واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
ویژگیهای عاقل و تمامیت عقل از دیدگاه پیامبر اکرم(ص) و امام رضا (ع) وبلاگ > مؤذن جامی، محمدهادی - خردمندی بزرگترین نعمت الهی است . اگر ازکمی وکاستی هرچه بنالیم از کمی آن نمی نالیم! علم با تعلیم وتعلم و عقل با تجارب افزون می شود که "الْعَقْلُ حِفْظُ التَّجارُبِ"(نامه31نهج البلاغه) ... « مَا قَسَمَ اللَّهُ لِلْعِبَادِ شَیْئاً أَفْضَلَ مِنَ الْعَقْلِ ....وَ لَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً وَ لَا رَسُولًا حَتَّى یَسْتَکْمِلَ الْعَقْلَ.....:پیامبر(ص) فرمودند: خدا به بندگانش چیزى بهتر از عقل نبخشیده است، زیرا خوابیدن عاقل از شب بیدارى جاهل بهتر است و در منزل بودن عاقل از مسافرت جاهل (بسوى حج و جهاد) بهتر است و خدا پیغمبر و رسول را جز براى تکمیل عقل مبعوث نسازد (تا عقلش را کامل نکند مبعوث نسازد) و عقل او برتر از عقول تمام امتش باشد... و عقل تمام نمی شود مگر با ده خصلت که خوبست همه ما خود را با این دو ده خصلت محک و لاف ار عقل زنیم، باشد که جامعه مان عقلانی و مشحون از این رفتارهای عقلایی گردد:
ویژگى خردمند، این است که:
1 - در برابر رفتار جاهلانه نادان نسبت به خود، بردبارى نشان میدهد.
2 - از کسى که به او ستم کرده است، در میگذرد.
3 - در برابر فرودست خود فروتن است.
4 - از فرادست خود در طلب نیکى پیشى میگیرد.
5 - هر گاه بخواهد سخن بگوید، میاندیشد.
6 - اگر آنچه می خواهد بگوید خوب بود، میگوید و بهره مند میشود و اگر بد بود، خاموشى میگزیند و سالم میماند.
7 - هر گاه با فتنهاى روبه رو شود، به خدا پناه میبرد و دست و زبان خود را نگه میدارد.
8 - هرگاه فضیلتى بیند، آن را غنیمت میشمارد.
9 - شرم و حیا از او جدا نمیشود،
10 - و آزمندى از او سر نمیزند.
این ها ده خصلتند که خردمند به آن ها شناخته میشود.
متن حدیث: رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم : صِفَةُ العاقِلِ أن یَحلُمَ عَمَّن جَهِلَ علَیهِ ، ویَتَجاوَزَ عَمَّن ظَلَمَهُ، ویَتَواضَعَ لِمَن هُوَ دونَهُ، ویُسابِقَ مَن فَوقَهُ فی طَلَبِ البِرِّ، وإذا أرادَ أن یَتَکَلَّمَ تَدَبَّرَ؛ فإنْ کانَ خَیرا تَکَلَّمَ فغَنِمَ، وإن کانَ شَرّا سَکَتَ فسَلِمَ، وإذا عَرَضَت لَهُ فِتنَةٌ استَعصَمَ بِاللّه و أمسَکَ یَدَهُ ولِسانَهُ، وإذا رَأى فَضیلَةً انتَهَزَ بِها، لا یُفارِقُه الحَیاءُ، ولا یَبدو مِنهُ الحِرصُ، فتِلکَ عَشرُ خِصالٍ یُعرَفُ بِها العاقِلُ . «تحف العقول؛صفحه 28 »
*********************************************
امام رضا علیه السلام فرمود: عقل هیچ شخصی کامل نمی شود مگر در او ده خصلت باشد : ۱- امید به خیر و نیکى از او وجود داشته باشد . ۲- مردم از شر او در امان باشند. ۳- کار خوب کم دیگران را زیاد نپندارد. ۴- کار خوب زیاد خود را کم می شمارد. ۵- از تقاضا و درخواست نیازمندان خسته نمی شود. ۶- در طول زندگى از طلب علم ملول نمیگردد. ۷- فقر در راه خدا برایش از ثروت بهتر است. ۸- نزد او خوارى در رابطه با خدا از عزت در ارتباط با دشمن خدا محبوبتر است. ۹- گمنامى برایش لذت بخشتر از شهرت است . ۱۰-سپس فرمود: آیا می دانید که دهمى چیست ؟ حضار پرسیدند : دهمى چیست؟ آن حضرت فرمود: دهمى این است که با هر کس برخورد کرد بگوید او بهتر از من و پرهیزکارتر از من است زیرا مردم دو نوعند، یک دسته واقعا بهتر و پرهیزکارتر از او هستند و یک دسته بدتر و پستتر.وقتى شخصى را دید که از او بدتر و پستتر است بگوید شاید خوبى او در باطن است و پنهان بودن خوبیش به نفع اوست و خوبى من آشکار است که شاید این به ضرر من است.اما وقتى کسى را دید که از او بهتر و پرهیزگارتر است در مقابلش تواضع می نماید تا به او برسد اگر چنین بود مقامى ارجمند یافته و به نیکى یاد مىشود و برتر از اهل زمان خویش می گردد.
متن روایت :
قال الرضا علیه السلام : لَا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ حَتَّى تَکُونَ فِیهِ عَشْرُ خِصَالٍ- الْخَیْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ- یَسْتَکْثِرُ قَلِیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ- وَ یَسْتَقِلُّ کَثِیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسِهِ- لَا یَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَیْهِ- وَ لَا یَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ- الْفَقْرُ فِی اللَّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنَى- وَ الذُّلُّ فِی اللَّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزِّ فِی عَدُوِّهِ- وَ الْخُمُولُ أَشْهَى إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ-ثُمَّ قَالَ ع الْعَاشِرَةُ وَ مَا الْعَاشِرَةُ- قِیلَ لَهُ مَا هِیَ قَالَ ع لَا یَرَى أَحَداً إِلَّا قَالَ- هُوَ خَیْرٌ مِنِّی وَ أَتْقَى- إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ رَجُلٌ خَیْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- وَ رَجُلٌ شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- فَإِذَا لَقِیَ الَّذِی شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- قَالَ لَعَلَّ خَیْرَ هَذَا بَاطِنٌ وَ هُوَ خَیْرٌ لَهُ- وَ خَیْرِی ظَاهِرٌ وَ هُوَ شَرٌّ لِی- وَ إِذَا رَأَى الَّذِی هُوَ خَیْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- تَوَاضَعَ لَهُ لِیَلْحَقَ بِهِ- فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ عَلَا مَجْدُهُ- وَ طَابَ خَیْرُهُ وَ حَسُنَ ذِکْرُهُ وَ سَادَ أَهْلَ زَمَانِه.
*****************************************************
مطالعه مقاله عقل وعاقل در قرآن و حدیث (اینجا) توصیه می شود.
سه شنبه 20 اسفند 1392 - 06:20:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 67]