واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: فرانسه و تلاش براي بازگشت به حياط خلوت خود در آفريقا
فرانسه در وراي لفاظيهاي سياسي براي فريب افكار عمومي درباره مبارزه با تروريسم و بازگرداندن ثبات در راستاي توجيه اقدامات نظامي در آفريقاي مركزي در واقع تلاش ميكند از چين و آمريكا در قاره سياه جا نماند. بعد از تحركات نظامي چند سال اخير قدرتهاي غربي در منطقه شاخ آفريقا، سومالي، سواحل مشرف به اقيانوس هند، تنگه بابالمندب و پس از ماجراجوييهاي نظامي آمريكا و اعضاي اروپايي ناتو در شمال اين قاره (ليبي) و پس از آن مالي در غرب آفريقا اكنون نوبت به كشور بحران زده آفريقاي مركزي رسيده است.
منطقهاي كه در تقسيمبنديهاي جغرافيايي از جمله مناطق واقع در قلب آفريقا محسوب ميشود اما با هدف قرار گرفتن از طريق نوع تازهاي از عمليات مشترك نظامي با محوريت و فرماندهي فرانسه، در مسير و معرض تحولاتي جديد واقع شده است. اقدامي كه پرسشهاي زيادي برميانگيزد اما اساسيترين پرسش در اين ميان آن است كه قاره آفريقا براي فرانسه چه اهميتي دارد و به چه علت دولت پاريس راه حل نظامي را براي تحقق مقاصد خود در آفريقا بر ديگر شيوههاي رايج ترجيح ميدهد. راه حلي كه در چند دهه اخير و در مقايسه با راهحلها و اهرمهاي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و تبليغاتي كمتر مورد استفاده قرار ميگرفت ولي اينك در صدر دستورالعملهاي فرانسه طي سالهاي اخير در آفريقا قرار دارد.
البته چهره ظاهري لشكركشي فرانسه به آفريقاي مركزي و نوع اهدافي كه مقامات پاريس براي مداخله نظاميشان در اين كشور آفريقايي اعلام كردهاند به خودي خود ميتواند زمينه ساز پيدايش بسياري از پرسشها باشد اما مسائل ديگري در اين باره نقشي اساسي دارند و آن كم اطلاعي يا بياطلاعي از قابليتهاي اقتصادي، تجاري و راهبردي آفريقا و همچنين نشناختن برخي از توانمنديهاي سياسي است كه كشورهاي اين قاره به سبب عضويت در سازمانها و پيمانهاي بينالمللي در دهههاي اخير از آن برخوردار شدهاند. واقعيت آن است كه قاره آفريقا نزد بسياري از مردم حتي برخي از تحصيل كردگان قارهاي فقير و كم اهميت محسوب مي شود اما اين نوع نگرش با واقعيتهاي آفريقا فاصلهاي بس طولاني دارد و به شناخت و فهم توانمنديها و قابليتهاي اين قاره نميانجامد.
بديهي است درك اين معنا كه قاره آفريقا برخلاف گفتههاي معمول، نه تنها فقير نيست بلكه از منابعي برخوردار است كه قدرتهاي صنعتي و سرمايهدار شديدا به آن نياز دارند تصورات را نسبت به مسئله تغيير ميدهد و معادلاتي را به اذهان متبادر ميسازد كه در واقع كليديترين امر در پاسخگويي به پرسشهاي رايج در خصوص مداخلات نظامي غرب در آفريقا و تازهترين مورد آن يعني لشكركشي به كشور آفريقاي مركزي به شمار ميرود .
به اين ترتيب در پاسخ كلي و اوليه ميتوان گفت كه سلسله منافع اقتصادي و تجاري، زمينههاي اصلي اين گونه اقدامات نظامي را فراهم ميكند و دولتهايي همانند فرانسه، با هدف تامين بخشي از نيازهاي خود كه تنها به عرصه اقتصادي و تجاري محدود نميشود دست به چنين لشكركشيهايي زده يا ميزنند .
هر چند موضوع بهرهبرداريهاي منفعت جويانه از منابع معدني آفريقا امر تازهاي نيست و سوابق آن به ابتداي ورود استعمار به اين قاره باز ميگردد اما با گذشت زمان از اهميت اقتصادي و تجاري اين منابع نه تنها كاسته نشده بلكه به علت كشف معادن بزرگي از فلزات گرانبها و نادر و عناصري بسيار كمياب كه براي پيشرفتهترين صنايع امروزي ضروري است ميزان تلاش و رقابت براي كسب سهم بيشتري از اين منابع به طول قابل ملاحظهاي افزايش يافته است. در اين خصوص كافي است تا به وجود منابع معدني عناصر ارزشمندي چون تيتانيوم، اورانيوم، منگنز و ... در نقاط مختلف آفريقا اشاره شود،آن هم در حالي كه بزرگترين معادن طلا، نقره و الماس نيز متعلق به اين قاره است و علاوه بر رقابتهايي كه ميان قدرتهاي صنعتي و نيمه صنعتي بر سر اين معادن افزايش يافته كوشش اين قدرتها براي پيشي گرفتن از يكديگر در بهرهبرداري از معادن مس، آلومينيوم و آهن آفريقا نيز شتاب افزونترين پيدا كرده است .البته زماني كه از منابع و چاههاي نفت و گاز اين قاره سخن به ميان ميآيد جايگاه آفريقا در اقتصاد و تجارت جهاني به صورت روشنتري آشكار ميشود كما اينكه برخي از كارشناسان مسائل اقتصادي و سياسي عمدهترين مداخلات كشورهاي غربي را در آفريقا ناشي از مقاصد آنها در عرصه تامين انرژي و همچنين ناشي از جنگ پنهاني كه ميان قدرتهاي صنعتي بر سر تصاحب يا تسلط بر منابع نفت اين قاره درگرفته ميدانند چنان كه اگر به شش سال پيش بازگرديم كوششهاي آمريكا براي تاسيس دفتر فرماندهي نظامي اين كشور در آفريقا موسوم به «آفريكوم» اقدامي در اين ارتباط بوده است.
با توجه به اهداف اعلام شدهاي كه پنتاگون رسما بر آن صحه گذاشته ماموريت حفظ امنيت منابع نفت وگاز آفريقا و همچنين حفظ امنيت خطوط انتقال آن به بنادر صادراتي، اصليترين وظيفهاي است كه براي اين دفتر تعريف شده است. بديهي است كه تاسيس اين دفتر فرماندهي نظامي آفريكوم به خودي خود نشان دهنده افزايش اهميت آفريقا براي دنياي غرب است. همچنان كه گسترش دامنه رقابتهاي اقتصادي با چين آن هم بر سر منابع نفتي و معدني آفريقا به نوع ديگري از ارتقاي نقش اين قاره در اقتصاد جهاني خبر ميدهد و از لحاظ اكتشاف چاهها و منابع جديد نفت و گاز، شتاب تازهاي به خود گرفته و از اين لحاظ مقامات پاريس را به فكر احياي قدرت از دست رفتهشان در آفريقا انداخته است.
شنبه 30 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]