واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
خلاقیت در کودکان خلاقیت قابلیتی است كه در همگان وجود دارد اما نیازمند پرورش و تقویت میباشد تا به سر حدشكوفایی برسد. فرد خلاق كسی است كه از ذهنی جستجوگر و آفریننده برخوردار باشد. خلاقیت عبارت است از « توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدی، شكستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فكر كردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیز های نا مربوط و تبدیل آن به شكل های جدید.» می توان نتیجه گرفت که خلاقیت برآیند فرآیندهای ذهنی و شخصیتی فرد بوده و به تولیدات و آثاری منجر می شود که نو و بدیع بوده، خاصیتی متکامل داشته و با واقعیتها، منطبق بوده و در غایت به سود جامعه بشری هستند.خانواده یكی از عوامل بسیار مهم در رشد و پرورش خلاقیت کودکان محسوب می گردد که نقش مهمی در شكوفایی خلاقیت های كودكان دارد. از آنجا كه كودك حساسترین مراحل رشد خلاقیت را در محیط خانه سپری میكند، محیط مناسب خانوادگی، شیوه و نگرشهای صحیح فرزندپروری در رشد و شكوفایی خلاقیت سهم مهمی ایفا میكند. « كلیگان » ( 1971 ) معتقد است برای ظهور خلاقیت راههای زیادی در شیوههای فرزندپروری وجود دارد كه میتواند باعث ظهور یا محو خلاقیت شود. نحوه تربیت و استفاده از شیوههای دموكراتیك یا مستبدانه، اعمال نحوه انضباط و شیوه ابراز محبت هر كدام به نوعی در پرورش یا سركوب خلاقیت کودکان مؤثر است. اساساً پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد، زیرا مستعدترین محیط برای شکل دهی آن محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زیادی را در خانواده سپری می کنند، بنابراین این طبیعی است که بیشترین تاثیر را نیز از آن بپذیرند. بیان این نکته از آن روست که بگوییم هر چند می توان در محیطی غیر از خانواده (آموزشگاه یا جایی دیگر) به تقویت عناصر انگیزشی خلاقیت مبادرت ورزید، اما تاثیر این عوامل به اندازه و اهمیت عامل نخستین نیست. پس بهتر است که هدایت ها و روش های اتخاذ شده محیط دوم یعنی «محیط یادگیری» به محیط نخستین یعنی خانواده نیز انتقال یابد و در آنجا هم مورد تمرین و تقویت قرار گیرد؛ این انتقال زمینه های تثبیت و تحکیم انگیزش خلاقه را بیش از پیش فراهم آورد.در واقع والدین از طریق درگیر شدن در فعالیتهای خلاق كودك در رشد خلاقیت او سهیم هستند. خانواده ها باید فرصتهای لازم را برای سؤال كردن، كنجكاوی و كشف محیط به كودكان بدهند و هرگز آنان را تنبیه و تهدید نكنند. زمینه رشد خلاقیت در خانه زمانی فراهم می شود كه به كودكانتان آزادی زیادی بدهید و به آنها به عنوان یك فرد احترام بگذارید، از نظر عاطفی در حد اعتدال به آنها نزدیك شوید و بر روی ارزشهای اخلاقی و نه قوانین خاص تأكید نمایید. محیط خانه را به صورتی درآورید كه در آن فعالیت، بازی و خنده به مقدار زیادی وجود داشته باشد. شما و كودكانتان سعی نمائید كارها را به روش های جدید و جالب انجام دهید. با تشویق و تأیید رفتار كودك و فراهم آوردن زمینه های مساعد و تدارك بازیهای دلخواه او، قدرت تخیل و خلاقیت كودك را تقویت كنید. خیالپردازیهای كودكان را سرزنش نكنید زیرا خلاقیت او را محدود می سازید. تحقیقات نشان می دهد كه والدین كودكان خلاق در رفتار خود هماهنگی بیشتری نشان می دهند، كودكان خود را آنگونه كه هستند قبول دارند و آنها را به كنجكاوی درباره اشیاء و امور تشویق می كنند و كودكان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد می گذارند و كارها و برنامه های آنان را تحت نظر دارند و پی گیری می كنند. شایسته است والدین تا آنجا كه امكان دارد كودكان خود را مستقل بار آورده و در ایجاد اعتماد به نفس، آنان را یاری كنند و دستاوردهای آنان را با آغوش باز پذیرا شوند و هنگام شكست، به جای سرزنش، راهنما و راهگشای مشكلات كودكان خود باشند، تا كودكان بتوانند ضمن احساس ارزشمندی در انجام كارها، راه حل ها و عقاید غیر معمول و دور از ذهن را نیز بیازمایند، چراكه چنین كارهایی پایه و مایه اصلی خلاقیت است. اغلب اوقات اگر كمی وقت و حوصله كنیم متوجه وجود خلاقیت در بچه ها می شویم. بهترین زمان برای اطلاع از خلاقیت كودكان ، تماشای آنها به هنگام بازی است. خلاقیت عامل مهم بازی است. كودك را در حالی كه آزادانه و فارغ البال با مواد و اسباب بازیهایش سرگرم بازی است تماشا كنید. كودكان خلاق اغلب برای هر یك از وسایل بازی خود موارد استفاده متفاوتی پیدا می كنند و قبل از اینكه از وسیله ای به سراغ وسیله دیگر بروند از آن به انواع مختلف استفاده می نمایند. كودك خلاق اغلب از منابع خود به انواع و اشكال مختلف و گاه حیرت انگیز استفاده می كند.ممكن است یك جعبه خالی برای كودك خلاق ارزشی به مراتب بیش از بهترین و پیچیده ترین اسباب بازیها داشته باشد. کودکان خلاق می توانند با توجه به موقعیت و مکان خاص بازی را تغییر دهند، بازیهای جدید ابداع کنند، مقررات خاصی وضع کنند، رهبری بازی را در دست گرفته و با سازمان بندی منسجم په به صورت فردی و چه به صورت گروهی بازی کنند. بازی این گونه افراد از تنوع و گوناگونی آکنده بوده و می توانند با توجه به علایق خود و بازی کنان هدفهای بازی را اعمال کنند. در مقابل کودکانی که از خلاقیت بی بهره بوده و یا خلاقیت کمی دارند در بازی ها نقش پیرو را به عهده گرفته، خود را ملزم به رعایت کامل مقررات بازی می دانند، تخطی از قوانین را جایز نشمرده و بازی را بیشتر به عنوان وظیفه و کار تلقی می کنند تا وسیله ای برای رشد، بنابراین سهم آنها از لذت بازی کمتر از کودکان خلاق است.ویژگیهای کودکان خلاق: 1. كودكان خلاق اغلب با آب و تاب حرف می زنند. ذكر جزییات یك ماجرا و به تفضیل سخن گفتن می تواند نشانه قدرت خیال و تصور زیاد باشد.2. دقت و توجه شدید در گوش دادن، مشاهده كردن یا انجام دادن كاری دارند.3. شور و نشاط و مشغولیتهای شدید جسمانی دارند. 4. در صحبتهای خود از قیاس استفاده می کنند.5. عادت به وارسی منابع مختلف دارند.6. با دقت به اشیا و پیرامون خود می نگرند.7. اشتیاق به صحبت کردن درباره كشفیات با دیگران دارند.8. توانایی ابداع بازیهای جدید و تغییر در بازیها دارند.9. کنجکاوی زیادی برای سردرآوردن از امور دارند.10. در گفتار خود جسارت زیادی دارند.11. سئوالات عجیبی طرح می نمایند.انگیزه و خلاقیت كودک در محیط خانواده زمانی از بین می رود كه :1- تاكید بیش از حد والدین بر هوش و حافظه كودک 2- ایجاد رقابت میان كودكان 3- تاكید افراطی بر جنسیت كودک 4- قرار دادن قوانین خشك و دست و پا گیر در منزل 5- عدم آشنایی والدین با مفهوم واقعی خلاقیت6- انتقاد مكرر از رفتارهای كودک 7- بیهوده شمردن تخیلات كودک 8- عدم شناسایی علائق درونی كودک 9- عدم وجود حس شوخ طبعی در محیط منزل 10- تحمیل نقش بزرگسال به كودکبرای افزایش خلاقیت كودكان باید: 1. هرگز کودک را تحقیر نکنیم. کودکی که احساس حقارت کند هرگز دست به خلاقیت نمیزند. 2. محیطی مناسب برای انجام كارهای خلاق آنها فراهم نمایید. 3. امكانات و وسایلی در اختیار آنها قرار دهید تا به كمك آنها خلاقیت های خود را ابراز نمایند. به عنوان مثال وسایل موسیقی، نقاشی و طراحی و ...4. كارهای خلاق كودكان را تشویق كنید و آنها را در معرض نمایش قرار داده و از ارزیابی بیش از حد آنان خودداری كنید. 5. به عنوان بزرگسال، خود به انجام كارهای خلاق بپردازید و اجازه دهید كودكان شما شاهد كارهای خلاق تان باشند. 6. به شیوه های آموزشی در خانواده خود توجه داشته باشید. 7. برای كارهای خلاق دیگران ارزش قائل شوید. 8. از تأكید بر تصورات قالبی در خصوص جنسیت كودكان شدیداً خودداری نمایید. ( به عنوان مثال دختر ماشین بازی نمی كند، پسر عروسك بازی نمی كند یا پسر گریه نمی كند.)9. امكان شركت در فعالیت ها و كلاسهای ویژه را برای آنان فراهم نمایید. 10. اگر مشكلات یا گرفتاریهای در خانواده وجود دارد از آن مشكلات به شیوه مثبتی استفاده كنید و با تشویق به كودك خود اجازه ابراز احساسات و اظهار نظر بدهید. 11. توجه داشته باشید كه استعداد فقط سهم كوچكی از خلاقیت است و تمرین و نظم بخشیدن به آن از اهمیت بیشتری بر خوردار است. 12. اجازه بدهید كودك خودش باشد حتی اگر رفتارهای عجیب از او سر بزند و سعی كنید در حضور جمع كودك خود را خلاق معرفی نكنید؛ در غیر این صورت اطرافیان انتظارات بیش از حدی از كودك شما خواهند داشت. 13. با كودك خود شوخ طبع و مهربان باشید.منبع: گروه سلامت سیمرغ
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 613]