واضح آرشیو وب فارسی:فردا نیوز: شناسايي 120 گسل فعال در ايران
رئيس مركز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله از وجود 120 گسل شناسايي شده فعال در ايران خبر داد و گفت: در ايران 3 سامانه گسلي سراسري وجود دارد و سامانه گسلي قطر- كازرون به عنوان يك سامانه گسلي مهم ايران تغييراتي در كف خليج فارس ايجاد كرده است.
مهر: دكتر مهدي زارع با بيان اينكه پوسته زمين در ايران به دليل موقعيت زمين شناختي فعال است، افزود: پوسته زمين در روند تكاملي خود با تحولات زمين ساختي يا تكنونيكي همراه است كه بخشي از اين تكامل از طريق ايجاد گسلها در زمان فازهاي كوه زايي خودنمايي ميكند.
رئيس مركز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بينالمللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با تاكيد بر اهميت پديدههاي دوران چهارم زمين شناسي (كواترنري) اظهار داشت: دوران چهارم از حدود 2 ميليون سال گذشته زمين شناسي آغاز ميشود و مهمترين فعاليتهاي تكنونيكي زمين از نظر جنبايي و خطر زمينلرزه در اين دوره رخ داده است.
وي با اشاره به اهميت بخش آخر از دوره چهارم كه عهد حاضر (هولوسن) ناميده ميشود، يادآور شد: تمام اتفاق لرزهاي كه بر اثر جا به جا شدن گسلها در مقطع زماني 12 هزار سال قبل تاكنون رخ داده است از نظر مطالعات زلزله، ارزش لرزه زمين ساختي دارند به اين معني كه نشان ميدهد اين گسلها فعال هستند.
زارع با بيان اينكه در ايران حدود 120 گسل فعال شناسايي شده است، ادامه داد: از اين تعداد مستندات و اطلاعات علمي براي حدود 20 گسل زمان فعاليت و ميزان لغزش در دست داريم و درمورد 100 گسل باقيمانده تنها اطلاعات زمين شناختي داريم در اين حد كه ميدانيم آبرفتهاي كواترنر را قطع كرده و يا زلزلهاي تاريخي يا دستگاهي اتفاق افتاده است.
وي با تاكيد بر ضرورت جمع آوري اطلاعات درخصوص گسلها با توجه به لرزه خيز بودن كشور، خاطر نشان كرد: پس از هر رخداد لرزهاي با استفاده از اين اطلاعات با مطالعات ويژه اي مشخصات هندسي گسلها مانند طول و سازوكار گسلش، پهناي زون گسلي، سن و بررسي ميزان گسيختگي گسل در زمانهاي گذشته ميتوانيم تشخيص دهيم كه انتظار رخداد لرزه اي بزرگتر يا در همان اندازه در آينده در چه زماني ممكن است.
تعداد گسل هاي سراسري ايران
زارع به بيان تعداد سامانه هاي گسلي سراسري ايران با طول زياد پرداخت و يادآور شد: سامانه گسلي زاگرس از مرز ايران و عراق از مريوان آغاز ميشود و تا شمال بندرعباس به طول مجموعا هزار كيلومتر كشيده شده است. اين سامانه گسلي طويل ترين سامانه گسلي ايران است.
وي گسل مكران را از جمله گسلهاي طويل در ساحل درياي عمان در جنوب شرق ايران نام برد و گفت: گسل مكران تنها گسلي است كه چون در لبه فرورانش پوسته اقيانوسي به زير پوسته قارهاي قرار دارد زلزلههاي با بزرگاي بيشتر از 8 در آن رخ ميدهد ضمن آنكه احتمال وقوع زلزلهاي با بزرگاي 9 نيز در آن در صورتي كه كل طول گسل مكران در يك رويداد گسسته شود (در بدترين سناريوي ممكن) وجود دارد.
به گفته اين محقق، گسل مكران در 7 آذر 1324 (28 نوامير 1945) زلزلهاي با بزرگاي 8.2 را تجربه كرده است.
زارع به سامانه گسلي قطر- كازرون به عنوان يك سامانه گسلي مهم ايران اشاره كرد و ادامه داد: اين گسل داراي چند قطعه است كه از جمله ميتوان به قطعات گسل "برازجان"،"كنار تخته"، "كازرون" و گسل "دنا" اشاره كرد.
وي يادآور شد: زمين شناسان معتقد هستند كه اين گسل تغييراتي در كف خليج فارس ايجاد كرده است ولي اطلاعات زيادي درباره تغيير شكلي كه اين سامانه گسلي دركف خليج فارس ايجاد كرده موجود نيست و تنها از نظر فيزيكي و شكلي در تصويرهاي ماهوارهاي و بعضي برداشتهاي ژئوفيزيكي و همچنين ژئوموفولوژي ميتوان اين سامانه را تا شبه جزيره قطر دنبال كرد.
رئيس مركز پيش بيني زلزله در عين حال با بيان اينكه از نظر محققان زلزله شناس، هنگامي يك گسل را ميتوان به عنوان يك قطعه گسل در نظر گرفت كه كل طول آن در يك اتفاق زلزله گسيخته شو، توضيح داد: مثلا يك سامانه گسلي مانند زاگرس كه طول حدود 1000 كيلومتر دارد، در يك رويداد منفرد زمينلرزه نميتواند گسيخته شود و عملا قطعات مختلف آن در رويدادهاي مختلف و مجزاي زلزله در طولهاي كوچكتر، مثلا 80، 100، 120 كيلومتري در گذشته گسيخته شده است.
وي يادآور شد: اينكه گسلي بتواند در يك زلزله، به طول حدود هزار كيلومتر گسيخته شود، زلزلهاي با بزرگايي حدود 9 ميتواند ايجاد شود و اين عملا يك فاجعه بزرگ خواهد بود ولي مطالعات ما نيز نشان ميدهد كه گسلهايي كه در پوسته قارهاي وجود دارند در بيشتر موارد چنين زلزلهاي نداشتهاند بلكه بررسيها نشان ميدهد كه سامانههاي گسلي طويل مشتمل بر چندين قطعه گسلي هستند كه هر كدام داراي طولهاي مختلف مثلا 100، 70 و 60 كيلومتر است و در مجموعه و در كنار و در امتداد هم كل روند هزار كيلومتري اين سامانه گسلي را شكل ميدهد ضمن آنكه مثلا اين 15 قطعه هر كدام داراي فعاليت و توان لرزه زايي متفاوت هستند.
بزرگترين زلزله براي گسل هاي ايران
زارع در خصوص بزرگترين زلزلههاي ثبت شده در ايران گفت: از زلزلههاي بزرگ ثبت شده 2 دسته اطلاع داريم يك دسته از آنها زلزلههاي تاريخي هستند كه برآورد بزرگا براي آنها بر پايه شدت ثبت شده در پهنه رومركزي آنها حدود 8.0 تا 7.7 مانند زمينلرزه 855 ميلادي در قومس – دامغان با بزرگاي برآورد شده 8.0 و زلزله 1780 ميلادي با بزرگاي برآورد شده 7.7 در تبريز بوده است.
وي اضافه كرد: بر اساس اطلاعاتي كه از قرن بيستم تا به امروز داريم، بزرگترين زلزلهاي كه در پوسته قارهاي فلات ايران رخ داده است زلزله طبس با بزرگاي 7.4 و بزرگترين زلزله رخ داده در پهنه فرورانش مكران در جنوب شرق فلات ايران، زلزله 2013 سراوان با بزرگاي 7.8 بوده است.
زارع يادآور شد: البته كانون زلزله 1945 در پهنه فرورانش گسل مكران با بزرگاي 8.2 نيز در بيرون مرز هاي ايران ولي در ناحيه مرزي ايران و پاكستان رخ داده است.
وي با اشاره به زلزله سراوان با بزرگاي 7.8 اظهار داشت: اين زلزله مربوط به زون فرو رانش است و جزء زلزلههاي پوسته قارهايي فلات ايران محسوب نميشود ولي بزرگترين زلزلهاي كه بر اثر جنبايي گسلها در پوسته فلات قارهاي در فلات ايران رخ داد زلزله طبس سال 1357 است.
سه شنبه 3 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فردا نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]