محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802423341
تبلور فرهنگ ایرانی در آیین های مردم زنجان قابل تامل است
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
تبلور فرهنگ ایرانی در آیین های مردم زنجان قابل تامل است زنجان - ایرنا - بدون شک ارزش های متعدد انسانی و اسلامی در آیین های مناطق مختلف ایران نمود و بروز یافته و در این راستا تبلور فرهنگ ایرانی در آیین های زنجانی قابل تامل است.
به گزارش ایرنا، باستانیان معتقد بودند ایران زمین در بدو خلقت جهان از نابسامانی اهریمنی به سامان فروهری رسیده و فروهرها در جدال با اهریمن بد سرشت به پیروزی رسیده اند. یعنی جهان در آغاز به صورت مینوی و فروهری، مثالی و غیر مادی بود.
در این جهان وجود و ذیجود به مدت 3000 سال در سکون بودند، آن زمان اهریمن در زمین حکمرانی می کرد، خداوند فره وشی ها را از غالب مینوی به در آورد، پس به صورت مادی در زمین ظاهر شدند و با اهریمن پیکار کرده و بر آن پیروز شدند.
گیتی سامان یافت و افلاک که تا آن زمان راکد بود به گردش درآمد، خورشید آفریده شد و سال و ماه پدیدار گشت، آفرینش آدمی آغاز شد و این اتفاق عظیم در اولین روز بهار به وقوع پیوست، پس تغییر فصل ها و رسیدن بهار تکرار نمادین خلقت و تجدید خاطره آفرینش اولیه آدمی است،
در اول نوروز خاطره خلقت انسان به صورت نمادین بازسازی می شود و بیشتر جشن ها در عین داشتن ظاهری پرنشاط و شادمانه نوعی ستایش و نیایش به درگاه خداوند منان است .
گفته می شود با فرا رسیدن نوروز و در هر تکرار نمادین آفرینش، ارواح که همان فره وشی ها یا فروهر ها هستند به زمین می آیند کلمه فروهر و فروردین هر دو برگرفته از ریشه واژه اوستایی« فروتی » به معنی ارواح درگذشتگان پاک و منزه است.
بر همین اساس ، ایرانیان روز اول عید لباس نو پوشیده خانه و کاشانه را تمیز و فضا را نورانی می کنند ، سفره هفت سین که نمادی از حرکت و برکت است پهن کرده و در پشت بام آتش می افروزند تا بدین وسیله از فروهر ها استقبال کنند.
با فرا رسیدن نوروز، آیین های نوروزی به اشکال مختلف در مناطق مختلف ایران از جمله زنجان برگزار شده و این آداب و رسوم در مناطق آذری نشین دارای تعدد و ویژگی های منحصر به فردی است.
آیین های ˈ آق قویون قارا قویونˈ، ˈ قیشدان چیخدیمˈ، ، ˈ کوسا گلینˈ ، ˈ چارشنبه سوریˈ، ˈ قودوخ چارشنبهˈ ، ˈ کوله چارشنبهˈ، ˈ شال ساللاماˈ ، ˈ قاشق زنیˈ ، ˈ نمایش غلیبانیˈ، ˈ تکم چیˈ ، ˈ کوزه شکنˈ ، ˈ چهل یاسین ˈ ، ˈ جشن های آتش افروزیˈ ، ˈ جشن شب نوروزˈ و ˈ جشن فروردگانˈ از جمله رسوم اجرایی در مناطق آذربایجان و به ویژه زنجان بوده که برخی نیز ادامه دارد.
در منطقه زنجان و آذربایجان به دلیل اعتقاد به نحسی روز چهارشنبه هر چهارشنبه ماه اسفند را جشن گرفته و در عین حال برای رفع نحسی و بسامان شدن زندگی به درگاه خداوند منان نیایش می کردند .
در معنی واژه سوری هم عقاید مختلف است که برخی عقیده دارند واژه ˈ سوری ˈ از واژه پهلوی ˈ سوریک ˈ به معنی سرخ آمده است، بعضی ها هم معنی جشن از آن برداشت کرده اند و عقیده دارند که ˈ سور ˈ همچنان که در ˈ سورچرانی ˈ و ˈ سور دادن ˈ آمده به معنی جشن و سرور و مهمانی است، گاهی هم عقیده بر این است که ˈ سوری ˈ از ریشه ˈ سوئیریه ˈ که در پهلوی به معنای جشن و مهمانی است ، نشات گرفته است، به نظر می آید از جشن چهار شنبه سوری در متون قدیمی و بویژه قبل از اسلام خبری نیست و بدین جهت احساس می شود که این جشن بعد از اسلام در ایران رواج پیدا کرده باشد.
یکی از دلایلی که چهار شنبه سوری را به بعد از اسلام منتسب می کند، برگزاری این جشن در بعد از ظهر روز سه شنبه آخر سال است زیرا بنا بر تقویم قمری به فرض روز چهار شنبه از غروب روز سه شنبه آغاز می شود از طرفی اعراب، روز چهارشنبه را نحس می دانستند و در آن روز عروسی و مسافرت و حمام و ... نمی کردند و احتمالا ایرانی ها تحت تاثیر اعراب ،آخرین چهار شنبه سال را با مراسمی به پایان می بردند تا از نحسی چهار شنبه های سال جدید دور باشند.
از سوی دیگر، ایرانیان تا قبل از اسلام آوردن از اسامی روزهای هفته( شنبه، یک شنبه و ...) استفاده نمی کردند و هر روزماه برای خودش اسمی داشت که با آن نامیده می شد دلایل بالا برای این بود که بگوییم تا قبل از اسلام از آیین چهار شنبه سوری حداقل به شکل امروزی خبری نبود.
امروزه در جشن چهار شنبه سوری آتش روشن می کنند که این موضوع شاید به منظور گریزاندن سرما و فراخوانی گرما باشد، شاید به خاطر شگون آتش در خاطر ایرانیان و همچنین در ارتباط با داستان ضحاک و فریدون باشد چرا که پیروزی فریدون بر ضحاک با افروختن آتش به اطلاع همگان رسید، در واقع افروختن آتش بیانگر پایان دوران تاریک ضحاک است.
همچنین از لحاظ استوره شناسی ، پریدن از روی آتش را می توان به گذر از آتش سیاوش، برای اثبات بی گناهی اش نسبت داد چرا که در دوران باستان و حتی بعد از آن در بسیاری از تمدن ها ، گذر از آتش برای اثبات بی گناهی انجام می شده است.
در زنجان چهارشنبه های اسفند ماه به ترتیب با نام ˈ ایت چارشنبه(چهارشنبه جوان)ˈ ، ˈ قودوخ چارشنبه (چهارشنبه کوچک)ˈ ، ˈ کوله چارشنبه (چهارشنبه کوتاه)ˈ و ˈ ایلین آخر چارشنبه سی(چهارشنبه اخر سال)ˈ خوانده می شدند.
در فرهنگ عامیانه زنجان، تمیزی جسم و پوشیدن لباس نو از رسوم معمول برای استقبال از چهارشنبه سوری بوده و در این شب مردم بر بالای پشت بام های خود با استفاده از سه، پنج و هفت دسته بوته گون آتش روشن کرده و از روی شعله های آتش می پریدند تا بدین وسیله گرما، انرژی و پاکی را از آتش وام گیرند.
آیین هایی چون شال سالاما و قاشق زنی را از دیگر رسوم حاشیه ای شب چهارشنبه آخر سال در زنجان بوده و این آیین می بایست تا قبل از برچیده شدن سفره شب چهارشنبه آخر سال اتفاق می افتاد، البته امسال برنامه ریزی های از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع گردشگری و صنایع دستی استان زنجان برای احیای سنت ˈ شال سالاماˈ ورسم ˈ نوروز گولی ˈ انجام گرفته است.
بر اساس رسم ˈ نوروز گلی ˈ کودکان در آستانه نوروز برای چیدن گل زنبق که در این ایام به سختی پیدا می شود از روستا و محلات خارج شده و با پیدا کردن این گل به روستا و محل زندگی خود برمی گشتند و در مسیر بازگشت با رسیدن به اولین پیرمرد گل های زنبق را به او داده و مژدگانی دریافت می کردند و این تلاش برای پیام رسانی از بهار در این منطقه محسوب می شود.
درزمینه رسم ˈقاشق زنیˈ نیز می توان گفت هم اکنون این رسم در برخی از مناطق زنجان اجرا شده و خویشاوندان پس از برچیده شدن سفره چهارشنبه به درب منزل یکدیگر رفته و با قاشق که نماد کشاورزی بود شروع به کوبیدن کاسه ای خالی که نمادی از سال پیش رو است ، کرده و از صاحب خانه طلب هدیه می کنند.
در زنجان به هنگام صبح چهارشنبه خانواده ها در حالی که هر کدام کوزه ای به دوش می گرفتند، در مسیر حرکت به سمت رودخانه شهر (زنجان چایی) به صورت دسته جمعی شعر ˈ گل گداخ چای باشینا من اتلیم بختیم آچلسینˈ را می خواندند و پس از رسیدن به رودخانه کوزه خود را پرآب کرده و مشتی نیز به نشانه تبرک به صورت خود می زدند.
در میان اقوام آذری زبان هر چهارشنبه اسفندماه نام و آیین خاصی برای خود داشت، برهمین اساس چهارشنبه اول را ˈ ایت چهارشنبه (چهارشنبه جوان)ˈ می گفتند که در این روز داخل باغچه ها، زیر ناودان ها و یا هرکجای دیگری که در مسیر آب باران قرار داشت، مقداری گندم، ذرت، عدس یا ماش ریخته و اعتقاد داشتند باران آن ها را با خود برده و آذوقه یک ساله فراهم خواهد شد.
چهارشنبه دوم اسفندماه را ˈ قودوخ چارشنبه (چهارشنبه کوچک)ˈ می نامیدند در این روز بیشتر به احشام و چهارپایان پرداخته، موی گردن و دم آن ها را چیده و به صورت پلکانی درمی آوردند، احشام را به صحرا نمی بردند و بدین وسیله آمدن فصل بهار را به حیوانات نیز تحمیل می کردند، در شب چهارشنبه دوم سر سفره انواع خوردنی ها دیده می شد و اقوام و خویشاوندان پس از صرف خوراکی ها به جشن و پایکوبی می پرداختند.
چهارشنبه سوم به ˈ کوله چارشنبه (چهارشنبه کوتاه)ˈ معروف بود که نوعی کوتاه شدن و زمان اندک را در ذهن متبادر می سازد در این روز روستاییان از باغستان های خود بازدید کرده و از چگونگی اوضاع درختان و رستنی ها اطلاع پیدا می کردند، پای درختان را تمیز کرده و با طنابی از شاخه درختان سنگ آویزان می کردند تا بدین وسیله به ثمر نشستن سریع را به درختان تحمیل کنند، مراسم پایکوبی در این چهارشنبه گستردگی بیشتری داشت .
آخرین چهارشنبه اسفند ماه ایلین آخر چارشنبه سی(چهارشنبه آخر سال) نامیده می شد که در برگیرنده مراسم و آداب و رسوم متعدد بود از جمله اینکه مردم در صبح آخرین چهارشنبه سال خانواده ها در حالی که هر یک کوزه ای بر دوش می گرفتند به طرف رودخانه شهر(زنجان چایی) به راه افتاده و در طول مسیر به صورت جمعی شعر می خواندند،ˈگل گداخ چای باشینا من آتلیم بختیم آچلسینˈ.
مردم به رودخانه که می رسیدند قبل از هر کاری کوزه خود را از آب چشمه هایی که در کنار رودخانه بود پر می کردند و مشتی نیز به عنوان تبرک از آن می خوردند،بعد از آب چشمه چایی درست کرده و صبحانه را در کنار رودخانه می خوردند،پس از صرف صبحانه روی همدیگر آب پاشیده و از روی آب می پریدند و آواز می خواندند،ˈ ˈآتیل باتیل چرشنبه، بختیم آچیل چرشنبه شˈ ، ˈ ˈقویونون اوچی گلدی، چرشنبه گولدی گلدی ˈ دولاندی کوچی گلدی، چرشنبه گونی گلدیˈ، ˈآتیل چایدان چرشنبه، باتیل چایدان چرشنبهˈ، ˈبزه دوزه چرشنبه،بختیم آچیل چرشنبهˈ، ˈآتیل باتیل چرشنبه، بختم آچیل چرشنبهˈ، بعد از اتمام مراسم در کنار رودخانه کوزه را بدوش کشیده به طرف منزل روانه می شدند.
در مسیر رودخانه به شهر اگر به دوست یا آشنایی برمی خوردند که توفیق حضور در رودخانه را پیدا نکرده بود از آب کوزه به او می دادند تا بخورد و گاهی مشتی آب نیز به روی او می پاشیدند ، به منزل که می رسیدند از آب کوزه به همه اهالی خانه که در رودخانه حضور نداشتند می خوراندند و بعد آب کوزه را روی در و دیوار و اثاثیه منزل به ویژه ابزارآلات کشاورزی و کشت و زرع می پاشیدند تا بدین وسیله برکت را میهمان خانه هایشان کنند.
گزارش: فریبا نجفی
7318/522/ 1495
انتهای پیام /*
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 97]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها