واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: رواج معامله «پول خرد» در بازار مصرف
کد خبر: ۳۸۴۹۲۵
تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۳۹۲ - ۰۰:۳۸ - 08 March 2014
هفتهای ۴، ۵ بار مشتری تاکسیزرد و خسته پیرمرد مهربانم. راننده صبوری که در سالهای هممسیریام با او روحیاتش را شناختهام؛ اینبار او را سرحالتر و رو به راهتر از روزهای دیگر دیدم؛ خوشحالیاش فرصتی شد تا یک بحث قدیمی را با او به میان بکشم و از اتفاقی که یک اپیدمی در میان من و پیرمرد بود و منطق خاصی هم نداشت، صحبت کنم. به کرایه ۷۰۰ تومانی مسیرم اشاره کردم و ازجمله معروف«پولخرد نداری» پیرمرد پرسیدم. امروز زمان آن بود که بیشتر درباره این موضوع با پیرمرد اختلاط کنم. خودش را بیش از من محق میدانست و میگفت، تا شب به حدود ۱۰۰ اسکناس ۳۰۰ تومانی! احتیاج دارم. خسته شدم از بس خودم را برای تهیه پول خرد، به این در و آن در زدم. از او پرسیدم راههای تهیه پول خرد چیست؟
جوابهایش برایم تأملبرانگیز بود و اگرچه که هر بار با دلخوری باقی پولم را نزد او میگذاشتم اما امروز توانستم همزاد پنداری بیشتری با او داشته باشم.
خرید پولخرد از سوپرمارکتها
پیرمرد میگفت پیشتر، قبل از شروع روز کاریاش به دکان یکی از دوستانش که سوپرمارکت بزرگی دارد، مراجعه میکرده و با پرداخت حدود ۵ درصد از کل مبلغ، از او پول خرد دریافت میکرده است. این شغل دوم دوست سوپرمارکتدارش بود و مشتریان بسیاری هم داشت؛ زیرا نبود پولخرد درد کوچکی در جامعه است که در آن روی سکه، خود تجارت بزرگی را برای برخی به ارمغان آورده.
گرانی پولخرد کمیاب
در سازمانهای خاص
اما بازار خرید و فروش پول در کشورمان به اینجا محدود نمیشود. بررسیهای خبرنگار ما حکایت از آن دارد که پولهایخرد به دلیل کاربردهای خاص آن از طرق جالبی به فروش میرسند. یکی دیگر از تاکسیداران در گفتوگو با «شهروند» در این خصوص میگوید که برخی نهادهای خاص که
مقصد نهایی انبوهی از پولهای خرد در کشور هستند، در چرخشی اقتصادی پولهایخرد خود را با قیمتی بالاتر به مصرفکنندگان مصکوکات میفروشند. هرچند که کارمندان این مجموعههای خاص شاید بدون هماهنگی و اطلاع مسئولان ردهبالای خود اقدام به این کار کنند اما به نظر میرسد موضوعی مخفی هم در نظر نباشد. براساس این گزارش، این مراکز با سود ۱۰ درصدی پولهایخرد و اسکناسهای کهنه ۲۰۰ و ۵۰۰ تومانی را به مشتریان میفروشند. در طرف دیگر این جریان رانندههای شرکت واحد و همچنین برخی از دیگر مشاغل که مقصد نهایی پولهایخرد هستند نیز با دریافت مقداری سود پول خردهای خود را به فروش میرسانند. در این خصوص به نظر میرسد اصلیترین دلیل این اتفاق عدمتزریق پول خرد از سوی بانک مرکزی به بازار باشد که در کنار اشاعه فرهنگ دلالی تجربه دیگری از تجارت را به ایرانیان هدیه کرده است.
خرید و فروش اسکناس نو
در خلال این بحث به یاد یک فعالیت مرسوم در حوالی خیابان فردوسی افتادم. با تلفیق خرید و فروش پول خرد و اسکناس نو میتوان این فعالیت را شغل جدیدی در بازار ایران دانست که نهتنها بانک مرکزی برای مقابله با آن تحرک خاصی نمیکند
بلکه برخی معتقدند بانک مرکزی نیز از این اتفاق خیلی هم ناراضی نیست. اگرچه در راسته خیابان فردوسی در تمامی روزهای سال انواع اسکناسهای نو و مصکوکات ایرانی و خارجی با قدری سود توسط دلالان به فروش میرسد اما این نوع تجارت کنار خیابانی در روزهای پایانیسال رونق بیشتری میگیرد. امسال این اتفاق با عطش بیشتری از سوی مصرفکنندگان در بازار به جریان افتاده زیرا عدم چاپ اسکناس توسط بانک مرکزی و متعاقبا عدم تزریق پول نو به بازار موجب شده است دلالی پولهای نو برای شب عید با سودهای بالاتری به فروش برسد. قیمتها در بازار پولهای تانخورده بدون تبعیت از یک قانون واحد بهطور صعودی گران میشود. دلالان این بازار تا حدود ۱۰روز پیش
هر بسته ۱۰۰تایی اسکناس ۱۰هزار تومانی را یکمیلیون و ۱۵هزار تومان، اسکناس ۵هزار تومانی را به قیمت ۵۲۰هزار تومان، اسکناس ۲هزار تومانی را به قیمت ۲۱۵هزارتومان، اسکناس هزار تومانی را به قیمت ۱۱۳هزار تومان، اسکناس ۵۰۰ تومانی را به قیمت ۶۲هزار تومان و اسکناس ۲۰۰تومانی را به نرخ ۳۳هزار تومان به مشتری میفروختند.
گفته میشود این افراد در تجارت لبخیابانیشان هیچگونه محدودیتی برای فروش به مشتریان ندارند و این روزها که مشتریان زیادی هم دارند، با قیمتهای بالا اسکناسهای تانخورده را به مشتریان میفروشند. اما در آن روی سکه هرچه که به روزهای پایانی سال نزدیک میشویم، نرخهای بالاتری درمورد خرید و فروش پول نو در بازار به گوشمان میرسد. البته خرید و فروش اسکناسهای نوی ۵ و ۱۰هزار تومانی به دلیل کاربرد کمترشان در روزهای عید خریدار کمتری هم دارند و به همان نسبت قیمت سود دلالان در این دو اسکناس نیز کمتر است به عبارت دیگر نرخ سود دلالان در اسکناسهای نو بستگی به فراگیری آنها در میان خریداران دارد.
برخی از فروشندگان اسکناسهای نو در بازار میگویند، محل اصلی تهیه این پولها کارمندان برخی از بانکها هستند که به دلیل اینکه سهمیه سالانه از پولهای نو دارند، اقدام به فروش آن در بازار میکنند. گمانهای دیگر در مورد وجود پولهای نو در دست دلالان است که بر ارتباط مستقیم دلالان با بانکها دلالت دارد، زیرا بسیاری از این افراد پولهای تانخورده را با باندرولهای بانک مرکزی در دست دارند که این امر نشان میدهد اسکناسهای نو پس از خروج از بانک مرکزی به دست دلالان خیابان فردوسی میرسد.
خرید و فروش پول، حکم شرعی ندارد
استفتا از مراجع در مورد خرید و فروش پول اعم از نو و خرد در بازار نشان میدهد، محدودیت شرعی خاصی برای این اتفاق در نظر گرفته نشده و طبق آن اگر سود فروش اسکناسهای نو و پولهای خرد بالاتر از حد متعارف باشد، خلاف شرع است. تاکنون در مورد رقم دقیق «حد متعارف» در سود فروش پول تعریف خاصی ارایه نشده و چنانچه مشخص است این عمل با وجود اینکه غیرقانونی است، اشکال شرعی ندارد.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه در گفتوگو با «شهروند»: بانکمرکزی عامل داغشدن خرید و فروش پول است
مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی در مورد کمبود پولخرد در میان مردم و سیاستهای بانک مرکزی در قبال این موضوع به «شهروند» گفت: بانک مرکزی با عدم چاپ پول به این موضوع دامن زده و به نوعی بازار خرید و فروش اسکناسهای نو و همچنین پولهای خرد در جامعه را داغ کرده است. این استاد دانشگاه در نقد سیاستهای پولی و مالی از جانب بانک مرکزی گفت: مشکل کمبود پول نو همه ساله در این روزها اوج میگیرد که آن هم به دلیل عدم پشتیبانی بانک مرکزی در تزریق پول نو با بازار است.
بانک مرکزی باید با از دور خارج کردن پولهای پاره و کهنه و سوزاندن آن اقدام به نشر اسکناسهای نو در بازار کند تا از دلالیگری درخصوص خرید و فروش پول جلوگیری به عمل آید. وی افزود: کاهش ارزش پول ملی در سالهای اخیر باعث شده تا ارزش اسکناسهای ۲۰۰ و ۵۰۰ تومانی در مبادلات مردم به شدت کاهش پیدا کند و در مواردی که مردم به پول خرد نیاز دارند با فشار یکی از طرفین آن سوی معامله از خیر پول خرد خود میگذرد. برای مثال زمانی که سوار تاکسی میشوید باقیمانده پولتان در اکثر موارد نزد راننده میماند درحالیکه اکثر رانندگان پول خرد به همراه دارند اما به دلیل کاهش ارزش آن از پرداخت باقیمانده پول امتناع میکنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 56]