محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830581302
نیشابور شهر تاریخ اساطیری خراسان/نگاهی به جاذبه های گردشگری
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
نیشابور شهر تاریخ اساطیری خراسان/نگاهی به جاذبه های گردشگری مشهد-ایرنا-شهر تاریخی نیشابور بعنوان شهری کهن در دل سرزمین پهناور و تاریخی خراسان رضوی به مثابه نگینی درخشنده از جاذبه های فراوانی برای گردشگران داخلی و خارجی برخوردار است و همین جایگاه تاریخی این شهر را در مرتبه نخست هفت شهر هدف گردشگری استان قرار داده است.
* موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای طبیعی
شهرستان نیشابور یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی است که بین 58 درجه و 19 دقیقه تا 59 درجه و 30 دقیقه طول جغرافیایی و 35درجه و 40 دقیقه تا 36 درجه و 39 دقیقه عرض جغرافیایی در حاشیه شرقی کویر مرکزی ایران واقع شده است .
بخش اعظم این شهرستان در دشت نسبتاً وسیعی قرار گرفته که از شمال ( بوسیله ارتفاعات بینالود ) به شهرستان های چناران و قوچان ، از شرق به شهرستان مشهد ، از جنوب به شهرستان های تربت حیدریه و کاشمر و از غرب به شهرستان سبزوار و از شمال غربی به شهرستان فاروج در استان خراسان شمالی محدود است .
شهر نیشابور نیز در 110 کیلومتری غرب مشهد و 768 کیلومتری شرق تهران واقع است ، وسعت نیشابور بالغ بر هشت هزار و 722 کیلومتر مربع بوده که معادل 9/2 درصد وسعت استان و 53/0 درصد وسعت کل کشور می باشد.
* پیشینه تاریخی
تاریخ دقیق پیدایش نیشابور و نام اولیه آن در دست نیست اما به گواهی متون کهن این شهر در هزاره سوم پیش از میلاد به لحاظ وجهی فرهنگی – هنری و تجاری از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است .
به روایات اساطیری اولین کسی که بنای کهن دژ نیشابور را نهاد ˈانوش بن شیث بن آدمˈ بود و ˈایرج بن افریدونˈ بر آن عمارت های دیگری ساخت.
نیشابور در سال 31 هجری به دست مسلمانان فتح گردید و در اوایل قرن سوم هجری مرکز حکومت طاهریان شد.
این شهر در سال 548 هجری قمری و پس از آن در سال 618 قمری آماج حملات ویرانگر قرار گرفت و در در دوره ایلخانان شهر جدیدی احداث گردید اما این منطقه نیز در سال 808 هـجری قمری در زلزله ای مهیب با خاک یکسان شد.
* سابقه سکونت و فرهنگ
نیشابور در رهگذر تاریخ پرفراز و نشیب خود به واسطه برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی ارتباطی ، خاک حاصلخیز و آب و هوای مناسب همواره مورد توجه اقوام مختلف بوده است.
قبل از ورود آریایی ها مشخص نبوده که چه اقوامی در آن سکونت داشته اند،اما هنگام ورود قوم آریایی به ایران، تیره ای از آنان به نام ˈ پارت ها ˈ ( اقوام داهه ) در منطقه خراسان و نیشابور سکونت گزیده و به آبادی و عمران آن پرداخته اند.
این اقوام قبل از تسلط اسلام چندان با اقوام همسایه در نیامیختند ولی پس از آن با موقعیت خاص نیشابور ، این سرزمین مورد توجه اعراب قرار گرفت و عده ای از عساکر عرب در آن مسکن گزیدند.
پس از آن ، جمعیت ها و اقوام ساکن در نیشابور یا همواره مورد توجه و هجوم اقوام مختلف همچون ترکان غز ، ترکمن ها ، ازبکان ، مغولان، تیموریان و افغان ها قرار گرفته و موجب آمیختگی نژادهای مختلف در این شهر شد و یا توسط زلزله های مکرر و بنیان کن ، جمعیت های بزرگ نیشابور به کام مرگ رفته ، جوامع و گروه جدیدی جایگزین آنها گردیدند.
به هر حال این شهرستان میدانگاه مبارزه و برخورد افکار و عقاید مختلف و پایگاه منازعات و تعصبات متفاوتی بوده که از یک سو سبب بروز جنبه های رنگارنگ قومی و فرهنگی شده و از سوی دیگر این امر ، غنای فرهنگی و تمدن آن را در دوره های مختلف حیات تاریخی نیشابور به دنبال داشته است.
به عبارتی دیگر ، پایتختی نیشابور در دوره اساطیری تاریخ ایران ، وجود آتشکده آذربرزین مهر یکی از سه آتشکده مقدس و اهورایی زرتشتیان ، در این شهر ، دومین شهر ایران در عصر صفاریان ، سامانیان ، سلجوقیان و غزنویان بوده است .
وجود 27 باب از 33 باب اولین مدارس و دانشگاه های جهان اسلام در آن ، تاسیس نظامیه نیشابور قبل از نظامیه بغداد ، ثبت حدیث معروف سلسله الذهب از حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) توسط چندین هزار نویسنده با قلمدان های مرصع در این شهر ( به سال 200 هـ . ق ) این شهر را به مأمن تشنگان علم و معرفت سرزمین های اسلامی تبدیل کرده بود.
این شهر اساطیری در قرون چهارم و پنجم هجری قمری زادگاه چهار فرقه عرفانی ملامتیه ، کرامیه ، بکتاشیه و جوریه و مرکزیت تصوف و عرفان جهان اسلام در قرن چهارم بوده است .
همچنین ظهور بیش از چهارهزار و 300 نفر شخصیت برجسته علمی و فرهنگی تا ربع اول قرن ششم در این شهر ، پرورش مشاهیری چون عطار ( یکی از سه ضلع مثلث ادبیات عرفانی ایرانی ) ، حکیم عمر خیام (شاعر ، منجم و ریاضیدان برجسته جهان اسلام و بزرگترین عالم جبر دوران هزار ساله قرون وسطی) ، فضل بن شاذان و ... همه و همه شواهدی بر سابقه درخشان تمدن و فرهنگ غنی این شهرستان در گذشته است.
* صنایع دستی
مهمترین صنایع دستی رایج در شهرستان نیشابور ، صنایع قالیبافی و گلیم بافی است، صنعت قالیبافی در بیش از 470 روستا و صنعت گلیم بافی در 27 روستای این شهرستان عمدتا به صورت کار اصلی و یا به صورت فعالیت جنبی و مکمل در کنار سایر فعالیت های اقتصادی رایج انجام می گیرد.
آمادگی و توانمندی نیشابور در بخش صنعت قالیبافی به گونه ای است که اقدام به بافتن قالی هایی با متراژ چند هزار متری و در نوع خود بزرگ ترین در سطح جهان می نماید.
از دیگر صنایع دستی موجود در شهرستان نیشابور می توان به سفالگری ،نمدمالی ،پارچه بافی ،ریسندگی نخ ،گیوه بافی و حصیر بافی اشاره کرد.
همچنین از دیگر هنرهای دستی این شهرستان ، ساخت برخی ابزار موسیقی است که عبارتند از قشمه ( دوعدد فلوت به هم چسبیده ) ، سرنا ، دهل ، دوتار ، سه تار ، تار و دایره زنگی که توسط خراط ها ساخته می شوند.
هنر نمایش شبیه خوانی از دیگر هنرهایی است که گروهی از شمایل گردان ها و بازیگران این نمایش در ماه های محرم و صفر ، نقش هایی را از قهرمانان اصلی قیام عاشورا ایفا می نمایند تا حوادث و وقایع شهادت امام حسین (ع) را احیا و در خاطره مردم زنده نگه دارند.
شهر تاریخی و اساطیری نیشابور از جاذبه های تاریخی و گردشگری فراوانی برخوردار است که سالانه میزبان بخش عمده ای از گردشگران داخلی و خارجی است.
در این نوشتار تلاش می شود تا به معرفی اجمالی و گذرای برخی از جاذبه های اینچنینی شهرستان پرداخته شود.
* قدمگاه رضوی
بنای قدمگاه واقع در 24 کیلومتری شرق نیشابور در گذشته منزلگاهی به نام الحمراء پس از نیشابور در شاهراه اعظم (راه ابریشم) بوده است. اهمیت این بنا به سبب توقف حضرت امام رضا (ع) در زمان هجرت تاریخی ایشان از مدینه به مرو می باشد و به همین سبب تسهیلاتی برای کاروانیان در این ناحیه ایجاد شده است.
نام این بنا بر گرفته از قطعه سنگ سیاهی است که مشهور است جای قدوم مبارک حضرت رضا (ع) بر آن نقش بسته است.
احتمالا این بقعه بر روی عمارتی مخروبه در زمان شاه عباس صفوی بازسازی شده و در زمان شاه سلیمان به سال 1901 هجری قمری تکمیل گردیده است.
در جوار این بنا چشمه ای موسوم به حضرت قرار دارد که زائران آب آن را نوشیده و به عنوان تیمم و تبرک با خود می برند.
* آرامگاه عطار
شیخ ˈفریدالدین عطارˈ ، عارف ، شاعر و ادیب ایرانی در سال 540 ه . ق متولد شد و در طول عمرش خدمات علمی و تألیفات ارزشمندی مانند تذکره الاولیاء ، منطق الطیر، الهی نامه و غیره را از خود به یادگار گذاشت.
وی مقارن با حمله مغولان به خراسان در سال 618 هجری قمری جانش را از دست داد بنابر شواهد نخستین بنای آرامگاه او توسط یحیی ابن صاعد قاضی القضاه نیشابور در سده هفتم هجری بر پا گردید.
سپس امیر علیشیر نوایی وزیر آخرین حکمران تیموری بنای دیگر بر آرامگاه عطار ساخت که اکنون تنها سنگ افراشته سیاه رنگ کتیبه داری از آن باقی مانده است.
سرانجام در سال 1341 هجری شمسی انجمن آثار ملی ، بنای ویران شده را مرمت و بازپیرایی نمود و با کاشی های الوان آن را به شکلی زیبا آراست.
مقبره عطار همواره مورد توجه گردشگران و ادب دوستان سراسر دنیا می باشد.
* آرامگاه خیام
حکیم ˈابوالفتح عمر بن ابراهیمˈ مشهور به خیام نیشابوری ، ریاضیدان ، منجم ، شاعر و اندیشمند والای ایرانی است که در سطح بین المللی از شهرت به سزابی برخوردار است.
وی در سال 439 هـجری قمری پس از وفات در گورستان حیره که امروزه در پنج کیلومتری شرق نیشابور واقع شده روی در نقاب خاک در کشید.
بنای یادبود مزار این دانشمند بزرگ به سال 1341 هجری شمسی با طرح و نقشه مهندس ˈهوشنگ سیحونˈ ساخته شد.
اثر مزبور با ترکیبی از مصالح آهن ، بتون و تزئینات کاشیکاری به شکل لوزی های به هم پیوسته بر گرفته از اندیشه های ریاضی عمر خیام بنیان گردیده است.
* مسجد جامع نیشابور
مسجد جامع نیشابور در دوره تیموری و به سال 889 هجری را پهلوان علی کرخی بنیان نهاده است، این بنا در شهر نیشابور واقع شده و از انواع مساجد چهار ایوانی به شمار می رود.
مسجد جامع نیشابور با وسعت نزدیک به هفت هزار و 276 متر مربع مشتمل بر ایوان های ضلع شمالی ، جنوبی ، رواق و شبستان است.
نمای ایوان ها و طاق نماهای این مسجد با تزئینات آجری آراسته شده و کهن ترین بنای بر جای مانده در شهر نیشابور است.
* بقایای شهر کهن نیشابور
در جنوب شهر فعلی ، ناحیه ای به وسعت 3500 هکتار قرار دارد که به استناد متون و شواهد زیستگاهی از صدر اسلام تا اوایل دوره ایلخانی بوده است.
قسمت اعظم نیشابور کهن امروزه در دل خاک نهفته است و آثار آن محدود به چند تپه اصلی از جمله آلپ ارسلان ، تپه مدرسه ، آهنگران ، سبزپوشان ، بازار ، طرب آباد، کهن دژ ، تپه قنات و شادیاخ است .
از این میان تپه های طرب آباد ، سبزپوشان و قنات در سالهای 1315 و 1318 هجری شمسی توسط هیات باستان شناسی موزه متروپولتین و شهر کهنه نیشابور در سال 1384 به دست هیاتی ایرانی – فرانسوی مورد کاوش قرار گرفت.
* گنبدهای شه میر
در حدود 10 کیلومتری جنوب نیشابور در کنار جاده این شهر به کاشمر در میان قبرستان قدیمی دو بنای آجری به فاصله کمی از یکدیگر با ساختار و اندازه ای متفاوت قرار دارند که به مهروا، مهرآباد و شادمهر معروفند. ویژگی های معماری موید انتساب گنبد بزرگ به دوران سلجوقی است و گنبد کوچک به عصر ایلخانی است.
احتمالا این دو بنا بر فراز مقابر اشخاصی صاحب نام یا عرفانی مشهور ساخته شده اند که هویت آنها مشخص نیست.
* محوطه تاریخی شادیاخ
نیشابور در سال 205 هجری مرکز حکومت طاهریان شد و در همان ایام در شادیاخ عمارتی امیرنشین و منازلی برای سپاهیان بنا گردید، از آن پس این منطقه دارالحکومه خراسان و محل اقامت امرا و پادشاهان گشت و سرانجام با حمله مغول از میان رفت.
شادیاخ در جنوب شرقی آرامگاه عطار با وسعت بیش از 200 هزار متر مربع واقع شده و از سال 1378 مورد کاوش های باستان شناسی قرار گرفته است .
این مکان یکی از سایت موزه های باستان شناسی در استان خراسان رضوی است.
* باغ و امارت امین الاسلامی
این خانه – باغ زیبا در گذشته متعلق به مرحوم ˈابوالحسن امین الاسلامیˈ بوده و امروزه در خیابان امام خمینی (ره) در مجاورت باغ ملی شهر واقع گردیده است.
بنای واقع درمیان باغ با زیربنای تقریبی به 1300 مترمربع در دو طبقه ساخته شده و فضاهایی نظیر سالن مرکزی ، اتاق ها ، پیشخوان ستوان دار ، سردابه و غیره بوده است.
عمارت امین الاسلامی و باغ پیرامون آن با درختان بلند ، مستمر و غیر مستمر از جمله چنار ، کاج، شمشاد ، توت ، گردو و غیره در زمان پهلوی ساخته شده و الگویی از هنر باغ سازی اصیل ایرانی است.
* بنای امام زاده محمد محروق و امام زاده ابراهیم (ع)
در سوی دیگر باغ بنای یادبود مزار حکیم عمر خیام قرار دارد ، بنای مذهبی با منظره ای زیبا از کاشیکاری معرق جلب نظر می نماید، این مکان مدفن امام زادگان محمدمحروق از نوادگان حضرت امام سجاد (ع) و ابراهیم از اعقاب امام موسی کاظم (ع) است.
این مجموع بر یک ایوان ، دو بنای مرکزی ، مسجد، تالار و شبستان بوده و در دوره صفویه بنیان شده است.
* موزه خیام
موزه تخصصی نجوم در 28 اردیبهشت 1379 هجری شمسی مقارن با بزرگداشت حکیم عمر خیام و در جوار آرامگاه وی با موضوع هیات و علم الافلاک افتتاح گردید.
این مکان با وسعتی نزدیک به 120 متر مربع دارای اشیای نفیسی از جمله اسطرلاب ، قطب نما و تصاویری از صور فلکی ، ظروف فلزی سده پنجم تا هفتم هجری قمری، ظروف سفالین سده سوم تا هفتم هجری قمری و نسخ خطی علم نجوم می باشد.
روستای خرو علیا
در 20 کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده مشهد روستای خرو علیا قرار گرفته است .
این روستا دارای دره ای خرم و مصفا می باشد و پوشیده از درختان گوناگون میوه و درختان غیرمثمر است. آبشاری نیز از ارتفاعات این منطقه کوهستانی به پایین می غلتد که بر جذابیت های طبیعی ناحیه افزوده است.
روستای خرو در تابستان جایگاهی مطبوع به عنوان استراحتگاه مردم نیشابور مورد استفاده قرار می گیرد.
* روستای ییلاقی دیزباد
روستای دیزباد در 30 کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده مشهد واقع گردیده است، این روستای کوهستانی دارای پوشش گیاهی متنوع و آب و هوایی مطبوع و خنک می باشد.
* روستای بوژان
روستای بوژان از توابع بخش مرکزی شهرستان نیشابور است، ارتفاعات بلند، باغات سرسبز، آبشار، حواشی رودخانه و بافت مسکونی پلکانی، روستای بوژان را به یکی از مراکز مهم گردشگری شهرستان نیشابور تبدیل کرده است.
روستای بوژان از طریق شهر نیشابور با جاده ای آسفالت قابل دسترسی است. باغ های میوه، پیرامون روستای بوژان گسترده شده اند که در فصول مختلف سال، چشم اندازهای رویایی و رنگارنگی پدید می آورند.
روستای بوژان در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته کوه بینالود استقرار یافته است ،دامنه ارتفاعات سرسبز و مرتعی بینالود از انواع گل ها و گیاهان دارویی و صنعتی پوشیده شده اند.
چشم انداز دره سرسبز روستا و رودخانه جاری آن، همراه با منظره کشتزارها و باغ های گسترده، جلوه بسیار زیبا و تماشایی دارند که طبیعت گردان و گردشگران را به سوی خود جلب می کنند.
بازارهای سنتی و مشاغل بومی
نیشابور یکی از معدود شهرهای استان خراسان رضوی است که امروزه دارای بازار سنتی است که در عصر صفویه بنا شده است ، این بازار سرپوشیده که معروف به بازار سرپوش است در خیام امام واقع شده است و دارای راسته بازار، سراها چاروق و حجره های متعددی است.
در بازار سرپوش حجره های مشاغل سنتی و بومی از قبیل فرش فروشی ، رویگری ، مسگری ، رنگرزی ، آهنگری ، پارچه فروشی و غیره مشاهده می گردد.
از سایر بازارهای شهرستان نیشابور می توان به چهارشنبه بازار میدان فردوسی ، بازار رباط شاه عباسی و پاساژهای ناصرانی ، قریشی ، مروارید ، ولی عصر ، فردوسی ، سید ، تنباکوچی ، و بکاییان اشاره کرد.
معدن فیروزه نیشابور
فیروزه سنگی آبیرنگ و گرانبها است که از جواهرات معروف جهان شمرده میشود و معدن آن در دنیا در چند کشور بیشتر وجود ندارد.
از آن جمله در ترکمنستان و آسیای صغیر و همچنین در جنوب غربی ایالات متحده امریکا در نیو مکزیکو، آریزونا، کلرادو و نوادا، یافت می شود اما از بین تمام معادن فیروزه جهان، فیروزه معادن نیشابور از همه مرغوب تر و گرانقیمت تر می باشد .
معادن فیروزه نیشابور در شش دره از کوههای موسوم به بار معدن در 50 کیلومتری شمال غربی نیشابور در بلوک ریوند واقع است و تاکنون به منظور به دست آوردن فیروزه، بیش از صد غار در این درهها ایجاد شده است شهرت فیروزه نیشابور از روزگاران قدیم بر سر زبانها بوده و گویندگان و نویسندگان در وصف آن سخن ها گفته اند.
نگاهی به مهمترین سوغات نیشابور
نیشابور علاوه بر مهد علم و فرهنگ دوره هایی از تاریخ تمدن اسلامی و زادگاه گروهی از دانشوران و مردان نامدار تاریخ ایران ، از دوره های بسیار کهن نیز به داشتن جواهری گران بها به نام فیروزه به شهرت جهانی رسیده است.
از تاریخ دقیق کشف فیروزه و نحوه استخراج آن در گذشته های دور و به ویژه تا پیش از زمامداری پادشاهان صفوی ، اطلاعات جامعی در دست نیست اما احتمال می رود که در اوج شهرت و آبادانی نیشابور ، ساکنین این منطقه از وجود فیروزه و نحوه استخراج آن آگاهی داشته اند.
ریواس
ریواس ، نوعی میوه کوهستانی نیشابور است که در اصل گیاهی مرتعی و خودرو بوده و در فصل بهار بر دامنه های ارتفاعات شمالی و شرقی شهرستان ، کوههای بینالود ، می روید و از بهترین و مرغوبترین نوع آن در ایران محسوب می گردد.
این گیاه از زمان های بسیار دور در این شهرستان به عمل می آمده ، به طوری که در ˈبندهش ˈ یکی از متون کهن ایرانی به این گیاه با دید اساطیری اشاراتی شده و در کتب برخی مورخین و سیاحان ایرانی و خارجی نیز از طعم و طراوت ریواس نیشابور توصیف ها شده است.
ریواس دارای ساقه هایی سفید تا ارتفاع 80 سانتی متر بوده و در سر ساقه های آن برگ بزرگ و پهنی شبیه پنجه مرغابی وجود دارد و تنها قسمت ساقه های آن خوردنی است.
ساقه های این گیاه ، لطیف و آبدار و طعم آن ترش و مطبوع است و علاوه بر وجود مقدار زیادی املاح معدنی و انواع ویتامین ها در آن ، خاصیت دارویی نیز دارد.
از ریواس در انواع خوراکی ها ، مربا ، شربت و خورش استفاده می کنند و شربت ریواس ، مهم ترین محصول فرآوری شده آن به عنوان سوغات نیشابور به سایر نقاط ایران و خارج از کشور ( به ویژه به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ) صادر می گردد.
در آخر سخن اینکه هر آنچه از جاذبه های تاریخی، فرهنگی، گردشگری و دیدنی شهر و دیار نیشابور گفته شود باز هم باید گفت که شنیدن کی بود مانند دیدن.ک/4
7496/659
انتهای پیام /*
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها