واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: نگاهي به فيلم دربند سياه نمايي و اغراق دلخواه جشنواره هاي خارجي
محمد عمراني
"دربند"، تازه ترين ساخته پرويز شهبازي و بهترين فيلم جشنواره فجر سال گذشته است.مي شود اين گونه گفت كه اين فيلم يك تجربه متفاوت از سينماي نوين اجتماعي است. اين اثر براي سياه نمايي و اغراق، آن هم از نوعي كه مورد استقبال جشنواره هاي خارجي است، ظرفيت بالايي دارد. "دربند" با نشان دادن تصويري قابل درك از معضلات اجتماعي گريبانگير جامعه امروز و ارتباطات خارج از چارچوب خانواده، به طورغيرمستقيم اين گونه روابط را نكوهش و مذمت مي كند و همين نگاه است كه باعث چشم پوشي مخاطب اهل فكر از نقاط ضعف اثر مي گردد. علاوه بر اين، كارگردان در سكانس هاي مختلف و در حد معمول از عنصر طنز استفاده مي كند، تا به اين وسيله از تلخي داستان تا حد ممكن كاسته و روايت را براي تماشاگر قابل هضم نمايد. به ياد بياوريم سكانس كلاس تدريس خصوصي نازنين را كه در يكي از آنها مادر دانش آموزي كه قصد كلاه گذاشتن بر سر نازنين را دارد حين صحبت از همسر به ظاهر بيمار خود، مي خواهد كه دست و پاي خود را براي نرمش حركت دهد و مرد به گونه اي اين كار را انجام مي دهد كه باعث خنده بيننده مي شود.بهرنگ نام يكي ديگر از شخصيت هاي قصه شهبازي و به نوعي نماينده نسل سوم و از طبقه متوسط جامعه است كه در كلانشهر تهران پرسه مي زند و آرزوهاي خود را نقاشي مي كند، چهره هاي مختلفي كه در طول فيلم از بهرنگ مي بينيم نشان دهنده همان بلاتكليفي است. جالب است كه از ابتدا تا انتهاي ماجراها تصويري از خانواده اين كاراكتر
نمي بينيم. او مشاور املاك است، به مردم خانه مي فروشد و اجاره مي دهد اما خودش بي سرپناه است. اينها نمونه اي از پارادوكس هايي است كه در شخصيت او و برخي جوانان نسل سومي قابل مشاهده اند و اين گونه مي توان گفت كه بهرنگ، ادامه كاراكتر منصور فيلم "نفس عميق" است كه حالا محافظه كار و بي اعتمادتر شده و با شغلي كه براي خود برگزيده، اميدواراست كه همه به او اعتماد كنند. شايد بهرنگ ميل داشت كه با سحر ادامه زندگي دهد؛ اما شرايط او طوري نبود كه بتواند سحر را در ايران پايبند كند و به تعبيري قصه زندگي بهرنگ، تلخ تر از اتفاقي است كه براي نازنين مي افتد و اين در لايه دوم فيلم است. به قول بهرنگ علوي، بازيگر نقش بهرنگ، اين فيلم برشي از زندگي اجتماعي يك طبقه خاص و نسل سومي را به تصوير
مي كشد. وي مي افزايد: دربند، فيلمي نيست كه با يك بار ديدن تمام نكته هاي آن را متوجه شويم؛ اما چيزي كه مي دانم اين است كه مخاطب و تماشاگر امروز به دنبال فيلم خوب و چهره جديد، تازگي و طراوت هستند. به اعتقاد او، تماشاگر امروز صاحب نظر شده و خيلي وقت ها هم نقدهاي او شنيدني است و به درستي مانند يك منتقد مي تواند يك فيلم را نقد كند و فكر مي كنم براي همين است كه در جشنواره از آن استقبال مي شود و در ميان مردم و منتقدين بازخوردهاي خيلي خوبي مي گيرد. گفتني است كه فيلم "دربند" در جشنواره فجر سال قبل در 10 رشته كانديدا شده بود، كه سرانجام موفق به كسب سه سيمرغ مي شود و شهبازي سيمرغ بهترين كارگرداني سي و يكمين جشنواره فيلم فجر را كسب مي كند.و اما شخصيتهاي فيلم از نازنين با آن چهره كودكانه گرفته تا بهرنگ، شاكي بازاري و پسر افسرده او، آقاي هدايتي و شاگرد او، كاملاً باورپذيرند و فيلمساز فارغ از آرمانگرايي هاي انتزاعي و غير واقعي از زبان قهرمان داستان، با مخاطبان اثر سخن مي گويد. ميزانسن و كارگرداني در عين سادگي، حساب شده است و ماجراهاي قصه از زاويه ديد شخصيت اصلي داستان روايت مي شود و ما به عنوان تماشاگر، شاهد حضور وي در تمام قسمتها و سكانس هاي فيلم هستيم و ساير كاراكترها نيز به نسبت رابطه با شخصيت اصلي مورد تاكيد و توجه قرار مي گيرند.
هرچند كه همين حسن، در مواردي پاشنه آشيل اثر مي شود و ضعفهاي فيلم درست از جايي خود را نشان مي دهند كه رابطه ميان روايت و شخصيت اصلي فراموش گرديده و راوي در انجام وظيفه خود دچار سردرگمي مي شود. نازنين كه در ابتداي فيلم، هنگامي كه مامور وصول هزينه روزنامه، بابت درج آگهي از او امضا مي خواهد، تا زماني كه دليل انجام اين كار ساده را كاملا متوجه نشده، راضي به انجام آن نيست. در سكانس ديگري به جاي اينكه گذرنامه ها را از داخل چمدان سحر بردارد در كمال حيرت بيننده، قفل در را عوض مي كند. اين كار با توجه به سابقه اي كه تماشاگر از نازنين در طول داستان شاهد بوده، آن هم وقتي كه تقريبا مطمئن شده سحر قصد بازگرداندن پول ها را ندارد، بسيار ساده انگارانه است. ضمن آنكه از سحر هم بسيار بعيد است در شرايطي كه در حال فراهم كردن مقدمات سفر است مدارك و گذرنامه خود را در خانه و در دسترس نازنين گذاشته باشد. با آنچه گفته شد، عنصر قهرمان در فيلم "دربند" كاملاً باورپذير است و سازنده اثر به شيوه قهرمان داستان خود استقامت و سلامت در برابر پليدي ها و كژتابي ها را به مخاطبان پيشنهاد مي دهد.
امير سماواتي تهيه كننده فيلم، كه سرمايه گذاري در فيلمهايي چون "ترانزيت" و "نفس عميق" را نيز در كارنامه فعاليتهاي خود دارد و به همراه پسرش در فيلم "دربند" ايفاي نقش كرده، در جايي گفته است: من احترام بسياري براي سينماي اصغر فرهادي قائلم اما فكر مي كنم سينماي ما در جايگاهي است كه براي مردم كشورهاي ديگر قابل توجه است و "دربند" هم مي توانست نظرها را به خود جلب كند.
دوشنبه 2 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: رسالت]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 175]