واضح آرشیو وب فارسی:فارس: تکرار/ داوری اردکانی در رونمایی از کتاب «الموسیقی الکبیر»:
«فارابی» مؤسس فلسفه اسلامی است/ فیلسوف سیاسیکار نیست اما به سیاست فکر میکند
رئیس فرهنگستان علوم ایران گفت: با وجود اینکه بسیاری از شرق شناسان فلسفه اسلامی را حتی مستقل هم نمیدانند، من ادعا میکنم که مؤسس فلسفه اسلامی «فارابی» است، چرا که بر آن تأمل و تحقیق کردم.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، آیین رونمایی کتاب «الموسیقی الکبیر» ابونصر فارابی با ترجمه مرحوم مهدی برکشلی روز گذشته (27 خرداد) با حضور رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم ایران، سید عبدالله انوار نویسنده، پژوهشگر و نسخهشناس، مهدی فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش و عدهای از علاقهمندان به حوزه موسیقی در سالن اجتماعات انتشارات سروش برگزار شد. *3 علت اهمیت کتاب «موسیقی کبیر»/اعراب، قزاق ها و ترک ها در پی مصادره فارابی هستند در ابتدای این مراسم مهدی فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش با اشاره به اینکه کتاب موسیقی کبیر فارابی از سه جهت حائز اهمیت است، توضیح داد: نخست پدید آورنده کتاب شخصیتی چون فارابی مشهور معلم ثانی و عالم، دانشمندان فنون و علوم مختلف از جمله هیأت و کیمیا، الهیات و موسیقی است. شخصیتی که امروز برای مصادره او تلاش زیاد به ویژه از سوی اعراب، قزاق ها و ترک ها شده است. وی با اشاره به اینکه فارابی در عین توانمندیهای بسیار قناعت پیشه، زاهد و اخلاقی بوده است، اظهار داشت: بعد دیگر اهمیت این کتاب، مترجم آن است که مرحوم برکشلی اتفاقاً صاحب دانشهای بسیار در زمینه موسیقی تا فیزیک و ریاضیات بودند و به جهات اخلاقی فرهیختهای و مشهور به فارابی ثانی است. فضائلی دیگر جنبه اهمیت این اثر را موضوع آن که همان موسیقی است، بر شمرد و افزود: موسیقی هنری است که از ظرفیتها و قابلیتهای مختلف برخوردار است، بنابراین نمیتوان چشم از آن بست و یا آن را دست نااهل سپرد. همین که شخصیتی چون فارابی در کنار همه دانشها و علوم برای نگارش چنین اثری وقت میگذارد، نشان از اهمیت این هنر دارد. وی درباره تاریخچه نگارش این اثر توسط فارابی گفت: در مقدمه این اثر آمده که این کتاب به درخواست دولت وقت عباسی تهیه شده و فارابی اشاره کرده که از من خواستید این کتاب را بنویسم؛ من هم آثار و کتابهای پیش از این را خواندم و قدری درنگ کردم تا به این نتیجه رسیدم که این اثر را تألیف کنم. مدیرعامل انتشارات سروش بیان داشت: اگر یک نویسندهای اثری ارائه کند که همان آثار پیشینیانش باشد به دو علت زیادهخواهی یا جویای نام بودن است، در صورتی که نویسنده اثر باید کاستی را از بین ببرد، اهتمام شخصیتهایی چون فارابی باعث شده که در دورهای ما به تولید علم برسیم و چهرههای زیاد علمی و فلسفی در کشور پرورش دهیم. *ادعا میکنم فارابی مؤسس فلسفه اسلامی است/فیلسوف سیاسی کار نیست اما به سیاست فکر میکند در ادامه این مراسم رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم در ابتدای سخنانش در مدح استاد عبدالله انوار گفت: در جوانی نزدیک به پنجاه و چند سال پیش در برخی از کلاسهای دکتری فلسفه در خدمت استاد انوار بودم و سپس از ایشان جدا شدم، به هر حال ایشان همه عمرشان را صرف فرهنگ و فلسفه کردند. وی با اشاره به سه نکته اساسی سخنان فضائلی یعنی فارابی ـ موسیقی و برکشلی که به مثلث تعبیر کرد، گفت: باید ابتدا متون عربی و ترجمههای انگلیسی و فرانسه برکشلی را دید و سپس به ترجمه فارسی نظر افکند؛ چرا که ترجمه این اثر صرفاً به یک زبان یا دو زبان امکان نداشت. برکشلی، مترجم این کتاب رشتهاش فیزیک بود، ولی موسیقیشناس بود، بنده خلف ایشان در کمیسیون ملی یونسکو بودم. داوری اردکانی بیان داشت: فارابی مرد بزرگی بود که بنده بیش از پنجاه سال پیش مدعی بودم، او مؤسس فلسفه اسلامی است و سپس هم در این وادی تأمل کردم، بی آنکه تعصبی داشته باشم و نظرات مخالف و موافق را دیدم. البته خیلی شرقشناسان هستند که اصلاً فلسفه اسلامی را مستقل نمیدانند و آن را برداشتی از فلسفه یونانی میدانند، اما من سعی کردم این استقلال را نشان دهم. وی با بیان اینکه باید به جامعیت بیان فارابی اشاره کنم، چرا که در دوران گذشته تخصص نبوده و بزرگان جامعیت داشتند، ادامه داد: البته معنی جامع همه جا یکی نیست، اگر شما در احوال و آثار نصیرالدین طوسی نظر کنید، میبینید که او اعجوبه دوران و علوم زمان بود، در برخی علوم سرآمد بود، اما فارابی اینجا به دلیل تقدم زمانی وضع ممتازی دارد. نصیرالدین زمانی آمده که طب و موسیقی و کلام بوده و او آنها را به بهترین وجه آموخته، اما فارابی کاری میکند که نمیشود گفت پیش از او کسی کرده باشد. رئیس فرهنگستان علوم با بیان اینکه قضیه بر سر تفاخر فرهنگی و تعصب ناسیونالیستی نیست، بلکه مسأله بیان تاریخ است، اظهار داشت: فارابی آثار مترجمان بزرگ را میخواند و آثار یونانی را ترجمه و مطالعه میکند در همه علوم و نسبت آنها به دیگر علوم را در نظر میگیرد. وقتی به کتاب موسیقی او میرسیم، میبینیم که او فقط موسیقیدان نیست، نوازنده ساز و عود بود، قصهها درباره هنر نوازندگی او مطرح است. وی افزود: فارابی فلسفه یونانی و علم یونانی و زمان خود را گرفته و گردآورده و اگر سیاست گفته آن را از فلسفه جدا نکرده است. البته خود یونانیان بین دو زندگی تفاوت میگذاشتند، یکی بیولوژیک (علم در خانه) و دیگری علم الفاظ و تعابیر، ارسطو سیاست را در مدینه میدانست پس سیاست او از فلسفه جدا نبود، سقراط هم به این علت که اتهام برهم زدن نظم مدینه را داشت، محاکمه شد. داوری اردکانی اظهار داشت: با این وجود باید گفت که فلسفه به کار سیاست نمیپردازد، فیلسوف سیاسی کار نیست، نمیدانم ابن سینا چطور سیاسی کار بودند، اما به هر حال در اصل به سیاست فکر میکردند، فارابی اصلاً تأکید ویژه بر سیاست داشت. بنابراین ملاحظه این جامعیت به من دانشجوی فلسفه اجازه میدهد که بگویم فارابی بنیانگذار فلسفه است. وی با اشاره به اینکه شمس تبریزی میگوید ای علمای اسلام نقل نکنید که فلانی چه گفته شما چیزی بگویید که آیندگان از شما نقل کنند یا در جای دیگر فارابی میگوید که اگر اهل علمی اصل عمل و نظر باشید، توضیح داد: بنابراین فارابی با این ملاحظه مؤسس فلسفه اسلامی است، اما درباره معنی فلسفه اسلامی مورد بحث و نزاع بسیاری از افراد مثل اتین ژیلسون فرانسوی است. رئیس فرهنگستان علوم با بیان اینکه در آثار اخلاف فارابی سیاست کمرنگ شده و برخی موافق این نیستند، ولی مطالعه من اینگونه است که سیاست در فلسفه اسلامی به بیان آمده است، گفت: ابن سینا به دلیل اقرار برای فارابی اجتهاد کرد، او البته پروا ندارد که به همه دانشمندان تعرض کند، اما درباره فارابی همه جا رعایت ادب کرده و جایی اختلاف نظر هم اگر داشته، باز اسم فارابی را نیاورده است. وی در پایان درباره برکشلی مترجم این اثر گفت: وی در سخنرانی که در سال 53 که با وجود فارابیشناسان برجسته بود، باز برجسته بود، مدتی هم بنده با او محشور بودم، همانگونه که گفتم مفتخر هستم که جانشینش در کمیسیون ملی یونسکو باشم؛ بنابراین در مصاحبتی که با ایشان داشتم به علم، تواضع و صفای باطنش پی بردم، انصافاً کار عظیمی ایشان کردند، رحمت خداوند بر او و فارابی که معلم فلسفه ماست. در ادامه این مراسم مقداد شاه حسینی قطعهای موسیقی با ساز تار برای حضار نواخت. *75 سال پیش شاگرد «برکشلی» بودم/فارابی و فخرالدین رازی، فرهنگ اسلامی ـ ایرانی را تقویت کردند در ادامه عبدالله انوار نویسنده، محقق و نسخهشناس با بیان اینکه افتخار داشته هفتاد و پنج سال پیش شاگرد استاد برکشلی در مدرسه آمریکایی باشد که به ایشان به عنوان معلم فیزیک تدریس میکرد، افزود: ایشان فیزیک را به ما فهماندند و واقعاً معلم عالی بودند و شاگردان همه از او راضی بودند، باید حق این معلم را به جا بیاورم. وی در ادامه گفت: آنان که با فرهنگ آشنا هستند، میدانند که قرنها پیش در شبه جزیره عربستان خمیر مایه یک فرهنگ گذاشته شد که بسا فراتر از شعر بود حاصل آن ربع و رطل و ... شد، با پیدایی خمیرمایه باید مسأله خدای واحد در برابر کثرت بتها مطرح میشد که با وصف رحمان و رحیم یاری مستضعفان عالم بود و منادی این فرهنگ بیپناهان و مرجع و حامی مقتدر، بنابراین ائمه با این طرح زندگی را ریختند. انوار بیان داشت: هنوز دو قرن نشده بود که گستره این خمیرمایه فراگیر شد، پیروان این خمیرمایه برای گسترش آن با نهایت خلوص عاشقانه کشته و با قدرت مانیفست «قولو لاالهالاالله تفلحوا» را پیاده کردند پس از آن، آنها به جایی رسیدند که دیدند باید با عقل و ذهنها جلو بروند و شمشیر نیازی نیست، ابن خلدون میگوید که این فرهنگ اسلامی عین ظرافت هرچه دارد، از نبوغ فکر ایرانی دارد چرا که ایرانی زبان عربی را قدرت بخشید تا توان داشته باشد. وی افزود: «اشپلینگر» فرهنگ شناس با تقسیم فرهنگها میگوید، فرهنگها آغاز خود را از یونان شروع و با عقل کاویدند و اوج آن در آتن بود و پس از آن طبق قانون این فرهنگ جای خود را به فرهنگ دیگری به نام ماجیک(مغ) داد که عقل در خدمت ایمان قرار گرفت آخرین اینها را ملاصدرا معرفی کردهاند، او به حکم کون و فساد فرهنگها این فرهنگ را دائمی نمیداند و به فرهنگ دیگری قائل میشود. فرهنگ اسلامی آخرین گروه فرهنگهای برتر ایران و ماجیک است. این محقق و نویسنده با بیان اینکه فارابی و فخرالدین رازی هر یک این فرهنگ را تقویت کردند، اظهار داشت: ولی کاملترین و دقیقترین آنها به وسیله شمسالدین محمد بن محمود آملی ایجاد شد و در نهایت این فرهنگ به 160 علم مستقر شد، در اینجا موسیقی صناعتی است که در فرهنگ ایرانی اسلامی جایگاه مییابد، گذشتگان موسیقی و صناعتی میدانستند که سخن آن آهنگ دلاویز میکند و با راهیابی به گوش تعادل احساس را به هم میزند و انسان را سرشار لذت میکند و ابتهاجی میدهد که به اثر آن پادشاه سامانی از هرات به بخارا میرود. این موسیقی از فارابی و ابن سینا آغاز و به قطبالدین شیرازی و صفیالدین ارموی و عبدالقادر مراغهای ختم میشود. *فارابی گام 12.5 پرده موسیقی را 800 سال قبل از باخ کشف کرد امیرحسین ذکرگو عضو یونسکو و استاد دانشگاه اسلامی مالزی و داماد زندهیاد برکشلی گفت: بنده در اینجا به یاد سوره «عصر» افتادم. 29 سال صبر کردیم تا این کتاب به ثمر رسید و چاپ شد. سالهای قبل از رحلت برکشلی از نزدیک آن را مطالعه میکردم و هنوز آن تجربهها را حمل میکنم. او بسیار کم صحبت و بسیار پرکار بودند و من مشاهده میکردم و درس میگرفتم. وی دو ویژگی برکشلی را این چنین مطرح کرد: یکی زندگی ایدهآل و دوم مرگ ایدهآل و هر کسی بیشتر از دو ویژگی را در زندگی نمیخواهد، از خدمات مرحوم استاد برکشلی در ارتقای موسیقی ایران همین بس است که ایشان از گام 12.5 پرده که اساس موسیقی غربی است و به نام باخ ثبت شده است، به نفع فارابی دفاع میکرد، برکشلی در مجامع بینالمللی ثابت کرد که 800 سال قبل از باخ، ابونصر فارابی با ریاضیات به آن پی برده است و توصیه کرد که اسم این گام را فاراباخ بگذارند که مورد قبول قرار گرفت. انتهای پیام/
93/03/28 - 10:25
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]