محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829846805
شغلم نباید بمیرد!
واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: شغلم نباید بمیرد!
تکه چرمی را به‌دست گرفته و با دست‌های پینه بسته‌اش آن را حالت می‌دهد. سال‌هاست از همین راه و با دست و پنجه نرم‌کردن با چرم گاو، نان حلال سر سفره می‌برد.
تکه چرمی را به‌دست گرفته و با دست‌های پینه بسته‌اش آن را حالت می‌دهد. سال‌هاست از همین راه و با دست و پنجه نرم‌کردن با چرم گاو، نان حلال سر سفره می‌برد.87سال دارد و از 10سالگی چاروق‌دوز بوده است. می‌گوید: «این روزها در استان خراسان دیگر نه كسی چاروق می‌پوشد و نه كسی چاروق می‌خرد!» اما استاد حسین‌علی محمدزاده هنوز هم كه هنوز است با مهارت خاصی، پاپوش می‌دوزد. انگار برایش مهم نیست كه چاروق بازار ندارد و كسی خریدارش نیست. برای او همین كافی است كه این پاپوش محلی از چشم نیفتد و حداقل تا زمانی كه استاد هست، چاروق هم باشد.
پشت میز كارش نشسته و پیشبندی به كمرش بسته است. در حال دوردوزی یك كفش محلی است؛ كفشی كه در میان اهالی خراسان به چاروق معروف است. روی میز كارش عینكی ذره‌بینی جا خوش كرده. حسین‌علی محمدزاده به جزئیات و نكات ریز كه می‌رسد عینك خود را به چشم می‌زند تا مبادا كفش‌ها نقصی داشته باشند. آنقدر شب و روزش را در این مغازه كوچك گذرانده كه دیگر چشم‌هایش سویی ندارند اما هنوز هم دست از كار و امرار معاش برنداشته. خودش می‌گوید: «من دلم می‌خواهد تا آخرین نفس كار كنم و دست از تلاش برندارم. با اینكه دیگر مردم اینگونه كفش‌ها را نمی‌پسندند اما من چاروق‌هایم را با علاقه و از روی دل می‌دوزم. همین از روی دل كار كردن باعث می‌شود كسانی مشتری چاروق شوند كه تا به حال من را ندیده و نمی‌شناسند. این برای من لذتبخش است».ما هم نقاشیم!امروزه تنوع كفش بسیار زیادشده است. كافی است پایتان را داخل یك مغازه بگذارید تا فروشنده انواع و اقسام كفش‌ها را مقابل‌تان به صف كند؛ كفش‌هایی كه درست اندازه پایتان است اما در دكان حسین‌علی محمدزاده تنها یك نوع كفش تولید و به فروش می‌رسد؛ كفشی كه استاد سعی كرده اصالت‌اش را حفظ كند و درست مثل قدیم با همان روش، مواداولیه و با همان شكل دوخته می‌شود. آقای محمدزاده برای رسیدن به این مرحله سال‌ها شاگردی كرده، جور استاد كشیده و خاك این حرفه را خورده است. او برایمان از آن اوایل می‌گوید. آن وقت‌هایی كه چندین كفش را خراب كرد تا توانست به فوت و فن‌های چاروق‌دوزی پی‌ببرد و یك كفش بی‌عیب و نقص را تولید كند؛ «من از 5سالگی شاگرد مرحوم حاج علی قنادزاده شدم؛ یكی از قدیمی‌ترین استادان چاروق‌دوزی كه چرم در دستانش مثل موم نرم می‌شد. دستان هنرمند استاد قنادزاده كفش‌های زیبایی خلق می‌كرد».وقتی در مورد چاروق حرف می‌زند، انگار دارد یك تابلوی نقاشی یا یك اثر هنری را تشبیه می‌كند، می‌گوید: «نقاش با بوم و رنگ سر و كار دارد و تابلویی را كه می‌كشد از روی دل است، چاروق دوز هم مانند نقاش با دستانش، حرف و خواسته دلش را خلق می‌كند. حالا فرق‌اش این است كه دست ما پینه بسته و از دست نقاش زشت‌تر است.» عشق و علاقه آقای چاروق‌دوز به كارش باعث شده حرفه‌اش را به چشم دیگری ببیند و همه اینها را مدیون استادی است كه این كار را به او آموخت.آخرین بازمانده نسل چاروق‌دوزان درباره استادش چنین می‌گوید: «مرد مهربان و خوشرویی بود و وقتی متوجه شد من عاشق چاروق‌دوزی شده‌ام، تصمیم گرفت این كار را به من یاد بدهد. آن موقع 5 سالم بود و تازه پدرم را از دست داده بودم. زمان قدیم اینطور نبود كه بچه‌ها چشم به جیب پدر و مادرشان بدوزند. آنها باید خیلی زود حرفه‌ای را یاد می‌گرفتند و در آن استاد می‌شدند. به همین‌خاطر وقتی پدرم فوت شد، من در مغازه چاروق‌دوزی مشغول به‌كار شدم. داشتن یك استاد دلسوز و خوش‌قلب، لطفی بود كه نصیب هر كسی نمی‌شد اما این لطف و خوش اقبالی شامل حال من شد». 5سال برای یادگیری چاروق‌دوزی وقت گذاشت و عرق ریخت تا اینكه در 10سالگی موفق شد، همه فوت و فن‌های این‌كار را به خوبی یاد بگیرد.كفش 3 روزهحالا پیرمرد چاروق‌دوز سال‌هاست كه در بجنورد زندگی می‌كند. او هر روز زود از خواب بیدار و سوار بر دوچرخه قدیمی‌اش می‌شود و تا كارگاه كوچك خود ركاب می‌زند. شاید خیلی‌ها تصور كنند كه چاروق‌دوزی كار آسانی است اما شكل دادن به چرم سرسخت گاو كار هر كسی نیست؛ «ما برای درست كردن چاروق، برخلاف كفش‌های دیگر كه از چند تكه به هم دوخته شده درست می‌شوند، باید از یك تكه چرم استفاده كنیم؛ چرم گاوی كه بسیار ضخیم و محكم است و كار را برای چاروق‌دوز سخت‌تر می‌كند». به گفته آقای محمدزاده هنر یك چاروق‌دوز این است كه چاروقی یكپارچه از چرم و بدون تكه تكه شدن بدوزد. البته هر كاری فوت و فن‌های خودش را دارد؛ «قبل از دوخت این كفش باید چرم را 24ساعت در آب قرار بدهید تا حسابی نرم شود. چرم گاو چین و چروك زیاد دارد و من پس از اینكه چرم خیس خورد، شروع می‌كنم به ورز دادن آن. بعد از آن می‌روم سراغ قالب گیری. چرم را روی قالب‌های مخصوصی كه دارم قالب می‌زنم و با یك تكه بند می‌بندم تا چرم حالت بگیرد. چرم خیس خورده باید 24ساعت دیگر هم در این حالت باقی بماند». البته تازه از اینجا به بعد كار این كفاش كهنه‌كار به شكل جدی‌تری شروع می‌شود. او در ابتدا جلوی كفش را می‌دوزد و كمكم به سراغ قسمت‌های دیگر آن می‌رود؛ «از اینجا به بعد من باید یكسری دوخت‌های تزیینی را روی كفش‌ها پیاده كنم. پس از این مرحله دیگر كفش آماده پوشیدن است. پاپوشی محلی كه بسیار محكم و زیباست». به گفته آقای كفاش این پاپوش از ایجاد ترك در كف پا به‌شدت جلوگیری می‌كند؛ «من در كفی این كفش هم از چرم استفاده می‌كنم تا پا درون آن راحت باشد. با وجود این مردم دیگر مثل قبل از این نوع كفش استفاده نمی‌كنند». آقای محمدزاده برایمان تعریف می‌كند كه بیشتر توریست‌ها و اهالی قدیمی خراسان چاروق خریداری می‌كنند؛ «گردشگران از این كفش استقبال می‌كنند. حالا نمی‌دانم این كفش را به‌خاطر راحتی و پوشیدن خریداری می‌كنند یا به‌خاطر زیبایی‌اش. به هر حال همین كه چاروق را در طاقچه خانه‌ها هم ببینم برایم كافی است» .صنعتگر برترآقای محمدزاده بیشتر برای دلش چاروق می‌دوزد تا برای مشتری. او هنوز هم مثل گذشته به این كار علاقه دارد و در این‌باره می‌گوید: «من گاهی اوقات در نمایشگاه‌هایی كه در شهرمان برگزار می‌شود شركت می‌كنم و چاروق‌هایم را به نمایش می‌گذارم. گاهی هم از طریق همین نمایشگاه‌ها می‌توانم پاپوش‌های چرمی خود را بفروشم اما بیشتر هدفم معرفی این پاپوش است تا كسب درآمد.» این استاد چاروق‌دوزی تا به امروز موفق شده در بیش از 20نمایشگاه و در شهرهای تهران، كرمانشاه، همدان، قزوین، زاهدان و... كارهای خود را به نمایش بگذارد. او حتی در سال 1388و 1390در نمایشگاه صنایع‌دستی بوشهر و بجنورد شركت كرد و توسط مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به‌عنوان صنعتگر برتر شناخته شد؛ «من سعی كرده‌ام این شغل را به دیگران هم آموزش بدهم تا مبادا یك روز مردم هنر چاروق‌دوزی از یادشان برود. به همین‌خاطر در حال حاضر در سازمان میراث فرهنگی خراسان شمالی به شاگردان خود چاروق‌دوزی آموزش می‌دهم».قدمت دیرینه چاروقبه گفته كفاش بجنوردی چاروق قدمت زیادی دارد. بعضی‌ها معتقدند قدمت این كفش به دوره حضرت موسی(ع) بازمی گردد اما هنوز سندی برای اثبات این موضوع به‌دست نیامده؛ «من در این مدتی كه وارد بازار كار شده‌ام فقط حرفه چاروق‌دوزی را ادامه داده‌ام و حتی فكر تغییر شغل هم به ذهنم نرسیده است. چراكه به این كار علاقه داشتم». به گفته محمدزاده در گذشته مردم خراسان چاروق را با لباس‌های محلی می‌پوشیدند ولی امروزه مردم نه دیگر از لباس محلی استفاده می‌كنند نه چاروق؛ «تنها خوشحالی من این است كه یكی از پسرانم به این شغل علاقه نشان داده. البته در این میان دخترم هم گاهی به كمكم می‌آید و با هم چاروق می‌دوزیم. آنها در برپایی نمایشگاه بسیار به من كمك می‌كنند». با تلاش‌های او بالاخره، چاروق، كفش محلی استان خراسان در سال 1389به نام حسین‌علی محمدزاده به ثبت ملی رسید؛ كسی كه به گفته مسئولان آخرین بازمانده از نسل چاروق‌دوزان است.چاروق‌ها را به روز كردیمامید محمدزاده: فرزند استادچاروق را این روزها جوان‌های نسل جدید ایران زیاد به‌خاطر نمی‌آورند. درحالی‌كه چاروق‌دوزی در ایران شغل آبا و اجدادی بسیاری از ماها بوده است. در تعریف چاروق آمده است كه نوعی پاپوش سنتی است كه برای پوشش پا در محیط بیرون از خانه و داخل خانه از آن استفاده می‌شود كه علاوه بر تولید در استان خراسان شمالی، در زنجان به روشی دیگر تولید می‌شود و به آن در زبان تركی «چارخ» می‌گویند. این پاپوش در انواع مختلف توری، پرده‌بند و تمام چرم (پشت باز و پشت بسته) و با استفاده از چرم گاو، نخ‌های ابریشمی رنگارنگ و نخ گلابتون تولید می‌شود. من از وضعیت چاروق‌دوزی در زنجان خبر ندارم چون چاروق‌هایی هم كه در زنجان بافته می‌شوند، روشی كاملا متفاوت دارند. اما در كل استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی فقط 5نفر اعضای خانواده ما هستند كه چاروق‌دوزی می‌كنند كه همه ما این حرفه را از پدرمان یاد گرفته‌ایم و تا وقتی ما سالم باشیم، حال و روز چاروق هم خوب خواهد بود. همین چند وقت پیش خانواده ما یك چاروق سنتی را تولید كرد كه مهر اصالت یونسكو را هم گرفت؛ اما واقعا متأسف هستم كه الان دیگر، چاروق‌های سنتی به‌عنوان پاپوش استفاده نمی‌شوند و با ورود كفش‌های طبی، چاروق‌ها هم خاصیت خود را از دست داده‌اند و بیشتر حالت موزه‌ای پیدا كرده‌اند. به همین دلیل ما به‌خاطر شرایط ایجادشده تصمیم گرفتیم در مدل چاروق‌ها تغییراتی ایجاد كنیم. اكنون چاروق‌ها را در 5 تا 6 مدل تولید می‌كنیم. این كار سبب شد مردم بار دیگر از چاروق‌ها استفاده كنند كه باعث شد اندكی كسب و كار ما هم رونق بگیرد. یك هنرمند چاروق‌دوز اگر تمام وقت خود را صرف دوختن چاروق كند، یك روزه می‌تواند یك جفت چاروق تولید كند؛ ولی چون ما سری‌كاری می‌كنیم و هریك از اعضای خانواده بخشی از كار یك چاروق را برعهده دارد، تولیدمان بیشتر است. الان قیمت چاروق از 40هزار تومان تا 80هزار تومان است، قیمتی كه شاید در مقایسه با كفش‌های چرمی و ماشینی بازاری قابل توجه باشد. بنابراین همه ما امیدواریم این كفش سنتی ایرانی از وضعیت رخوت و بی‌توجهی كه قرار گرفته بیرون بیاید و روزی در پای تك‌تك ایرانی‌ها چاروق اصیل ایرانی ببینیم.
گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغwww.seemorgh.com/culture
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها