واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهی به کتاب «حکیم خیام نیشابوری»
خیام اهل قافیه بندی و لفاظی محض نبود/ کنکاشی در صحت انتساب رباعیهای منسوب به خیام
کتاب «حکیم خیام نیشابوری» نوشته علیرضا ذکاوتی قراگزلو کتابی است نویسنده تمام تلاش خود را کرده تا در یک بحث مستدل و البته مستند، خیام را آن گونه که هست به خوانندگان بشناساند.
خبرگزاری فارس- گروه کتاب و ادبیات: حکیم عمر خیام نیشابوری یکی از برجسته ترین چهرههای فرهنگی ایران است که هم به لحاظ تحقیقات و کشفهای ممتاز در ریاضیات و نجوم و هم به سبب سرودن رباعیات حکیمانه و دل انگیز شهرتی جهانی دارد. مضمون رباعیات اصیل خیام اگر با نظری عمیق مطالعه شود با رسالههای کم حجم و پر مایه فلسفی او هیچ تعارض و منافاتی ندارد و بلکه مکمل هم هستند. زیرا این دانشمند ریاضی و طبیعی که حتی در قرائت قرآنی و ادبیات قولش حجت بوده، هرچه گفته سنجیده گفته است. **خیام که بود؟ عمر خیام نیشابوری مطابق صحیحترین روایتها در 439 هجری قمری متولد و در سال 517 درگذشته است. تحصیلاتش در خراسان بزرگ و زندگیاش بخشی در اصفهان و ری و دیگر نقاط ایران گذشته اما آغاز و پایان زندگی در خراسان ساکن بوده است. در آن روزگار خراسان بزرگ و شهرهای معتبر آن کانون علم و ادب بود و سنت فلسفه مشایی در آنجا دوام داشت. خیام در ادبیات و تفسیر کلام و حکمت طبیعی و ریاضیات و الهیات مهارت یافت. زمخشری از اینکه با خیام بحث ادبی کرده بر خود میبالد و بیهقی بر اینکه خیام در قرائت قرآن بر استادان فن برتری داشته گواه است. اینکه متکلمی چون محمد غزالی از خیام سوالاتی پرسیده یا نزدش درس خوانده، بر مهارت خیام در کلام دلالت دارد. در رباعیاتش با زیرکی اشکالات کلامی را مطرح کرده اما میدان اصلی خیام حکمت طبیعی و ریاضی و الهی است. میزان الحکمه ساخت و مطالعاتش را در مکانیک و وزن مخصوص اشیا نشان میدهد. در موسیقی و پزشکی و هواشناسی هم مهارت داشته و ابتکاراتش در جبر او را به عنوان یک نابغه ریاضی معرفی میکند. **آیا این رباعیها واقعا مال خیام است؟ کتاب حکیم خیام نیشابوری نوشته علیرضا ذکاوتی قراگزلو کتابی است که اخیرا انتشارات معین آن را منتشر کرده است و نویسنده تمام تلاش خود را کرده است که در یک بحث مستدل و البته مستند، خیام را آن گونه که هست به خوانندگان بشناساند. او در این کتاب تمرکز ویژه ای روی رباعیات منسوب به او داشته است و بررسی کرده است که آیا این رباعیات واقعا از خیام است یا از شخص دیگری به اسم علی خیام. او اندیشههای نهفته در رباعیها را با تفصیل بررسی کرده و درباره چالشهای کلامی و فلسفه نهفته در آنها به بحث پرداخته است و هر چند نویسنده سعی کرده است در فصلها 9 گانه کتاب از دیگر هنرها و نوشتههای خیام غافل نماند، اما تمرکز اصلی او بر رباعیات خیام است. این کتاب شامل 9 فصل به شرح زیر است: عمر خیام نیشابوری حکیم و شاعر، خیام میان حقیقت و افسانه، با فیلسوفان و متکلمان اسلامی، گذری بر رسالات خیام، آیین فلسفیان در متون قرن ششم، از رسالات خیامی تا رباعیات، نقد خارجی و داخلی رباعیات منسوب به خیام و بررسی منابع و گزیده رباعیات در بخشی از کتاب میخوانیم: در شعر خیام- تا آن اندازه که معتبر میتوان انگاشت- تعبیرات می و مستی و معشوق به معنی فراغ خاطر و نفی آیین و مقررات است. خیام شاعری رسمی نبوده، پس آن اشعاری که صرف توصیف شاعرانه و مصنوع و متکلف از شارب و ساقی است و خالی از تامل و اندیشه فیلسوفانه باشد، طبق نظر داخلی نمیتواند از خیام باشد. کسی که حوصله فلسفه نویسی نداشته یا وقت خود را گرانبهاتر از ان میدانسته که به تکرار مکررات بپردازد، یقینا به قافیه بندی و لفاظی محض که -سبک مغزان بدان میپرداختند و تهی مغزان را خوش میآمد- دست نمیزده و این نکتهای است که محمدعلی فروغی و جلال همایی و علی دشتی نیز به آن تصریح کردهاند. انتشارات معین این کتاب را در 296 صفحه با قیمت 12هزار تومان منتشر کرده است. علاقه مندان برای تهیه این کتاب میتوانند با شماره تلفن 66977372 و 66405992 تماس بگیرند. انتهای پیام/
92/12/16 - 12:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]