واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۰۹:۳۰
سوم اردیبهشتماه سالروز درگذشت تقی مدرسی است؛ نویسندهای که برای بیان مضمون مشهورترین اثرش به افسانهای توراتی پناه برد. به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «یکلیا و تنهایی او» مشهورترین اثر تقی مدرسی است که آن را در دورانی نوشت که دانشجوی پزشکی بود. این اثر از سوی مجله «سخن» عنوان بهترین رمان ایرانی سال 1335 را یافت. حسن میرعابدینی درباره این اثر مینویسد: «قابل توجهترین اثر نویسنده، رمان کوتاه «یکلیا و تنهایی او» است. نخستین علتی که برای محبوبیت این رمان به ذهن میرسد، ساختمان محکم و نثر زیبا و توصیفی آن است. نثری شاعرانه و عاطفی که شخصیتها و موقعیتها را با توصیفهایی احساساتی و رنگین تصویر میکند. نثری شبهکلاسیک و خوشآهنگ که با قطعههای تابلومانندش، خوانندگان بیزار از نوشتههای سطحی را جذب کرد؛ خوانندگانی که سنگینی یأس دوران را با خواندن صحنههای عاشقانه رمان، که عطری کهن از آنها برمیخاست، به فراموشی میسپردند. مدرسی برای بیان مضمون تاریخی - فلسفی خود به نثری کهنهنما و غریب احتیاج داشت؛ پس به جایی که مضمون را گرفته بود - به تورات - روی آورد و روال روایتی عتیق کتاب مقدس را به کار گرفت. البته پیش از او نویسندگانی چون طبری از اسطورهها و نثر توراتی برای بیان مسائل اجتماعی استفاده کرده بودند. اما مدرسی زبان تورات را که با آن یهوه - خدای خشم و انتقام، نه محبت و بخشش - حقایق «ابدی» را بر مردم آشکار کرده است، برای بیان مسائل کلی بشری به کار گرفت. بدین ترتیب، او برای بیان مضمون داستان خود، فرمی مناسب یافت. اسطورهها هنگام بازسازی، به اقتضای زمانه، معانی جدیدی مییابند و تعبیر مضامین مختلف زندگی را عهدهدار میشوند و به طور کلی رنگ عواطف و آرزوهای حاکم بر محیط روشنفکری را میگیرند. در سالهای 32-1320 بازسازی اسطورهها با هدف آوازهگری سیاسی صورت میگرفت، اما در سالهای 41-1333 گرایش به اسطوره نوعی گریز رمانتیک از واقعیتها را بازتاب میداد. روشنفکران که آرمانهایشان را بر بادرفته میدیدند، دچار سردرگمی فکری شدند. دیگر به هیچ ارزشی باور نداشتند. بیهدف بودند و چون در راه آرمانهای ادعاییشان تلاشی جدی نکرده بودند، احساس سرخوردگی میکردند. این همه، سبب بیزاری از خود و زمانه میشد. از اینرو احساس ناامنی و تنهایی بر ادبیات این سالها سایه میافکند و گریز به رویاها، افسانهها و خاطرات کودکی (برآوردن آرزوهای بربادرفته در خیال) عمومیت مییابد. در واقع، این نسل گریزان ضمن بیزاری از وضع موجود میکوشد به طریقی با آن کنار بیاید. اختناق حاکم بر جامعه، و فردگرایی ریشهیی خودش، او را به بیمسئولیتی و لذتجویی فرامیخواند. گروهی از روشنفکران نیز با دادن جنبهای اسطورهیی به دردهایی که نتیجه وضعیت اجتماعی - تاریخی خاصی است، به آنها کلیت میبخشند، آنها را در عرفان میپیچند و دردهای ازلی و ابدی بشر میپندارند. گفته رولان بارت، «در جامعه بورژوایی، اسطوره یعنی گفتاری تهیشده از محتوای سیاسی» به خوبی با اسطورهپردازیهای این مرحله از تاریخ ادبیات معاصر ایران وفق مییابد. «یکلیا و تنهایی او» اثری نمونه از این دست است. مدرسی به افسانهای توراتی پناه میبرد تا زیبایی و شوری را که در زمانه نیست، در زمان و فرهنگی از دسترفته بیابد. و درد زمانه - ترس و انزوا - را جاودانگی بخشد؛ و به فنای عشق و دوستداشتن، خصلتی فرازمانی - مکانی دهد.» مدرسی که با «یکلیا و تنهایی او» به شهرت درخوری دست یافته بود، با آثار بعدیاش اعتبار بیشتری کسب نکرد. میرعابدینی در کتاب «صد سال داستاننویسی ایران» آورده است: «ده سال بعد - وقتی دیگر ساکن آمریکا شده بود - دومین رمانش «شریفجان، شریفجان» (نام قبلی: نسل کلاغها) را نشر داد، اما این اثر تأثیری بر ادبیات زمان خود نگذاشت، و بر ارزش و مقام ادبی نویسنده چیزی نیفزود.» به گزارش ایسنا، تقی مدرسی 18 مهرماه 1311 در تهران و در خانوادهای روحانی به دنیا آمد. او نخستین کتابش را با عنوان «دائمالخمر» در سن 13 سالگی نوشت. یک سال بعد هم رمان «سایههای وجود» را نوشت؛ اثری که هرگز منتشر نشد. در سال 1332 تحصیلات خود را در رشته پزشکی ادامه داد و از سال 1336 با عنوان سردبیری مجله ادبی «صدف»، فعالیت مطبوعاتیاش را آغاز کرد. مدرسی در سال 1338 با پژوهشی درباره مراسم زار (پایاننامه) از دانشکده پزشکی دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد و به ایالات متحده آمریکا رفت. دو سال بعد به عنوان رزیدنتی در رشته روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه دوک دست یافت. سال 1343 نیز در رشته روانپزشکی نوزادان و کودکان با درجه ممتاز از دانشگاه مکگیل (مونترال) فارغالتحصیل شد. او در سال ۱۳۴۳ با آن تیلر، رماننویس آمریکایی، ازدواج کرد. آثار این نویسنده عبارتند از: «یکلیا و تنهایی او»، «شریفجان شریفجان»، «کتاب آدمهای غایب» و «آداب زیارت». تقی مدرسی سوم اردیبهشتماه سال 1376 در بالتیمور (ایالت مریلند) از دنیا رفت. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]