واضح آرشیو وب فارسی:ايران: يادداشت شايد اين نوشته هم سرقتي است
ستايشالزهرا ابراهيمي
سالهاست كه چهارمين هفته آذرماه از سوي وزارت علوم تحقيقات و فناوري به نام هفته پژوهش نامگذاري شده است. طبق تعريف، پژوهش كاوشي سختكوشانه براي رسيدن به راه حلهاي قابل اطمينان از طريق گردآوري، تحليل و تفسيردادهها به گونهاي نظاممند و يكي از اساسيترين نيازها براي نيل به پيشرفت و توسعه همه جانبه يك كشور است. در واقع پژوهش اگر فرايند درست خود را طي كند، يكي از شاخصهاي اصلي توسعه و پيشرفت محسوب ميشود.
اصولاً پيشرفت و توسعه، ارتباط مستقيمي با تحقيقات علمي دارد و رشد و توسعه كشورهاي پيشرفته در نتيجه سرمايهگذاري در بخش پژوهش است. حجم وسيع پژوهشهاي علمي در كشورهاي توسعه يافته صنعتي گوياي اين واقعيت است. به راستي در كشور ما تا چه اندازه پژوهش مورد توجه است و آيا آنچه امروزه به عنوان پژوهش عرضه ميشود معناي واقعي فرايند پژوهش را ميرساند و پژوهشها تا چه اندازه محصول تفكر، خلاقيت و كاوش خود پژوهشگراست متأسفانه تعداد آثار مشابه و حتي كپي شده، چنان رو به رشد است كه در برخي حوزهها هيچ رويكرد جديدي مشاهده نميشود و گويي تمامي مقالات و كارهاي به ظاهر پژوهشي در چرخه تكرار، تنها به مرور و بازگويي آثار پيشين ميپردازند و هيچ وجه نوآورانهاي براي خود
قائل نميشوند.
از سال 1379 كه هفته پژوهش به طور رسمي نامگذاري شده است همايشها و كنگرههاي متعددي با اين موضوع برگزار ميشود و سيل مقالات و جديدترين آثار پژوهشي منتشر شده به سوي اينگونه جشنوارهها روانه ميشود. به نظر ميآيد سهم توجه به پژوهش و آسيبشناسي اين حوزه تنها به اين يك هفته معطوف شده و پرونده پژوهش اصولي و اخلاق مدار پس از اين مدت بسته ميشود و اخلاق حرفهاي در اين حوزه به قدري كمرنگ شده كه مقالات علمي گاه چيزي نيست جز مجموعه آثار ديگران.
براي رعايت اخلاق علمي، پژوهشگر موظف است حقوق برخي گروهها را رعايت كند. اين گروهها عبارتند از: جامعه مورد مطالعه، پديدآورندگان آثار مورد استناد، خوانندگان آثار علمي، پژوهشگران همكار، رسانههاي متولي نشر علمي، و سازمانهاي حامي پژوهش. پژوهشگر موظف است حقوق همه اين گروهها را به درستي بشناسد و به آن احترام بگذارد.
در حالي كه اين حقوق نه تنها رعايت نميشود بلكه مهجور و ناشناخته باقي ميماند و اين جفا در حق كساني است كه مجدانه به نشر علوم دست زدهاند.
ساليان سال است كه در هفته پژوهش همايشها و كنگرهها به صرف انجام وظيفه فراخوان ميدهند. گاه براي يك داور جاي تعجب ندارد كه اثر پژوهشي خودش به اسم ديگري براي داوري به دستش رسيده باشد! حتي مشاهده شده پايان نامه دانشجوي پسري كه زحمت خوانش اثر سرقتي را به خود نداده در تقديم نامچه آن را به همسرش آقاي فلاني تقديم كرده است!
و كاراز آنجا بيخ پيدا ميكند كه قبح اين موضوع بشكند و دلالهاي علم و دانش آزادانه به پژوهش فروشي دست بزنند؛ كافي است به حوالي ميدان انقلاب تهران سري بزنيد تا اعلاميهها و بروشورهاي تبليغاتي زيادي بيابيد كه انواع پايان نامه و مقاله و رساله را چوب حراج زدهاند و در هياهوي عابران پرشتاب، گهگاه اينگونه اعلاميهها در ميان دانشجويان رد و بدل ميشود، همانهايي كه در انشاهاي دوران دبستانشان «علم» را بهتر از «ثروت» دانسته بودند!
در آخر بايد اذعان داشت هريك از ما به نوعي قصور ميكنيم وهمه دراين اشتباه سهيم هستيم؛ گاهي چنان معناي پژوهش واقعي را به سخره ميگيريم كه چه بسا همين يادداشت نيز از منبع ديگري رونويسي شده باشد!
پنجشنبه 28 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]