محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845023092
نگاهی به آیین تکم گردانی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
نگاهی به آیین تکم گردانی نیر ، اردبیل - ایرنا - در آستانه بهار طبیعت حضور تکم چی ها در محله ها و روستاهای منطقه آذربایجان از جمله شهرستان نیر در استان اردبیل خبر از آمدن عید نوروز می دهند و تکم چی ها پیک های شادی آفرین این جشن ملی می شوند.
به گزارش ایرنا ، تکم چی ها از سال ها پیش در این ایام درب خانه ها را زده و بلافاصله با باز شدن درب منازل با به حرکت در آوردن تکم اشعار خود ساخته خود را با آواز و ضرب آهنگ تکم نجوا کرده و شادی و شور و شعف را به خانه های مردم هدیه می کردند.
هنگامی که برف ها در سینه ساوالان آب شده و به صورت رودها در سرزمین پهناور آذربایجان جاری می شود صدای تکم و تکم چی ها نیز در شهر و روستا می پیچید که با زبان شیرین و آهنگین خود به مردم نوید آمدن بهار را می دهند و خلق را برای پاک کردن کینه از دل ها و گرد و غبار از خانه هایشان دعوت می کنند.
تکم یک عروسک چوبی سنتی است ، واژه تکم Takam از دو بخش ˈتکهˈ و ˈمˈ تشکیل شده است.تکه در زبان ترکی به معنی بز نر قوی هیکل که همیشه در راس گله حرکت می کند و گله را به چراگاه و محل های معین هدایت می کند ˈمˈ ضمیر ملکی دوم شخص مفرد است و تکم در واقع به معنی ˈبز نرمنˈ است.
به کسی که تکم را می رقصاند ˈتکم چیˈ می گویند که اشعار مخصوص تکم را با آهنگی خاص می خواند. اشعار تکم در چند آهنگ که خاص تکم بوده خوانده می شود.
تکم عروسکی است چوبین که روی آن را با مخمل یا پارچه هایی به رنگ قرمز می پوشانند و روی این پارچه را با پولک ، زنگوله ، سکه و نیز پارچه های الوان و حتی آیینه تزیین می کنند. هر یک از تزئینات تکم علت و فلسفه ای داشته است ، مثلا زنگوله و سکه برای ایجاد سر و صدای بیشتر بوده تا مردم را از داخل خانه ها به کوچه ها و دم در خانه ها بکشاند.
از سوی دیگر یک ضرباهنگ برای حرکت تکم بوجود می آورد ، این که به دو طرف عروسک (طرفین شکم عروسک) آیینه نصب می کردند.
به این دلیل بود که تکم خبر فرارسیدن سال نو را به مردم می داد و با خود آئینه ای به رسم روشنایی و صفا داشت.
این که در ساخت تکم همیشه از رنگ قرمز برای پوشاندن بدنه اصلی استفاده می کردند شاید به این دلیل بوده که در آذربایجان قدیم لباس و توری سر و روی عروس به رنگ قرمز بوده و خواسته اند تکم نیز مثل هر عروسی مظهر شادی و خوشی باشد.
تکم گردانی جزو حرفه های گوسانی و بصورت هنری بوده که نسل به نسل و از پدر به پسر می رسیده و اشعار تکم نیز سینه به سینه منتقل شده است.
تکم عروسکی بود به شکل بز که بر سر چوب گردی سوار می شد ، این بز روی یک صفحه چهار گوش یا گرد که سوراخی در وسط داشت قرار می گرفت که چوب پایه آن از سوراخ وسط صفحه می گذشت.
تکم چی چوب را بدست می گرفت و تکم را روی صفحه چوبی به حرکت در می آورد و متناسب با حرکات آن اشعاری را به آواز می خواند ، سر و صدای زنگوله و خوردن تکم بر صفحه چوبی نوعی ریتم و آهنگ برای آواز تکم چی بوجود می آورد.
نمونه هایی از اشعار تکم چی ، ˈبهار آمد بهار آمد خوش آمدˈ ، ˈعلی با ذوالفقار آمد خوش آمدˈ ، ˈگل و نسرین به باغ آمد خوش آمدˈ ، ˈسیزون بوتازه بایراموز مبارک آیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارکˈ ، ˈجناب جبرئیل نامه گتوردی گتور جگین پیمبره یتوردی مبارکˈ ، ˈقوللارین گویه گوتوردیسیزون بوتازه بایراموز مبارکˈ ، ˈآیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارکˈ ، (جناب جبرائیل نامه آورد ، محض آوردن به پیامبر رساند پیغمبر هم دستهایش را بر آسمان برداشت که این عید تازه تان مبارک باشد . ماهتان ، سالتان ، هفته تان ، روزتان مبارک).
همچنین ˈامیرالمومنین تخته چخاجاق یزیدون بوینونا نوخدا وراجاقˈ ، ˈشیرین شربت سو یرینه آخاجاقˈ ، ˈسیزون بوتازه بایراموز مبارکˈ ، ˈآیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارکˈ. (حضرت امیرالمومنین به تخت ولایت خواهد نشست و برگردن یزید افسار خواهد بست و به جای آب در رودها شربت های شیرین جاری خواهد شد. این عید بر شما مبارک)
در اشعار تکم چی فقط از فرارسیدن نوروز و تبریک سال نو سخن نرفته بلکه به موارد مذهبی و موارد انتقادی ، اجتماعی نیز اشاره شده است.
در اشعار مذهبی در اشعار تکم چی نام امام علی (ع) و حضرت محمد (ص) به کرات آمده و این بدان علت است که مردم این ناحیه معتقدند که عید سعید غدیر خم با عید نوروز باستانی مصادف بوده و ملت مومن با ارادتی خاص که به خاندان جلیل رسول خدا داشته اند ، عید ملی خود نوروز را رنگ و لعابی از مذهب شیعه زده اند تا بتوانند با شکوه هرچه بیشتر برگزار کنند. در این اشعار از دوازده امام هم یاد می شود و پس از مدح امامان باز هم اشاراتی به بزرگواری حضرت علی (ع)، به اماکن متبرکه و زیارت قبر حضرت حسین (ع) و یادی از مختار ثقفی
می کنند و روشن کردن آتش در چهارشنبه سوری را به قیام مختار ثقفی برای خونخواهی سید الشهدا نسبت می دهند.
ˈحسن دور عسگری اون بیر اماموز بولاردان غیرییه یوخدور گمانوز سیزون بوتازه بایراموز مبارکˈ
، ˈآیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارکˈ (حسن عسگری است یازدهمین امامتان ، محمد مهدی صاحب زمانتان به کسی غیر از اینها عقیده ندارید این عید تازه تان مبارک).
در اشعار تکم به مسائل روستایی و شهری و آداب و رسوم مردم نیز اشاراتی می شود ، از جمله ˈبیزیم یرده یومورتانی یویارلار انونی دونوب یددی رنگه بویارلارˈ ، ˈیددی سینده تحویل اوسته قویارلارˈ ، ˈسیزون بوتازه بایراموز مبارکˈ ، ˈآیوز ، ایلوز ، هفتوز گونوز مبارکˈ. ( در محل ما تخم مرغ را می شویند و آن را به هفت رنگ می آرایند و هر هفت تا را در سفره عید
می گذارند. این عید تازه تان مبارک )
در اشعار تکم به مسائل خانوادگی ، روابط عروس و مادر شوهر و داماد و مادرزن ، رفتار اجتماعی زنان و دختران نیز با طنز و شوخی و انتقاد اشاراتی شیرین و بامزه می شود ، مثلا
ˈتکم گئتدی مرنده تاماشادی گلندهˈ ، ˈکول تکمون باشینا قایناناسی بیلندهˈ (تکم رفته به مرند ، برگشتنش تماشایی است ، خاک بر سر تکم اگر مادر زنش آگاه شود)
تکم چی به در هر خانه ای که می رفت و شعر می خواند ، صاحب خانه به تناسب وضعیت
مالی و امکانات خود چیزی به عنوان شاباش ، خلعت و انعام به او می داد. البته تکم چی نیز لزوم دادن انعام را یاد آور می شد ˈآی تکمین کندی وار کمندی وار کندی وارˈ ، ˈهر قاپودا اویناسا بیر نلبکی قندی وارˈ. ( تکم ده دارد ، کمند دارد و ده دارد ، در هر دری برقصد یک نعلبکی قند پاداش دارد.)
در اردبیل تکم به عنوان پیشاهنگ عید نوروز شناخته می شود و وقتی صدای تکم چی ها در کوچه و خیابان شنیده می شود مردم ، بویژه بچه ها از این که عید دارد می آید خوشحال می شوند.
در سال هایی که بین آخرین چهارشنبه سال (چهارشنبه سوری) و عید نوروز فاصله زیاد باشد ، این فاصله فعالیت تکم چی هاست.
در پژوهش برای تکم دریافتیم که در ناحیه شمالی ایران و کناره های دریای خزر نیز عروسکی بنام تکم وجود دارد که گویا موجود افسانه ای بوده با سه پا و دو شاخ بر سر بشکل یک دیو که با تکم مورد بحث ما تفاوت دارد.
رگه هایی از این نمایش عروسکی در نواحی مرکزی کشورمان از جمله اراک و ملایر دیده شده است که باید اذعان کرد خاستگاه تکم آذربایجان و بخصوص اردبیل بوده و از این منطقه به سایر نقاط رفته است.
گزارش: شهرام اصالت نیری
7116/594/530
انتهای پیام /*
18/12/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها