واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: شناسايي 120 گسل فعال در ايران ايجاد تغييرات در كف خليج فارس با گسل قطر - كازرون
رئيس مركز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله از وجود 120 گسل شناسايي شده فعال در ايران خبر داد و گفت: در ايران 3 سامانه گسلي سراسري وجود دارد و سامانه گسلي قطر- كازرون به عنوان يك سامانه گسلي مهم ايران تغييراتي در كف خليج فارس ايجاد كرده است.
دكتر مهدي زارع با بيان اينكه پوسته زمين در ايران به دليل موقعيت زمين شناختي فعال است، گفت: پوسته زمين در روند تكاملي خود با تحولات زمين ساختي يا تكنونيكي همراه است كه بخشي از اين تكامل از طريق ايجاد گسل ها در زمان فازهاي كوه زايي خودنمايي مي كند.
رئيس مركز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با تاكيد بر اهميت پديده هاي دوران چهارم زمين شناسي (كواترنري) اظهار كرد: دوران چهارم از حدود دو ميليون سال گذشته زمين شناسي آغاز مي شود و مهمترين فعاليت هاي تكنونيكي زمين از نظر جنبايي و خطر زمينلرزه در اين دوره رخ داده است.
وي با اشاره به اهميت بخش آخر از دوره چهارم كه عهد حاضر (هولوسن) ناميده مي شود، يادآور شد: تمام اتفاق لرزه اي كه بر اثر جا به جا شدن گسل ها در مقطع زماني 12 هزار سال قبل تاكنون رخ داده است از نظر مطالعات زلزله ، ارزش لرزه زمين ساختي دارند به اين معني كه نشان مي دهد اين گسل ها فعال هستند.
زارع با بيان اينكه در ايران حدود 120 گسل فعال شناسايي شده است، افزود: از اين تعداد مستندات و اطلاعات علمي براي حدود 20 گسل زمان فعاليت و ميزان لغزش در دست داريم و درمورد 100 گسل باقيمانده تنها اطلاعات زمين شناختي داريم در اين حد كه مي دانيم آبرفت هاي كواترنر را قطع كرده و يا زلزله اي تاريخي يا دستگاهي اتفاق افتاده است.
وي با تاكيد بر ضرورت جمع آوري اطلاعات درخصوص گسل ها با توجه به لرزه خيز بودن كشور، خاطر نشان كرد: پس از هر رخداد لرزه اي با استفاده از اين اطلاعات با مطالعات ويژه اي مشخصات هندسي گسل ها مانند طول و سازوكار گسلش، پهناي زون گسلي، سن و بررسي ميزان گسيختگي گسل در زمان هاي گذشته مي توانيم تشخيص دهيم كه انتظار رخداد لرزه اي بزرگتر يا در همان اندازه در آينده در چه زماني ممكن است.
تعداد گسل هاي سراسري ايران
زارع به بيان تعداد سامانه هاي گسلي سراسري ايران با طول زياد پرداخت و يادآور شد: سامانه گسلي زاگرس از مرز ايران و عراق از مريوان آغاز مي شود و تا شمال بندرعباس به طول مجموعا هزار كيلومتر كشيده شده است. اين سامانه گسلي طويل ترين سامانه گسلي ايران است.
وي گسل مكران را از جمله گسل هاي طويل در ساحل درياي عمان در جنوب شرق ايران نام برد و گفت: گسل مكران تنها گسلي است كه چون در لبه فرورانش پوسته اقيانوسي به زير پوسته قاره اي قرار دارد زلزله هاي با بزرگاي بيشتر از هشت در آن رخ مي دهد ضمن آنكه احتمال وقوع زلزله اي با بزرگاي 9 نيز در آن در صورتي كه كل طول گسل مكران در يك رويداد گسسته شود (در بدترين سناريوي ممكن) وجود دارد.
به گفته اين محقق، گسل مكران در هفتم آذر 1324 (28 نوامير 1945) زلزله اي با بزرگاي 8.2 را تجربه كرده است.
زارع به سامانه گسلي قطر- كازرون به عنوان يك سامانه گسلي مهم ايران اشاره كرد و افزود: اين گسل داراي چند قطعه است كه از جمله مي توان به قطعات گسل «برازجان»، «كنار تخته»، «كازرون» و گسل «دنا» اشاره كرد.
وي يادآور شد: زمين شناسان معتقد هستند كه اين گسل تغييراتي در كف خليج فارس ايجاد كرده است ولي اطلاعات زيادي درباره تغيير شكلي كه اين سامانه گسلي دركف خليج فارس ايجاد كرده موجود نيست و تنها از نظر فيزيكي و شكلي در تصويرهاي ماهواره اي و بعضي برداشت هاي ژئوفيزيكي و همچنين ژئوموفولوژي مي توان اين سامانه را تا شبه جزيره قطر دنبال كرد.
رئيس مركز پيش بيني زلزله در عين حال با بيان اينكه از نظر محققان زلزله شناس، هنگامي يك گسل را مي توان به عنوان يك قطعه گسل در نظر گرفت كه كل طول آن در يك اتفاق زلزله گسيخته شو، توضيح داد: مثلا يك سامانه گسلي مانند زاگرس كه طول حدود 1000 كيلومتر دارد، در يك رويداد منفرد زمين لرزه نمي تواند گسيخته شود و عملا قطعات مختلف آن در رويدادهاي مختلف و مجزاي زلزله در طول هاي كوچكتر، مثلا 80، 100، 120 كيلومتري در گذشته گسيخته شده است.
وي يادآور شد: اينكه گسلي بتواند در يك زلزله، به طول حدود هزار كيلومتر گسيخته شود، زلزله اي با بزرگايي حدود 9 مي تواند ايجاد شود و اين عملا يك فاجعه بزرگ خواهد بود ولي مطالعات ما نيز نشان مي دهد كه گسل هايي كه در پوسته قاره اي وجود دارند در بيشتر موارد چنين زلزله اي نداشته اند بلكه بررسي ها نشان مي دهد كه سامانه هاي گسلي طويل مشتمل بر چندين قطعه گسلي هستند كه هر كدام داراي طول هاي مختلف مثلا 100، 70 و 60 كيلومتر است و در مجموعه و در كنار و در امتداد هم كل روند هزار كيلومتري اين سامانه گسلي را شكل مي دهد ضمن آنكه مثلا اين 15 قطعه هر كدام داراي فعاليت و توان لرزه زايي متفاوت هستند.
بزرگترين زلزله براي گسل هاي ايران
زارع در خصوص بزرگترين زلزله هاي ثبت شده در ايران گفت: از زلزله هاي بزرگ ثبت شده دو دسته اطلاع داريم يك دسته از آنها زلزله هاي تاريخي هستند كه برآورد بزرگا براي آنها بر پايه شدت ثبت شده در پهنه رومركزي آنها حدود 8.0 تا 7.7 ريشتر مانند زمين لرزه 855 ميلادي در قومس – دامغان با بزرگاي برآورد شده 8.0 ريشتر و زلزله 1780 ميلادي با بزرگاي برآورد شده 7.7 ريشتر در تبريز بوده است.
وي اضافه كرد: بر اساس اطلاعاتي كه از قرن بيستم تا به امروز داريم، بزرگترين زلزله اي كه در پوسته قاره اي فلات ايران رخ داده است زلزله طبس با بزرگاي 7.4 ريشتر و بزرگترين زلزله رخ داده در پهنه فرورانش مكران در جنوب شرق فلات ايران، زلزله 2013 سراوان با بزرگاي 7.8 ريشتر بوده است البته كانون زلزله 1945 در پهنه فرورانش گسل مكران با بزرگاي 8.2 ريشتر نيز در بيرون مرز هاي ايران ولي در ناحيه مرزي ايران و پاكستان رخ داده است.
رئيس مركز پيش بيني زلزله پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با اشاره به زلزله سراوان با بزرگاي 7.8 ريشتر اظهار كرد: اين زلزله مربوط به «زون فرو رانش» است و جزء زلزله هاي پوسته قاره ايي فلات ايران محسوب نمي شود ولي بزرگترين زلزله اي كه بر اثر جنبايي گسل ها در پوسته فلات قاره اي در فلات ايران رخ داد زلزله طبس سال 1357 است.(مهر)
سه شنبه 3 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هموطن سلام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]