واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
ملیله کاری هنری فاخر از هنرمندان زنجانی
ملیله کاری به عنوان یکی از اصیلترین صنایع دستی استان زنجان است که هر کلکسیون و موزهای ارزش و اعتبار خود را از این ساخته دست هنرمندان زنجانی میگیرد.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، ملیله کاری همواره به عنوان یکی از اصیلترین صنایع دستی استان زنجان مطرح است. ملیله به مفهوم ظریف کاری نقره است که با استفاده از مفتولها و نوارهای ظریف نقره و بهکارگیری طرحهای اسلیمی و منظم ساخته میشود. زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با قدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله هنوز نام خود را در میان بهترینهای این صنعت دستی حفظ کرده و برای احیای جایگاه اصلی خود تلاش میکند. یکی از صنایع دستی بسیار ارزشمند، ظریف و هنرمندانه زنجانیان، صنعت ملیله کاری است که با ظرافتی بسیار پیچیده و زیبا تارها و رشتههای نقره را کنار هم قرار داده و طرحی ماندگار برای ساخت ظرفی زیبا و مجلل رقم زده است. *ملیله کاری به عنوان هنر دستی بومی زنجان ملیله کاری تا قبل از دوره پهلوی به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بوده است منتهی در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان در سایر نقاط کشور نیز رواج یافت. سرویسهای چایخوری و شربت خوری، جعبه جواهرات و دسته چاقو عمدهترین محصولات تولیدی تا این دوران بودهاند. هنرمندان زنجانی در سالهای بعد به تدریج بر انواع این دست ساختههای زیبا افزودند. شاید بتوان رونق این هنر را در زنجان دوران سلجوقی دانست و همچنین بر اساس آثار باقی مانده از دوره صفوی، این دوره را اوج شکوفایی این هنر دانست. *ریز نقشهای متداول در ملیله زنجان ساختار، ریز نقشها و عیار نقره مصرفی ملیله زنجان را از ملیله اصفهان متمایز میسازد.عیار نقره مصرفی در اصفهان 95-90 و شاید هم کمتر باشد اما در زنجان نقره مصرفی با خلوص 99.9 معروف به عیار 100 استفاده میشود. به لحاظ کیفیت ساخت، ملیله اصفهان دارای نقوش بزرگتر نسبت به ملیله زنجان است و غنای ریز نقوش، زیبایی و ظرافت کار آن با ملیله زنجان برابری نمیکند. ملیله زنجان با توجه به طرحها و نقشهای اصیل و به ویژه ظرافت زیاد آن در مجموع از کیفیت بالایی برخوردار است. ریز نقوش متداول در ملیله زنجان همچون سایر نقشهای صنایع دستی غالبا ذهنی و الهام یافته از طبیعت و طرحهای سنتی است. از مهمترین و رایجترین نقشهای ملیله زنجان میتوان به اشک، جغه، پیچک، ترمه و غنچه، برگ، واو ملیله، دو چشم، برگ فرنگ، سه چهارچشم، کورملیله و تابیده اشاره کرد. *تاریخچه ملیله کاری زنجان درباره تاریخچه ملیله زنجان اطلاعات جامعی در دست نیست اما از دو طریق میتوان به قدمت این هنر ارزنده پی برد. نخست نوشتهها و سفرنامههای سیاحانی که به این منطقه سفر کرده و از هنر زیبای ملیله کاری در این منطقه یاد کردهاند و دوم آثار باقی مانده ملیله بسیار اندک بوده و اکثرا متعلق به دو سده اخیر است. در کتب تاریخی از میان صنایع شهر زنجان بیش از هر چیز از صنعت فلز کاری آن سخن گفتهاند از آنجا که ملیله کاری نیز یکی از شاخههای فلزکاری است میتوان مسیر حرکت آن را در بطن فلزکاری منطقه جستجو کرد. با توجه به رونق شهر زنجان در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان فلز کاری نیز که از صنایع پیشرفته هر یک از این تمدنها است، در این منطقه وجود داشته است. *ملیله زنجان ره توشه گردشگران خارجی این مصنوعات دستی به حدی زیبا و ظریف است که امروز نیز زینت بخش موزهها، مجموعههای هنری خصوصی و منازل افراد در اقصی نقاط عالم است. دست مایه هنرمندان ملیله سازی زنجان از جمله ره توشه گردشگران خارجی است که در پایان سفر خود به ایران همراه می برند و به آن افتخار می کنند. امروزه در زنجان کارگاههای ملیله کاری متعددی فعال هستند که استادان ملیله کار این کارگاهها همگی از شاگردان «استاد منصور کاظمیان مقدم» هستند. این استاد گرانقدر از سال 1355 به منظور حفظ و بقای این هنر با همکاری سازمان صنایع دستی زنجان به آموزش ملیله کاری در مرکز آموزش استان اقدام نمودند. شایان ذکر است دو تن از شاگردان ایشان به نامهای «استاد عبدالحمید محرر» در سال 86 و «محسن یزدان شناس» در سال 87 موفق به اخذ مُهر اصالت در این رشته از یونسکو شدند. *وضعیت فعلی هنر ملیله کاری در زنجان این هنر وامدار هنرمندانی است که با ابزار بسیار ابتدایی به خلق آثاری ارزشمند مبادرت ورزیده و گاه بینایی خود را در این راه از دست دادهاند. مرحوم کربلایی حسینعلی، مرحوم مشهدی رحمان، مرحوم موسی کاظمیان مقدم، مرحوم حاج صمد همامی و هنرمندانی چون رحیم برجخانی، حاج ابوالفضل ثبوتی و حاج قربانعلی پرداختی و... از جمله هنرمندان ملیله کار زنجان به شمار میروند. آثار قدیمی ملیله در زنجان به کلی از بین رفته و یا برای استفاده مجدد از نقره ذوب شده است. متاسفانه به دلیل عدم وجود موزه در زنجان آثار نقرهای ملیله کاری مورد حفظ و نگهداری قرار نگرفته است. *ظرافت منحصر به فرد ملیله زنجان در حال حاضر نیز ملیله کاری صرف نظر از تهران که صنعتگران ملیله کار بیشتر در امر جواهر سازی فعالیت دارند، در شهر زنجان رواج دارد. لازم به ذکر است که ملیله به صورت محدود در تبریز و اصفهان نیز رواج دارد ولی ملیله زنجان به خاطر اصالت نقوش و همچنین ظرافت منحصر به فرد در مجموع از کیفیت بالایی نسبت به ملیله اصفهان برخوردار بوده و به نوبه خود جایگاه ویژهای نیز در بین رشتههای برجسته صنایع دستی ایران دارد.
هنر ملیله کاری در شهر زنجان از رونق چشمگیری برخوردار است. انتهای پیام/73010/س40
92/12/12 - 10:48
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]