واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
تفکیک زباله، بدون آموزش و انگیزه به جایی نمیرسد آدمهای مصرفی قرن 21 فارغ از این که در چه کشوری زندگی میکنند و چه نژادی دارند، همه آشغالسازهای حرفهایاند؛ مثل آمریکاییها و روسها که مدتهاست رتبه اول و دوم تولید زباله در جهان را در دست دارند (با تولید روزانه بیش از 200 میلیون تن).
ما ایرانی ها هم به نسبت جمعیت مان، زباله سازهایی چیره دست هستیم چون هر کدام از ما قادریم هر روز 750 گرم زباله تولید کنیم و در شهری مثل تهران رقم تولید زباله را به 7500 تن در روز برسانیم. پس ما در آشغال ساز بودن با مردم جهان وجه اشتراک داریم، با این تفاوت که بسیاری از ساکنان کره زمین به تفکیک زباله از مبدا به عنوان یک وظیفه پایبندند، اما بسیاری از ما همین که زباله ها را از محل زندگی و کار خود دور کنیم، راضی هستیم. بیشتر ما زباله ها را در حالی که معجونی از آشغال های تر و خشک، شیمیایی و حتی عفونی است، در کیسه های پلاستیکی انباشته می کنیم و آنها را در سطل های زباله می اندازیم، اما بعضی ها از انجام همین کار هم دریغ می کنیم و زباله ها را نه درون سطل زباله که در اولین نقطه ای که به ذهنمان می رسد، رها می کنیم. پیداست در این شرایط تعداد کسانی که به محتویات سطل زباله شان حساسند و خشک و تر را از هم جدا می کنند تا چه اندازه کم است. البته این بی اعتنایی ها علت دارد. گره اول این ماجرا در آموزش است یعنی تاکنون هیچ نهادی به طور منظم و مستمر به مردم یاد نداده مزایای تفکیک زباله در چیست و چطور باید زباله ها را از هم جدا کرد، بنابراین مردم همان سبک سنتی دفع زباله های خانگی را دنبال می کنند. گره دوم نیز در نبود امکانات لازم برای اجرای طرح تفکیک زباله، نهفته است یعنی در سطح شهر بندرت دیده می شود سطل های زباله با رنگ های مختلف آن طور که در دنیا مرسوم است، وجود داشته باشد. مثلا در آلمان، هر آپارتمان معمولا پنج سطل برای پنج نوع زباله دارد و مردم کاغذ و مقوای نازک را در سطل های آبی و مقواهای کلفت و جعبه های مقوایی را در سطل های زرد می ریزند، در حالی که ظروف شیشه ای و مواد غذایی و گیاهی نیز سطل های مخصوص به خود را دارد. البته در برخی شهرهای کشور ازجمله تهران آن هم در برخی نقاطش چنین سطل هایی وجود دارد، همچنین غرفه های بازیافت که در آن مامور بخش خصوصی، زباله های تفکیک شده را از مردم می خرد، اما با این حال گره سوم در تفکیک زباله را دقیقا باید در همین نقطه جستجو کرد. غرفه های بازیافت در شهرهای کشور بسیار کم است و به طور مثال در تهران فقط 270 غرفه وجود دارد. پس بدیهی است مردمی که به این غرفه ها دسترسی ندارند به فکر تفکیک زباله هم نمی افتند یا اگر اصرار به تفکیک داشته باشند چون رساندن پسماندها به غرفه ها زحمت زیادی دارد به احتمال زیاد از ادامه کار منصرف می شوند. زباله های تفکیک شده نیز با قیمت های بسیار کم از مردم خریده می شود به طوری که نه تنها آنها به ادامه تفکیک زباله ترغیب نمی شوند، بلکه احتمال پس خوردنشان وجود دارد. البته سازمان مدیریت پسماند معتقد است غرفه های بازیافت در ازای تحویل پسماندهای خشک به مردم پول نقد، اقلام بهداشتی و شوینده، لوازم التحریر و بن خرید کتاب می دهد، اما آنچه در عمل دیده می شود با این ادعا فاصله ای زیاد دارد. گره چهارم را نیز می توان در آزاد بودن مردم و این که مجازند هر طور دلشان می خواهد با زباله ها رفتار کنند، جستجو کرد. در سوئیس دور انداختن زباله برای مردم هزینه دارد چون هر کیسه زباله برچسبی به قیمت دست کم یک یورو دارد که باعث می شود مردم در استفاده از کیسه های نایلونی صرفه جویی کنند. در ایتالیا نیز قانونی سفت و سخت وجود دارد که همه افرادی را که تا فاصله 500 متری خانه خود سطل بازیافت دارند، اما زباله های خود را جدا نمی کنند، جریمه می کند. البته در کشور ما که تفکیک زباله جدی گرفته نمی شود و بازیافت به عنوان صنعتی پولساز و به صرفه شناخته نمی شود، نمی توان از اهرم جریمه برای جلب مشارکت مردم استفاده کرد، اما در عوض می توان با آموزش دادن افراد و جا انداختن مزایای زیست محیطی تفکیک زباله میان مردم و نیز در نظر گرفتن برخی مشوق های مالی برای آنها، شهروندان را در چرخه تفکیک زباله از مبدا فعال کرد.
یکشنبه 15 دی 1392 8:12
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 74]