واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: در محضر نور
اولین و آخرین سفارش خدا «یا أیها الذین آمنوا اتقوا الله حق تقاته؛ ای كسانی كه ایمان آورده اید، از خدا آنطور كه شایسته اوست، پروا كنید.» (آل عمران/102)در نظام ارزشی اسلام، محور همه ارزش ها تقواست. تقوا بر حسب لغت، مطلق صیانت و نگهداری هر چیزی از هر امر ناپسندی را شامل می شود، خواه ناپسند بودن آن شرعی باشد یا عرفی. از نگاه دین، تقوا عبارت است از مواظبت بر اوامر و نواهی الهی؛ چنانكه امام صادق(ع) فرمودند: «أن لا یفقدك الله حیث أمرك و لا یراك حیث نهاك؛ تقوا آن است كه خدا تو را در واجبات و اوامر خودش حاضر و در منهیات و محرمات خود غایب ببیند.»(1) در اهمیت و ضرورت رعایت تقوا همین بس كه در قرآن كریم، تنها معیار قبولی اعمال، «تقوا» معرفی شده است، چنانكه حصر «انما» در آیه شریفه، مفید همین معناست: «انما یتقبل الله من المتقین» (مائده/27)، همچنین پرهیزكاری، وصیت خداوند به همه عصرها و نسل ها دانسته شده است: «و لقد وصینا الذین اوتوا الكتاب من قبلكم و یاكم أن اتقوا الله؛ و به یقین ما كسانی را كه پیش از شما به آنها كتاب (آسمانی) داده شده است و شما را سفارش كردیم كه از خدا پروا كنید.» (نساء/131) ترجیع بند دعوت تمام انبیاءالهی كه وظیفه اصلی شان راهنمایی و هدایت انسانها در مسیر مبارزه با شیطان و هواپرستی و پیمودن صراط یكتاپرستی است، تقوای الهی و اطاعت از خداست: «فاتقوا الله و اطیعون» (شعراء/110)(2). در بیان حضرت علی(ع) نیز، این مهم، چنین تبیین شده است: «أیها الناس اتقوا الله الذی ن قلتم سمع و ن أضمرتم علم؛ ای مردم، از خدایی پروا كنید كه اگر چیزی بگویید، می شنود و اگر چیزی را پنهان كنید، می داند.»، همچنین فرمودند: «از خدایی پروا داشته باشید كه شما در مقابل دیدگان او هستید، زمام شما به دست او و حركات و سكنات شما در قبضه قدرت اوست. اگر چیزی را كتمان كنید، می داند و اگر آشكار كنید، می نویسد. نگهبانان كریمی بر شما گمارده كه حقی را زایل و باطلی را تثبیت نمی كنند.» ترجیع بند دعوت تمام انبیاءالهی كه وظیفه اصلی شان راهنمایی و هدایت انسانها در مسیر مبارزه با شیطان و هواپرستی و پیمودن صراط یكتاپرستی است، تقوای الهی و اطاعت از خداستمطابق آیات قرآن، اولین و آخرین سفارش خداوند متعال، پرهیزكاری است. نخستین آیاتی كه امین وحی بر پیامبر اكرم(ص) تلاوت كرد، خدای سبحان را با عنوان «رب اكرم» كه معلم انسانهاست، وصف نمود: «قرأ و ربك الأكرم الذی علم بالقلم علم النسان ما لم یعلم»(علق/3-5) خدای سبحان با تذكر این نكته به انسانها فهمانده است كه چنین معلمی شاگرد خصوصی می طلبد تا او را پرورش دهد و به كرامت برساند، زیرا وقتی گفته می شود: معلم كریم درس می دهد، معنایش این است كه درس كرامت می دهد. با توجه به اینكه به استناد آیه «ن أكرمكم عندالله أتقیكم»(حجرات/13) تقوا محور كرامت است، اولین آیه در حقیقت انسان ها را به متقی شدن فراخوانده، تا به كرامت مطلوب برسند. از سوی دیگر، در آخرین آیه نازل شده بر رسول اكرم(ص) نیز دعوت به تقوا شده است: «و اتقوا یوماً ترجعون فیه لی الله ثم توف}ی كل نفس ما كسبت و هم لا یظلمون»(بقره/281)؛ پس قرآن كریم با توصیه به تقوا شروع و با همان توصیه ختم شده است.(3)روایات ائمه(ع) نیز، اهتمام ویژه ای به تقوا داده است، به گونه ای كه در اكثر خطبه های نهج البلاغه، سخنی از تقوا به میان آمده و به آن توصیه شده است. از دیدگاه امیرالمومنین(ع) تقوا، رئیس اخلاق و ریشه همه فضایل: «التقی رئیس الأخلاق» و مایه عزت: «لا عز أعز من التقوی؛ هیچ عزتی عزیزتر از تقوا نیست» و ذخیره روز رستاخیز دانسته شده است: «فن تقوی الله ذخیره معاد». همچنین آن حضرت از تقوا با عناوین زیر یاد كرده اند:1-پناهگاه مستحكم: «اعلموا عبادالله أن التقوی دار حصن عزیز، و الفجور دار حصن ذلیل لایمنع أهله و لایحرز من لجأ لیه؛ بندگان خدا بدانید كه تقوا دژی محكم، استوار و نفوذناپذیر است. در مقابل، بی تقوایی خانه ای سست و بی بنیاد است كه نمی تواند پناه جویان خود را حفظ كند.»2-منتهای رضایت الهی: «أوصاكم بالتقوی و جعلها منتهی رضاه و حاجته من خلقه؛ (خداوند) شما را سفارش به پرواپیشگی كرده و آن را نهایت رضای خویش و خواسته خود از مخلوقات قرار داده است».3-درمان دردها: «..فان تقوی الله دواء داء قلوبكم و بصر عمی أفئدتكم و شفاء مرض أجسادكم..؛ تقوای الهی دوای درد دلهای شما، بینایی كوری دلهایتان، شفای امراض جسم تان، پاك كننده آلودگی جان هایتان و روشنی بخش تاریكی دیدگان شماست».4-ابزار رهایی از خطاها: «ألا و بالتقوی تقطع حمه الخطایا؛ آگاه باشید بوسیله پرهیزكاری می توان چنگال سلطه خطاها بر جان را كوتاه و خویشتن را از نیش گناه آزاد كرد.»5-مركب راهوار انسان به سوی بهشت: «ألا و ن التقوی مطایا ذلل حمل علیها و أعطوا أزمتها فأوردتهم الجنه؛ آگاه باشید تقوا مركب راهواری است كه صاحبانشان بر آنها سوارند و لگامشان به دست آنان است تا اینكه آنها را وارد بهشت كند.»«اللهم صل علی محمد و آله و زودنا من التقوی؛ خدایا بر محمد و آل او درود فرست و ما را از تقوا و پرهیزكاری بهره مند ساز.»(4) نویسنده: علی خانیـــــــــــــــپی نوشتها: 1-بحارالانوار، ج67.، ص285.2-این جمله از زبان حضرت عیسی، نوح، هود، صالح، لوط و شعیب(علیهم السلام) نقل شده است. 3-آیت الله جوادی آملی، ادب فنای مقربان، ج1، ص 3984-صحیفه سجادیهتنظیم: شکوری_کارشناس بخش قرآن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 274]