محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842127530
آيين هاي بلندترين شب سال در خطه گنجينه فرهنگ ها
واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: آيين هاي بلندترين شب سال در خطه گنجينه فرهنگ ها
فردا شب يلدا، آخرين شب پاييز، نخستين شب زمستان و شبي است كه در فرهنگ كهن ايراني ريشه دارد. ايرانيان هركدام بسته به ظرفيت هاي فرهنگي و اجتماعي خود اين شب طولاني را پاس مي دارند.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اگرچه امروزه يلدا و آيين هاي اين شب به ياد ماندني در گذر زمان دستخوش تغييراتي شده است، اما هم چنان در بسياري از مناطق مورد توجه خاصي است و هنوز هم در ايران و سرزمين هاي همجوار و هم فرهنگ از اين شب با گردهم آمدن و شب نشيني به طور ويژه استقبال مي كنند و براي حفظ و زنده نگه داشتن آيين هاي زيباي آن تلاش مي شود.
جشن شب يلدا از بزرگ ترين و مهم ترين جشن هاي ايرانيان به شمار مي رود كه از 7 هزار سال پيش تاكنون با حفظ آيين ها و سنت ها برگزار مي شود. البته بهتر است كه اين آيين زيبا و ساده را بدون تجمل گرايي و چشم و هم چشمي حفظ كنيم و به نسل جوان انتقال دهيم.
هم چنين از آن جايي كه شب يلداي امسال فاصله اندكي با اربعين حسيني دارد، شايد پسنديده تر باشد كه ضمن حفظ سنت حسنه صله رحم، تا حد مقدور از رسومي كه بيشتر تداعي كننده حالت شادي است، خودداري كنيم.
محوريت پدربزرگ و مادربزرگ در آيين شب يلدا
يك بانوي 65 ساله بجنوردي، شب يلدا را جزو باارزش ترين شب هاي سال معرفي مي كند و مي گويد: آيين هاي شب يلدا از گذشته هاي دور در خانواده هاي ايراني با شور و شعف خاصي برگزار مي شد و آموزش، پند و اندرز، دورهم بودن و بهره مند شدن از محبت هاي بزرگترها مهم ترين هدف برگزاري اين جشن به شمار مي رفته است.
«سيده مليحه تجلي» به رسوم گذشته شب يلدا در منطقه اشاره مي كند و مي افزايد: در سال هاي قبل با پايان يافتن فصل پاييز، مادربزرگ و پدربزرگ ها با گذاشتن كرسي، محفل گرمي را براي دورهم جمع شدن اعضاي خانواده فراهم مي كردند و اعتقادشان اين بود كه در اين شب خاص بايد چراغ ها تا صبح روشن بماند.
وي ادامه مي دهد: آن قدر شب هاي يلدا خاطره انگيز و به ياد ماندني بود كه از ماه ها قبل انتظار اين شب را مي كشيديم. غل غل سماور زغالي، تخمه هاي تفت داده مادربزرگ، قصه هاي زيباي پدربزرگ، شاهنامه خواني و فال حافظ هيچ وقت از ذهن پاك نمي شود.
به گفته وي، در سال هاي گذشته، حين شب يلدا پدربزرگ و مادربزرگ در بالاترين قسمت اتاق و سپس فرزندان، عروس و دامادها و نوه ها از بزرگ به كوچك دور كرسي مي نشستند. وسط كرسي هم سيني مسي بزرگي مي گذاشتند كه داخل آن آتشگير قرار داشت. بعد از پدربزرگ و مادربزرگ به ترتيب پسر يا داماد بزرگ خانواده قصه تعريف مي كردند و با عباراتي مثل «منزل به منزل، پي منازل، القصه، قصه قصه» آغازگر داستان هاي خودشان بودند و هر چند دقيقه براي رفع خواب آلودگي با آتشگير به وسط سيني مسي مي زدند و داستان هايي مثل شاه عباس يا حاتم طايي را تعريف مي كردند و خلاصه گل مي گفتند و گل مي شنيدند. البته هدف اصلي از اين كارها هم تعليم دادن به نحوه سنتي بود و مي خواستند پسرها را مرد بار بياورند و جوانان و كوچكترها را با تجربيات خود آشنا كنند.
وي كه داشتن خصلت بردباري و گذشت را مرهون پند و اندرزهاي پدر و مادرش مي داند، خاطرنشان مي كند: شب هاي چله، دختران و عروسان خانواده در ديگ هاي بزرگ مسي روي اجاق هايي كه با چيده شدن 2 رديف آجر ساخته مي شد، غذاهاي سنتي مثل آش قليه، قرمه و كمه جوش مي پختند. بسيار شاد بودند و صميميت و همدلي در بين آن ها موج مي زد.
مردم به حداقل ها قانع بودند
در گذشته كه در آشپزخانه ها از يخچال و اجاق گاز و دستگاه هاي مدرن امروزي خبري نبود، همه سالم و شاد و بي غصه در كنار هم زندگي و به سبك هاي متفاوتي غذا تهيه مي كردند؛ به طور مثال، به دليل اين كه يخچال نبود، گوشت گوسفند را به شكل قرمه مي پختند و داخل كيسه هاي مخصوص نخي آويزان مي كردند تا خراب نشود.
«مهين سيگاري» هم بانوي سرد و گرم چشيده اي است كه درباره سنت هاي شب يلدا در دهه هاي قبل مي گويد: آن موقع چند ماه قبل از شب چله انگور را آونگ و از سقف انبار خانه آويزان مي كردند تا به عنوان ميوه در شب يلدا استفاده كنند. هم چنين زردك يا هويج امروزي را هميشه در باغچه زير خاك مي گذاشتند و شب چله خارج مي كردند. گندم، مغز هسته زردآلو، تخمه كدو، خربزه و هندوانه را هم به عنوان تنقلات يا آجيل شب يلدا تفت مي دادند و مصرف مي كردند.
وي مي افزايد: تلخان هم جزو تنقلات باارزش شب هاي يلدا بود كه از مخلوط تخمه خربزه، هندوانه، گندم، كنجد و شيره انگور درست مي كردند كه بسيار مقوي و خوشمزه و مغذي بود و حتي بچه ها به عنوان چاشت به مدرسه مي بردند اما متأسفانه در حال حاضر، چيپس و پفك و غذاهاي آماده جايگزين اين مواد مغذي و باارزش شده است.
وي ادامه مي دهد: در گذشته همه انتظار شب يلدا را مي كشيدند تا انگور آونگ شده يا ذرت بوداده و همين خوراكي هايي كه اسم بردم، بخورند و با همان حداقل ها شاد بودند و به قول معروف، آن ها را به چشم مي كشيدند اما امروزه كودكان و نوجوانان و همه مردم غرق زرق و برق زندگي، تنوع ميوه ها و غذاهاي مختلف و رنگارنگ هستند اما خبري از شادي، مهر و وفا و صفا و صميميت نيست.
مراسم ساده و صميمي
يك بانوي بجنوردي ديگر كه 85 سال دارد، پس از كشيدن «آه»، از سنت هاي گذشته ياد مي كند و مي گويد: زمستان ها از غذاهاي گرم كه با آرد، شيره انگور و روغن هاي حيواني تهيه مي شد، مصرف مي كردند و شايد هر 10 يا 15 روز يا حتي بيشتر يك بار برنج مي پختند كه در واقع جشن آن ها بود.
وي مي افزايد: براي اعتقادات گذشتگان بايد ارزش قائل شد زيرا هر كدام از سخنان آن ها حكم گنج دارد. وي هم چنين در مورد هدايايي كه شب چله براي نوعروسان تدارك ديده مي شد، مي گويد: آن زمان ها خانواده داماد بسته به استطاعت مالي خود هدايايي را به شكل خوانچه هايي به منزل عروس مي بردند و شب را مهمان خانواده عروس بودند. وي اضافه مي كند: مراسم اين شب در عين سادگي درست مثل يك جشن عروسي شادي خاصي داشت و خانواده داماد با هندوانه فال مي گرفتند و با برش هاي هندوانه برآورده شدن حاجت را تخمين مي زدند يا فال حافظ مي گرفتند و عروس ها هم به يك دست لباس ساده و چادر قانع بودند.
جشن يلدا يعني زمستان رفتني است
يك پژوهشگر فرهنگ عامه در اين باره مي‌گويد: در ايران باستان، آيين شب يلدا از ديرباز مورد اقبال مردم بوده است و در دوره هاي بعدي كه جامعه ايراني به سوي فرهنگي تر شدن گام برداشت، اين شب با نقل قصه و داستان هاي كهن از جانب پيران طايفه و اعضاي خانواده كم كم به يك فرهنگ تبديل شد.
دكتر «صفرزاده» مي افزايد: كودكان و نوجوانان ضمن افروختن آتش در آغاز شب يلدا، مقدمات شب نشيني هاي خود را براي 3 شب متوالي فراهم مي كردند و بعضي از مواد خوراكي زمستانه نظير تنقلات و ميوه هاي محلي را براي مهمان ها و اعضاي خانواده قرار مي دادند و به نقل داستان يا شاهنامه خواني و حافظ خواني گوش مي دادند.
وي تصريح مي كند: افروختن آتش در ميادين باز سنت معمول كوچكترها و پريدن از روي آن يك باور تاريخي در ايران كهن بوده است. در خراسان هم نقل داستان هاي پهلواني و پرده خواني از جمله نبرد رستم و سهراب يا رستم و اسفنديار در بين خانواده هاي اهل فرهنگ و پيشينه دار به طور معمول رايج بود و آن ها در برخي موارد با مراجعه به ديوان حافظ و تفأل و هم چنين قرائت قرآن، به معنويت طولاني ترين شب سال غنا مي بخشيدند.
رايزن سابق فرهنگي ايران در ازبكستان عنوان مي كند: يلدا به عنوان يك آيين سنتي ايرانيان باعث تحبيب قلوب و فراهم كردن زمينه صله رحم مي شود كه خوشبختانه در قرون اخير با چيدن ميوه و تنقلات در مجلس بزرگان ايل و شنيدن موعظه ها و قصه هاي بزرگان اين سنت باارزش ادامه يافته است.
وي اظهار مي دارد: در شب يلدا با گذاشتن انواع خوراكي ها بر سر سفره در واقع به اعضاي خانواده اين نويد را مي دادند كه زمين نازا نيست تا مردم از نوميدي فاصله بگيرند و بدانند كه زمستان هم مانند فصول ديگر ماندني نيست.
يلدا فرصتي براي مهرافزايي
يك پژوهشگر ديگر فرهنگ عامه و اقوام استان نيز در اين باره مي گويد: يلدا شب فرصت‌هاست تا بيگانگي و فاصله ها را كنار بزنيم و فرصتي را براي شادي آفريني و در كنار هم بودن فراهم كنيم.«مهدي رستمي» مي‌افزايد: يلدا فرصتي براي حفظ مهر، دوستي، الفت و با خصايص يكديگر آشناشدن و تجديد نگاه به سنتي است كه به تدريج دارد به نوعي اشرافيت تبديل مي شود. وي تصريح مي كند: آيين ها و سنت ها بايد همراه با مهرافزايي و الفت آفريني باشد، بنابراين بايد نگاه ها و توجه در اين مسير پررنگ تر شود.
وي با تأكيد بر ضرورت تكريم سنت ها عنوان مي كند: يلدا فرصتي براي داستان گويي، مثنوي و شاهنامه خواني است و پيام بازگشت به منابع فرهنگي غني گذشته را دارد و در واقع تلنگري است كه پيشينيان ما با تعريف، احياكردن و ايجاد يك فرهنگ، فرصتي را براي بهره مند شدن از توصيه هاي حكيمانه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ ها فراهم آوردند.
وي اظهار مي دارد: گرما و صميميت دور يك منقل ساده مركب از يك كيلو زغال زيركرسي همراه با شاهنامه و مولودي خواني در گذشته به هيچ وجه با گرما و صميميت امروز در كنار شومينه هاي گازسوز و روي مبل قابل مقايسه نيست. وي ادامه مي دهد: بازگشتن از فضاي امروزي و از بخاري گازي به كرسي عاقلانه نيست و لازمه زندگي امروزي همين هاست اما بايد مهر و الفت را در همين فضا هم ايجاد كرد.
وي با بيان اين كه بايد از فرصت ها استفاده كرد و تهديدها را از بين برد، تأكيد مي كند: نبايد از موازين انساني خود فاصله بگيريم بلكه مي توان با داستان هاي متعلق به فرهنگ اين جامعه آشنا شد و فرزندان خود را هم با آن آشنا و سنت هاي خود را حفظ كنيم.
نمادگرايي ميوه هاي سرخ در شب يلدا
كارشناس و پژوهشگري ديگر نيز صله رحم را مهم ترين دستاورد شب يلدا مي داند و مي‌گويد: در گذشته براي جمع شدن در خانه پدربزرگ و مادربزرگ احترام خاصي قائل بودند و در شب يلدا پس از گردهم آمدن اعضاي خانواده، پدربزرگ و مادربزرگ ها با شاهنامه خواني، تفأل زدن به ديوان حافظ و تعريف كردن قصه‌هاي طولاني از اسطوره هاي باستان كودكان و نوجوانان را سرگرم مي كردند.
«حسين پور» مي افزايد: در گذشته در شب يلدا از ميوه هاي سرخ نظير هندوانه و انار به دليل دانه هاي فراوان كه نمادي از فراواني و زايش است، استفاده مي كردند. وي عنوان مي كند: اين ميوه ها نشانگر نوعي پايان ناپذيري است و خوردن ميوه هايي نظير هندوانه را به عنوان واكسني در پيشگيري از بيماري ها به ويژه سرماخوردگي مؤثر مي دانستند. وي اضافه مي كند: در اين شب به دليل كاشت چغندر و كدو در استان، خوردن اين محصولات پرخاصيت هم مرسوم بود.
شنبه 30 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[مشاهده در: www.yjc.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]
-
گوناگون
پربازدیدترینها