: ˈمطبوعات در نشر مطالب و بیان عقاید آزادند مگر ...ˈ مورد نقد قرار دادند که ˈنباید اول آزادی داده شود، سپس قیودی برای آن بگذارند.ˈ بلکه اصل را اینگونه اصلاح کردند: ˈبیان و نشر افکار و عقاید و مطالب ... در جهت خدمت به فرهنگ جامعه و تویر افکار و انتقادات سازنده آزاد است و آن چه ... ممنوع است.ˈ
آیت الله بهشتی از جمله کسانی بود که با اصل پیشنهادی مخالف بود. استدلال وی مبنای فکری آن شهید را در این زمینه نشان می دهد.
ˈنظامی که بخواهد بر ایمان قلبی مردم تکیه داشته باشد، بی شک باید برای حفظ و حراست ایمان مردم اهمیت زیادی قائل باشد. مبنای تحریم خرید و فروش کتب ضلال این است که اولا، مکتب برای ایمان مردم در ساختن زندگی سعادتمند، نقش بنیادی می بیند.
ثانیا، وقتی نظامی سیاسی و اجتماعی بر ایمان مردم متکی باشد، اگر ایمان متزلزل شد، نظام هم متزلزل می شود، منتها در شرایط زمانی زندگی ما، مکلف را باید به تکلیف ایمانی وادار کرد که اگر اهلش نیست، از خرید و فروش کتب ضلال خودداری کند؛ چنان که از قدیم الایام چنین بوده است. ولی این که حکومت به عنوان جلوگیری از منکر، اعمال قهر کند، چه مقدار در این عرصه موفقیت آمیز است؟ به نظرمن شرایط کنونی اعمال قهر برای جلوگیری از نشریاتی که مبارزه فکری با اسلام می کنند، سودمند نیست، بلکه بر حسب تجربه مضر به اسلام هم هست. البته از اهانت به افراد و شعائر اسلامی و تحریک و توطئه علیه استقلال کشور باید جلوگیری شود.ˈ (مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ص 1728ـ 1729)
دیدگاه فوق کاملا منطبق با معیارهای شناخته شده فقهی است، زیرا ˈاحتمال تاثیر یکی از شرایط نهی از منکر است. اگر نشریات و رسانه هایی که به فعالیت بر ضد تعالی اسلامی اشتغال دارند، یک منکر باشد، باید برای مقابله با آن ها از راهکاری استفاده کرد که موثر باشد. در این عصر و زمان استفاده از قهر و غلبه در جهت مقابله با اینگونه نشریات و رسانه ها نه تنها مفید نیست، بلکه مضر است. کمترین ضرر آن این است که تصور کنید (شود) که اسلام قدرت رویارویی فکری و منطقی با آن ها را ندارد، و اسلام و مسلمانان را به فقدان یا ضعف منطق متهم کنندˈ.
2. حق تحصیل با اراده و انتخاب مردم
یکی دیگر از اصول فصل مربوط به حقوق ملت اصل ˈآموزش و پرورش رایگان برای همه ملتˈ بود. برخی از نمایندگان با استناد به سطح گسترده بی سوادی در کشور پیشنهاد اجباری بودن تحصیل تا مقطع راهنمایی را ارایه دادند تا علاوه بر رایگان بودن تحصیل مردم آن را حق و وظیفه خود بدانند. آیت الله بهشتی معتقد بود که، ˈالزام مساله را حل نمی کند. باید هم انگیزه ایجاد کرد و هم امکان تحصیل را فراهم کرد که اگر توام با یکدیگر باشد، مشکل مرتفع می شود. اجبار به کودک شش ساله معنا ندارد. وقتی تحصیل حق کودک باشد، چنان که والدین نسبت به این امر کوتاهی کردند، قانون این کار را می کند.ˈ(همان، ص788)
3. حق اجتماعات و راهپیمایی بدون اطلاع دولت
اصل دیگری که در همین فصل مورد بحث و بررسی و تصویب قرار گرفت، ˈآزادی تشکیل اجتماعات و راهپیمایی، بدون حمل سلاحˈ بود مشروط بر آن که مخل مبانی اسلام نباشد.
پیشنهاد گروه مربوطه این بود که ˈتشکیل اجتماع با اعلام قبلی باشد.ˈ ایراد شهید بهشتی این بود که ˈاگر اجتماع در مکان هایی باشد که مزاحمتی برای مردم ندارد، اطلاع دادن به دولت چه ضرورتی دارد؟ˈ(همان، ص683)
از این ایراد بر می آید که از نظر وی اجتماع و راهپیمایی بدون حمل سلاح و با رعایت حدود دیگری که در اصل پیشنهادی مطرح شده بود مثل این که ˈمخل امنیت و نظم عمومی و خلاف مبانی اسلام نباشد.ˈ چنان که مزاحمتی برای مردم نداشته باشد، مطلقا آزاد است؛ بنابراین چه ضرورتی دارد که قبلا به دولت اطلاع داده شود؟ اگر بگوییم باید با ˈاجازه دولتˈ باشد کدام دولتی حاضر است به مخالفان خود اجازه دهد که علیه او اجتماعی برپا کنند یا راهپیمایی اعتراضی راه بیاندازند؟
این سخن و تحلیل نشانگر افق فکری و دوراندیشی آن شهید بزرگوار است که چگونه در دفاع از حقوق ملت، افق های دور را می دید و موانع را حدس می زد و متناسب با آن راهکار ارایه می داد.
4. بستن راه های مفسده انگیز
یکی دیگر از اصول این فصل، اصل مربوط به ˈمنع شکنجه برای گرفتن اقرار یا کسب اطلاعˈ؛ همچنین ˈعدم جواز اجبار اشخاص به شهادت، اقرار یا سوگند، و بی اعتبار بودن چنین شهادت و اقرار و سوگندیˈ بود. یکی از فقیهان وارسته مجلس خبرگان قانون اساسی (آیت الله علی مشکینی) با تاکید بر منع شکنجه به عنوان رفتاری غیرانسانی و غیراسلامی، با استناد به قاعده فقهی ˈدفع افسد به فاسدˈ اظهار داشت:
ˈما به این اصل رای می دهیم، ولی بعضی از مسائل باید مورد توجه قرار گیرد مثل این که احتمالا چند نفر از شخصیت های برجسته را ربوده اند و دو، سه نفر هستند که می دانیم این ها از ربایندگان اطلاع دارند و اگر چند سیلی به آن ها بزنند، ممکن است کشف شود، آیا در چنین مواردی ممنوع است؟ˈ(همان، ص777)
شهید بهشتی در پاسخ به مطلبی اشاره کرد که از عمق شناخت وی از مقوله ˈقدرتˈ حکایت دارد. اظهار داشت: ˈمساله راه چیزی را باز کردن است، به محض اینکه این راه باز شد و خواستند کسی را متهم به بزرگترین جرم ها کنند، یک سیلی به او بزنند، مطمئن باشید به داغ کردن همه افراد منتهی می شود. پس این راه را باید بست. یعنی اگر حتی 10 نفر از افراد سرشناس ربوده شوند و این راه باز نشود، جامعه سالم تر است.ˈ(همان، ص778)
شهید آیت الله ربانی شیرازی هم در تایید شهید بهشتی، به نکته دیگری اشاره کرد که حائز اهمیت است:
ˈدر تمام دنیا شکنجه ممنوع است. در اسلام هم ما جایی در تاریخ ندیده ایم که کسی را برای اقرار گرفتن شکنجه کنند. پس هم از نظر اسلامی و از نظرات دیگر این کار ممنوع است. سابقا که خود ما محکوم بودیم شکنجه را منع کردیم، ولی حالا که حکومت به دست ما افتاده، چرا شکنجه را منع نکنیم؟ اگر این کار را نکنیم، خیلی اثر سو دارد.ˈ(همان، ص779)
موارد فوق تنها نمونه هایی از تاثیر افکار و اندیشه های شهید آیت الله بهشتی است که در اصول قانون اساسی منعکس شده و چنین قانونی محور اداره نظام قرار گرفته است، البته مساله محترم شمردن این قانون از سوی دولتمردان و عمل به آن مساله دیگری است.
تصور کنید که شهید بهشتی در مجلس خبرگان قانون اساسی نبود، ما امروز چه میراثی را در اختیار داشتیم؟ در آن صورت آیا ملت می توانست به قانون اساسی استناد کرده و رفتار کارگزاران حکومت را با آن محک بزند و حقوق اش را مطالبه کند یا این که حکومت بود که رفتارهای خود را به قانون اساسی مستند کرده و طلبکار ملت می شد؟ک/4
*حجت الاسلام و المسلمین سیدجواد ورعی ستاد حوزه و دانشگاه
/7404/ 380/
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
05/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]
-
گوناگون
پربازدیدترینها