واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بازي نفتي اعراب در زمين غرب
پس از رد و بدل شدن تهديد و ضد تهديد ميان چهرههاي برجسته امريكا و روسيه بر سر تجارت نفتي تهران و مسكو، دبيركل اوپك در جديدترين اظهارنظر خود از افزايش سهم ايران در سبد صادراتي اوپك و سهميه كشور خبر داد.
![](http://javanonline.ir/files/fa/news/1393/1/23/55537_367.jpg)
به گزارش «جوان»، پس از تحريمهاي نفتي كه عليه ايران صورت گرفت و ميزان صادرات نفت را به كمترين ميزان طي 20 سال اخير رساند، جمهوري اسلامي ايران در تلاش است رقم صادراتي 600 هزار بشكه را به 2 ميليون بشكه برساند كه در اين راستا با مشكلات بزرگي مانند لغو نشدن كامل تحريمها و ديگر اعضاي اوپك مواجه است. امريكا اصرار دارد ميزان صادرات نفت كشور به بيش از يك ميليون بشكه افزايش نيابد اما وزارت نفت براي صادرات 2 ميليون بشكه هدفگذاري كرده است. بر فرض حاصل شدن توافق نهايي ميان ايران و گروه 1+5، مشكل اصلي ايران را بايد در مهمترين نهاد نفتي جهان در وين اتريش جستوجو كرد؛ جايي كه كشورهاي عضو اوپك حاضر نيستند با كاهش سهميههاي خود به سهميه ايران بيفزايند. واقعيتهاي تاريخي نشان ميدهد كه در صورت كاهش سهميه كشوري در اوپك بنا به دلايل تحريمي، بازپسگيري سهميه كاري سخت و طاقتفرساست به ويژه آنكه كشوري مثل ايران در اين وضعيت قرار گرفته است. اختلافات سياسي ايران با اعضاي قدرتمند اوپك مانند عربستان، امارات و كويت از يك سو و بازگشت احتمالي توليد ليبي و عراق به سهميههاي اوپك كه با بازگشت ايران همزمان شده است، به طور قطع معادلهها را ويران ميكند. عراق نيز به عنوان يكي از قدرتهاي اصلي نفت جهان در آينده، فعلا سهميهاي را براي خود در نظر نگرفته است و قصد دارد با توليد 5 ميليون بشكهاي خود جايي در اوپك براي خود باز كند نه با سطح توليد فعلي. سه ضلعي تهديد ايران در چنين شرايطي بايد سهميه خود را از كشورهايي مانند عربستان، امارات و كويت پس بگيرد؛ كشورهايي كه جزو متخلفترين كشورهاي اوپك به شمار ميروند و در شرايط عادي به تعهدات خود پايبند نيستند چه رسد به وضعيت فعلي كه براي تضعيف ايران به هيچ عنوان از موضع خود كوتاه نميآيند. كوچك اما پولدار در ميان اين سه كشور داستان كويت و امارات با عربستان متفاوت است؛ كشورهايي كه بالذاته «متخلف» هستند و زماني كه پاي مسائل سياسي به ميان ميآيد به هيچ قاعده و پيشنهادي توجه نميكنند. به عنوان نمونه كويتيها در اوايل دهه 90 روزانه حدود 300 هزار بشكه از سهميه خود بيشتر توليد ميكردند و با هشدارهاي شديدي با صدام مواجه شدند و وزارت نفت عراق بارها به تهديد كويت پرداخت اما شركت نفت كويت بيمحابا به توليد پرداخت تا سرانجام يكي از بهانههاي حمله عراق به كويت، موضوع عدم پايبندي اين كشور به سهميههاي اوپك باشد؛ كويت با اين اقدام قيمت نفت را كاهش داد و عراق كه به شدت به دنبال ترميم اقتصاد خود بود گزينه نظامي را در نظر گرفت. كشوري 40 ساله امارات هم داستان متفاوتتري دارد؛ اين جمله درباره امارات مرسوم است كه موضع اين كشور در مواقع بحراني براي ايران زماني مشخص ميشود كه ايران اعلام موضع كند تا بلافاصله برخلاف آن تصميم بگيرد. اين كشور هم از شاگردان ممتاز كلاس تخلف اوپك به شمار ميرود به طوري كه در اواخر دهه 80 ميلادي، اعتراض عربستان و تهديد رياض را به همراه داشت. شبه جزيره سياه عربستان را بايد مهمترين شكست خورده در بحث تحريم ايران دانست. آل سعود با ادعاي توليد 12 ميليون بشكهاي و گرفتن بخش بزرگي از سهم ايران در اوپك نسبت به تضمين تعادل عرضه و تقاضا در بازارهاي نفتي تضمين داد اما توليد اين كشور هيچگاه با دوپينگ به 10 ميليون نرسيد و نتوانست به تعهدات خود عمل كند هرچند كه كاهش تقاضا طي دو سال اخير، بخشي از ضعف عربستان را پنهان كرد. عربستان با فاصله 6 ميليون بشكهاي نسبت به دومين توليدكننده اوپك همواره توليدكننده شناور بوده است، به اين معني كه هرگاه بخشي از ظرفيت توليد اوپك كاسته ميشد، اين كشور نيازهاي جهان را تأمين ميكرد اما امروزه اين نقش را ميان خود و ساير كشورهاي همپيمان خود تقسيم كرده است. سرزمين عشيرهها ليبي هم بعد از پشت سر گذاشتن آشوبهاي پس از قذافي، درگيري قبيلهاي را به نظاره نشسته است و هر يك از قبايل اين كشور بخشي از تأسيسات نفت را در اختيار خود گرفته و ميزان توليد نفت اين كشور را به 400 هزار بشكه رسانده است. قبايل به هيچ عنوان با دولت موقت كنار نيامدند اما اخبار رسمي نشان ميدهد شورشيان با دولت به توافق رسيدهاند تا تأسيسات نفت را در اختيار دولت قرار دهند كه با اين وضعيت بايد منتظر بازگشت ليبي به سهميههاي اوپك بود كه به طور قطع سهميههاي غصب شده ايران از سوي كشورهاي عربي اوپك به جاي ايران به اين كشور هديه ميشود زيرا همزمان با كاهش توليد نفت ايران، ليبي هم كاهش چشمگيري در توليد خود را تجربه كرده است. بازگشت توليد و صادرات نفت خام ليبي به افزايش توليد اوپك كمك ميكند و توليد نفت خام اين كشور پس از حل مشكلات امنيتي از رقم روزانه ١٥٠ هزار بشكه ظرف دو ماه به روزانه يك ميليون بشكه ميرسد. كاهش تقاضا بر اساس ارزيابيهاي صورت گرفته از سوي نهادهاي بينالمللي و معتبر، تقاضا براي نفت با كاهشي يك ميليون بشكهاي طي سال جاري همراه خواهد بود به طوري كه اوپك در تازهترين گزارش ماهانه خود در ماه آوريل پيش بيني براي تقاضاي جهاني نفت خام را كاهش داد كه نگرانيها درباره شرايط اقتصادي و تأثير رشد عرضه نفت خام كشورهاي غير عضو اوپك بر بازارهاي جهاني نفت از دلايل عمده آن به شمار ميروند. آژانس بينالمللي انرژي نيز جمعه در گزارشي جداگانه به دليل چشمانداز شرايط اقتصادي روسيه در پي الحاق شبه جزيره كريمه به اين كشور، پيش بيني براي تقاضاي جهاني نفت خام را در برآورد تازه خود كاهش داد. با توجه به وضعيت موجود شرايط ايران براي كسب سهميههايي كه غصب شدهاند كمي سخت به نظر ميرسد ودر حالي كه كشور به شدت نيازمند بازپسگيري بازارهاي نفت خود است اين نكته بار ديگر گوشزد ميشود كه همه تخم مرغهاي سياست بينالملل نبايد فقط در سبد ژنو گذاشته شود. بلكه از هم اكنون و به موازات توافقات ژنو بايد در اين عرصه نيز فعاليت جديتري داشت.
نویسنده : وحيد حاجيپور
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 23 فروردين 1393 - 22:57
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]