تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833841965
عبدالوهاب فراتی در گفت‌وگوی مشروح با فارس/2 بدبینی امام به لیبرال‌ها مقدمات ورود روحانیون به کار اجرا را فراهم کرد
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: عبدالوهاب فراتی در گفت‌وگوی مشروح با فارس/2
بدبینی امام به لیبرال‌ها مقدمات ورود روحانیون به کار اجرا را فراهم کرد
عضو هویت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: کشمکش‌های سیاسی بین نیروهای لیبرال و مذهبی، امام خمینی(ره) و سایر رهبران انقلاب را به نیروهای ملی و لیبرال بدبین کرد و مقدمات ورود روحانیان را به مناصب اجرایی فراهم ساخت.
به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، پذیرش سمت‌های دولتی توسط روحانیون،پدیده جدیدی است که در سه دهه اخیر رخ داده است. گذشته از پیامدهای خواسته یا ناخواسته چنین حضوری، این تجربه محصول چرخش فکری بسیاری از روحانیان از اندیشه گذشته و حتی معاصرشان درباب تعامل با سیاست است. در باب چرایی این چرخش با عبدالوهاب فراتی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نویسنده کتاب «روحانیت و سیاست» به گفت‌وگو پرداختیم که در ذیل می‌آید: *حضرت امام و روحانیونی که به مبارزه علیه رژیم پهلوی پرداختند چه اندیشه های نسبت مشارکت در فراسند قدرت داشتند؟ ـ امام خمینی(ره) در آستانه انقلاب، بارها اعلام کرده بود که روحانیان در امور اجرایی مداخله نخواهند کرد و صرفا به رسالت اصلی خود خواهد پرداخت؛ یعنی، تبلیغ دین و هدایتگری اجتماعی. *وظیفه روحانیان از نظر امام خمینی(ره)، صرفا نظارت بر قوانین خواهد بود وظیفه روحانیان از نظر امام خمینی(ره)، صرفا نظارت بر قوانین خواهد بود: شورایی از علما و دانشمندان اسلامی بر جمهوری اسلامی نظارت می‌کنند و روحانیت نقش ارشاد و هدایت دولت را برعهده خواهد داشت. در مجالس آینده، روحانیون به عنوان عضو کامل یا ناظر حضور خواهد داشت؛ اما مجالس در انحصار روحانیون نخواهد بود. من در آینده، همین نقش را دارم که الان دارم؛ یعنی، هدایت و نظارت بر اوضاع و ارشاد و راهنمایی. بنای دخالت در امور ندارم. وظیفه من نخست‌وزیری نیست و نمی‌خواهم ریاست دولت را داشته باشم. ... من و سایر روحانیون در حکومت، پُستی را اشغال نمی‌کنیم. وظیفه روحانیون ارشاد دولت‌هاست. من در حکومت آینده، نقش هدایت را دارم. چنین برداشتی از نقش روحانیت در ساختار جمهوری اسلامی و نیز در آستانه پیروزی انقلاب، مختص به رهبر فقید انقلاب نبود و شخصیت‌های دیگری مثل مرتضی مطهری نیز از آن حمایت می‌کردند. حتی محمدحسین بهشتی هدف از ولایت فقیه را در اصل پنجم قانون اساسی، یعنی روحانی‌ها نمی‌دانست. *هدایت دولت به نظر امام چه ویژگی‌های داشت؟ اما از آن سو در بیانات رهبری فقید انقلاب «هدایت دولت» نه به معنای نظارت ولایت فیه، بلکه مستلزم نوعی مداخله روحانیت در امور مملکتی بود. در واقع، نظارت فقیه در اندیشه امام خمینی(ره) متضمن دخالت در مسائل حساس کشور و دخالت در قدرت و جلوگیری از انحرافات بود که بدون حق ولایت، غیر معقول به نظر می‌رسید. برای فهم هدایت دولت از منظر امام به دو جمله زیر توجه کنید: از اجزای حکومتی نخواهم بود؛ لکن «دخالت» در امور مملکت و «هدایت دولت‌ها»را باید بکنم. روحانیت باید کنترل کند. نمی‌گذارد نخست‌وزیرش، رئیس جمهورش، هر کجا که ظلم ببیند، روحانی نقش دارد بر اینکه جلویش را بگیرد.نمی‌خواهد دولت باشد؛ اما خارج از دولت نیست؛ یعنی نمی‌خواهد برود کاخ نخست‌وزیری بنشیند و کار نخست‌وزیری را بکند. غیر دولت نیست، برای اینکه نخست‌وزیر اگر پایش را کنار بگذارد، این جلویش را می‌گیرد. *نظارت روحانیت بر حکومت از منظر امام ایجابی بود نه سلبی این جملات گویای آن است که هر امام خمینی(ره) سخن از نظارت فقها و روحانیان به میان آورده است، از جنبه سلبی، ناظر به نفی تصدی امور اجرایی و در موقعیت دولت قرار گرفتن است؛ اما از جنبه ایجابی، روحانیت از اختیارات وسیعی برخوردار است. نخستین اختیار روحانیون نظارت بر تدوین قوانین و برنامه‌ریزی در کشور است. امام خمینی(ره) هنگام تدوین قانون ساسی، به علما توصیه می‌کند که به صحنه بیایند و در تبیین نظریه حقوقی اسلام که باید در قانون اساسی منعکس شود، کوتاهی نکنند. هنوز انتخابات مجلس خبرگان برگزار نشده بود و اعضای آن نیز انتخاب نشده بودند که ایشان از روحانیان خواستند به صحنه بیایند و در هر مسجد و محله به بررسی قانون اساسی بپردازند و بدین وسیله، فرصت را از روشن‌فکران غرب‌زده بگیرند:«آقایان ننشینند که دیگران قلم‌ها را بردارند و بررسی از قانون اساسی بکنند و به خیال خودشان، آنها را اصلاح بکنند. این حق، حق شماست؛ قانون اسلام را اسلام‌شناس باید نظر بدهد... در همه مساجد، در همه مدارس، در همه کوچه و بازار، مسائلی را که به نظرتان می‌رسد باید در این قانون اساسی باشد طرح کنید، علما طرح کنند.» این نظارت که در قانون اساسی، در شورای نگهبان و اِشراف ولی فقیه نهادینه شد، هرگز راه نظارت مراجع تقلید و علمای اعلام را سد نمی‌کرد و نظارت را حق و وظیفه شرعی آنان می‌دانست. امام خمینی(ره) در پاسخ به نگرانی آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی درباره اختیارات داده شده به مجلس شورای اسلامی برای تشخیص ضرورت‌ها و جرح و تعدیل قوانین، فرمود: اگر خلاف قواعد شرع عمل کنند یا برخلاف حکم ثانوی تعدی کنند، من ساکت نمی‌نشینم و علما اعلام بلاد هم عهده‌دار «نظارت» در این امور می‌باشند. علاوه بر این، حتی امام خمینی(ره) در مراحل تهیه و تدوین عادی نیز بر نقش نظارتی روحانیان تاکید می‌کرد و بر این عقیده بود که قبل از تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی و اعلام نظر شورای نگهبان، در بررسی‌های اولیه هر طرح و لایحه در کمیسیون‌های مربوط، از نظارت روحانیان متخصص استفاده شود. حتی از دست‌اندرکاران برنامه و بودجه نیز خواست از روحانی‌هایی که در این امر تخصص دارند، دعوت کنند «که نظارت کنند تا یک وقت، خدای ناخواسته، برخلاف اسلام چیزی واقع نشود.» اینکه آیا روند قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی بدین سمت و سو حرکت کرد یا به مرور زمان، از آن فاصله بیشتری گرفته شد و به تدریج، به متخصصان در ارزش‌های اسلامی بی‌اعتنایی شد، مطلبی است که در جای خود باید بررسی شود؛ اما آنچه در اینجا اهمیت دارد و در کاهش کارآمدی روحانیت در سال‌های اول انقلاب اثر می‌گذاشته است، محدودیت‌های معرفتی و کمی دانش های روز آنان برای اداره جامعه بود. این همان نتیجه‌ای است که فرامرز رفیع‌پور، پس از مطالعه سبک آموزش‌های سنتی حوزه، گرفته است: بدین ترتیب، در صورتی که وظایف روحانیون فراتر از مسائل فقهی برود و اداره کشور را نیز بگیرد، این محدودیت تخصصی و شناختی،مانع موفقیت آنها در زمینه‌های جدید خواهد بود. دومین نظارتی که توسط علما باید صورت می‌گرفت نظارت بر امور اجرایی کشور است. روحانیت می‌تواند با اتکا بر نقش و موقعیت ممتازی که میان نهاده‌های مدنی دارد، به عنوان گسترده‌ترین نهاد مدنی و حلقه واسطه میان مردم و دولت، بر عملکرد دولتمردان نظارت کند و بدین گونه، از حقوق ملت و مصلحت جامعه و احکام الهی حفاظت کند. به همین دلیل، امام خمینی(ره) از روحانی‌ها می‌خواست تا دولت را ارشاد کرده و به عملکردش اعتراض کنند و بالاخره اینکه دولت و مجلس را وادار کنند که خود را اصلاح کنند. *آیا نظر امام دخالت مستقیم امام در قدرت نبود؟ ـ امام خمینی(ره) روحانی‌ها را از دخالت مستقیم در امور اجرایی نفی می‌کند و بر تاثیر نظارت‌های آنان در عرصه سیاست صحه می‌گذارد. در واقع، روحانیت برخلاف گروه‌های فشار و احزاب سیاسی که اراده‌ای معطوف به قدرت دارند، از جمله اقشار تاثیرگذار بر عرصه سیاست است که الزاما قصدی برای دستیابی به قدرت سیاسی ندارد. بدین ترتیب، روحانیت با توجه به جایگاهی که در جامعه دینی ما دارد، همواره به عنوان ناظری امین باقی خواهد ماند؛چه در قدرت باشد و چه نباشد؛ چه دولتمردان از آن استقبال کنند و چه نکنند. به گفته محمد حسین بهشتی: من این را صریحا اینجا عرض می‌کنم: روحانیت آگاه متعهد، حداقل در حد نظارت همه جانبه تمام عیار، به عنوان معتمدان ملت در جریان کارهای کشور برای همیشه نظارت خواهد کرد. کسانی در جمهوری اسلامی مسئولیت‌های خرد و کلان را قبول کنند که با این نظارت مزاجشان سازگار باشد. آن‌هایی که این نظارت را نمی‌توانند تحمل کنند، لطفا جایشان را به کسانی بدهند که از این نظارت صمیمانه استقبال می‌کنند. بهشتی در ادامه نیز تاکید می‌کند: اینکه دولت از یک طرف، از روحانیان بخواهد که از آنها حمایت کنند و از سوی دیگر، به آن و مراجعه آنها در رابطه با مشکلات مردم هیچ‌گونه ترتیب اثر ندهد، چنین رابطه یک طرفه‌ای پایدار نخواهد بود. *جامعه دینی بدون حمایت و نظارت روحانیت پایدار نخواهد ماند این، نشان می‌دهد که در جامعه دینی، دولت بدون حمایت و نظارت روحانیت، پایدار نخواهد ماند و عملا قادر به انجام دادن وظایف خود نیست. فقرات گذشته نشان می‌دهد که مسئولیت اصلی روحانیت در عرصه سیاست، نظارت بر قوانین و امور اجرایی کشور است. این نقش که امام خمینی(ره) و برخی کارگزاران انقلاب اسلامی،مثل شهید بهشتی، آن را تایید می‌کردند، غیر از بحث ولایت فقیه و طبعا مسئولیت‌هایی است که فقاهت شرط آن است؛ مثل عضویت در شورای نگهبان و ریاست قوه قضائیه. به ویژه آنکه ولایت فقیه از نظر مبانی فقهی امام خمینی(ره) و دیگران، به معنای مدیریت انحصاری صنف روحانی‌ها در عرصه‌های مختلف نیست: روحانی... نمی‌خواهد نخست‌وزیر شود، نمی‌خواهد... رئیس جمهور بشود و صلاحشان هم نیست که این‌ها بشوند. روحانیت... باید کنترل کند... و الا، سررشته ندارد. به ویژه در جایی که نیازمند آگاهی خاص و دانش و تجربه متناسب است، قهرا روحانی نمی‌تواند با اتکا بر دانش فقهی خود چنین مسئولیتی را بپذیرد: مگر می‌توان روحانی برود رئیس فوج بشود؟! سررشته‌ای از این کار ندارد یک روحانی که اطلاعاتش در باب یک اموری کم است، برود و بخواهد آنها را بگیرد؛ این معنا ندارد. حتی شهید مطهری بر این باور بود که در وضعیت مساوی با دیگران از نظر صلاحیت‌های مدیریتی، بهتر است روحانی در رأس کارهای اجرایی قرار نگیرد و کار را به افراد شایسته دیگر بسپارد. به هرحال، روحانیت،نه... باید وابسته به دولت بشود و نه افرادی از روحانیون بیایند و پست‌های دولتی را به جای دیگران اشغال کنند؛ بلکه باید همین پست خودش را که ارشاد و هدایت و نظارت و مبارزه با انحرافات حکومت‌ها و دولت‌هاست، حفظ بکند. در آینده هم، همین پست را بدی حفظ کند. البته، این به معنی تحریم نیست؛ به معنی پیشنهاد است. ممکن است یک وقتی ضرورت ایجاب کند که یک فرد معین [= روحانی]، چون کس دیگری نیست [پستی دولتی را اشغال کند]...، معنای مطلب این است که در شرایطی که روحانی و غیر روحانی هر دو وجود دارند و غیر روحانی لااقل در شرایط مساوی با روحانی وجود دارد تا چه رسد که در شرایط بهتر وجود داشته باشد، اولویت با غیر روحانی است. آیت‌الله مهدوی کنی در این باره می‌گوید: امام، از اول، نظر مبارکشان این بود که ما [روحانیت مبارز] در کارهای اجرایی دخالت نکنیم. حتی، خودشان رفتند قم. من، مرحوم باهنر، آقای هاشمی رفسنجانی و مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رفتیم قم خدمتشان. آن روز که دوره اول ریاست جمهوری بود، قرار بود بنی‌صدر کاندیدا شود. هرچه اصرار کردیم که اجازه بدهید آقای بهشتی کاندیدا شود، امام قبول نکردند و فرمودند: «نمی‌خواهیم کارهای اجرایی را در دست بگیریم. برای اینکه مردم فکر می‌کنند این همه مبارزه، برای این بود که بیاییم حاکم بشویم. ما برای این کار نیامده‌ایم. ما انقلاب کردیم؛ ولی امور را می‌دهیم دست مؤمنان و مواظبت می‌کنیم که منحرف نشوند.» البته، فرمود که مجلس را رها نکنید؛ مجلس مهم است. همچنین، قوه قضائیه باید در دست علما باشد. علاوه بر این، خود روحانیان نیز انگیزه‌ای برای گرفتن سمت‌های سیاسی و اجرایی نداشتند. و آن را منافی ماهیت کارکردهای ترویجی و فرهنگی خود می‌دانستند. حتی افراد بلندپایه‌ای مثل محمدحسین بهشتی، از پذیرفتن هر سمت اجرایی طفره می‌رفتند، زیرا معتقد بودند روحانیان شدیدا زیر ذره‌بین گروه‌های مختلف قرار دارند: همه ما به این نتیجه رسیده بودیم که در زمینه تشکیل دولت، از نیروهای نهضت آزادی استفاده بشود که طبعا آنها از نیروهای جبهه ملی هم استفاده می‌کردند. نیروی دیگری هم نبود؛مگر نیروهایی مثل منافقین که به هیچ‌وجه مورد اعتماد نبودند. هنوز بنا نبود که روحانیت در کارهای اجرایی دخالت کند. این یک اصل پذیرفته شده غیر مکتوب بود. بر این اساس، گفتیم ما به عنوان مجلس کار می‌کنیم و اجرائیات را به غیر روحانی بسپاریم، بگذریم که تجربه و آمادگی کافی هم برای اجرائیات نداشتیم. *با تعریف شما چه وقایعی در کشور اتفاق افتاد که مقدمات ورود روحانیون در مقام اجرا فراهم کرد؟ ـ با این همه، حوادث سال‌های نخستین انقلاب اسلامی، به ویژه کشمکش‌های سیاسی بین نیروهای لیبرال و مذهبی، امام خمینی(ره) و سایر رهبران انقلاب را به نیروهای ملی و لیبرال بدبین کرد و مقدمات ورود روحانیان را به مناصب اجرایی فراهم ساخت. این، شاید از موقعیت‌های نادری باشد که امام خمینی(ره) از نظریه سابق خود عدول کرد. او فلسفه آن را نیز توضیح داده است. عدول وی، نشان می‌دهد که التزام به همان اصل پذیرفته شده غیر مکتوب، تا زمانی جریان دارد که عناصر غیرروحانی، در مدیریت کشور بر اساس موازین اسلامی عمل کنند و عملکرد آنان، انحرافی در مسیر انقلاب اسلامی و آرمان‌های آن پدید نیاورد. در غیر این صورت، حضور روحانی‌ها را نه تنها جایز، بلکه لازم و ضروری می‌شمرد: ما یک وقت که در نجف بودیم، این کلمه را گفته‌ام من که علما مرتبه‌شان بالاتر از این است که داخل بشوند در امور اجرایی؛ لکن در وقتی که افرادی باشند که آن افراد متعهد به اسلام باشند و بتوانند کارها را روی موازین اسلامی اجرا کنند؛ نه اینکه اگر هیچ کس نباشد و اشخاص باشند که نتوانند یا نخواهند روی مجاری اسلامی عمل کنند، باز هم آقایان بروند کنار بنشینند و تماشاچی باشند. امام خمینی(ره) در حایی دیگر، با شرح و بسط بیشتری به فلسفه عدول از نظریه پیشین خود اشاره کرد و فرموده است: لکن وقتی وارد معرکه شدیم، دیدیم اگر روحانیون را بگوییم: «همه بروید سراغ مسجدتان»، این کشور به حلقوم آمریکا و شوروی می‌رود... ما از حرفی که در مصاحبه‌ها گفتیم،عدول کردیم. اگر در یک میلیون احتمال، یک احتمال ما بدهیم که حیثیت اسلام با بودن فلان آدم یا فلان قشر در خطر است، ما ماموریم که جلویش را بگیریم تا آن قدری که می‌توانیم. هرچه می‌خواهند به ما بگویند. بگویید: «کشور ملایان، حکومت آخوندیسم». البته، این یک حرفه‌ای است برای اینکه ما را از میدان به در کنند. ما، نه، از این میدان به در نمی‌رویم. انتهای پیام/
92/11/12 - 12:26
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 110]
-
گوناگون
پربازدیدترینها