محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829602436
بسيج؛ سرمايه اجتماعي و قدرت نرم
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
بسيج؛ سرمايه اجتماعي و قدرت نرم نويسنده:هادي عبدالملكي در اين مقاله درصدد هستيم با توجه به اصالت فرهنگ اجتماعي و عناصر سامان بخش آن در ساماندهي امور اجتماعي در تاريخ و تمدن ايران زمين، نقش سرمايه اجتماعي و شاخصه هاي آن را نسبت به بسيج عمومي براي توليد قدرت نرم كه همان نفوذ اجتماعي است در دفاع و مقابله با انواع تهديدات فرهنگي و اجتماعي باز يابيم. بدون شك اگر در سازمان هاي مناسب اجتماعي، توليد سرمايه اجتماعي بر اساس پتانسيل هاي فرهنگي صورت بگيرد و بتوان مردم و ساختارهاي اجتماعي را حول محور شاخصه هاي سرمايه اجتماعي ساماندهي نمود، دست يابي به بسياري از اشكال اداره جامعه در ابعاد سياسي و امنيتي و اجتماعي در زمان و نيروي انساني كمتري امكان پذير خواهد بود.اين مقاله به اين موضوع مي پردازد كه آيا در بسترسازي براي بسيج عمومي مي توان از شاخصه هاي سرمايه اجتماعي بهره برد؟ آيا بسيج به عنوان يك فضاي تعاملي مي تواند در تعامل با بافت جامعه در ايجاد جذابيت ها و شكل گيري و هدايت ترجيحات كنش گران اجتماعي به توليد قدرت نرم و مولفه هاي آن بپردازد؟ سرمايه اجتماعي چيست؟ سرمايه اجتماعي يكي از مفاهيمي است كه با به بن بست رسيدن نظم بوركراتيك در ساماندهي امور اجتماعي توجه صاحب نظران و انديشمندان اجتماعي را به خود جلب نموده است. سرمايه اجتماعي در ابتدايي ترين حالت خود، معطوف به فضاي اعتماد و همكاري بين اعضاي يك گروه، جامعه يا يك ملت است كه آنان را به سوي اهداف مشترك رهنمون مي نمايد. عوامل پيدايش سرمايه اجتماعي اقبال از سرمايه اجتماعي مبتني بر سازمان هاي غيردولتي (N. G.O) و تشكل هاي داوطلبانه مردمي ناشي از دو علت اساسي بوده است. 1-افزايش سطح آگاهي و شناخت نسبت به مسائل عمومي و مبتلا در سطح جامعه و مردم عادي؛ 2-افزايش تقاضاي آحاد مردم براي مشاركت در اداره امور؛ به عبارت بهتر مي توان گفت: با ظهور انديشه كاهش قدرت و سلطه دولت ها در امور اجتماعي يكي از راهبردهاي اساسي كه از دو عامل فوق ناشي شده است موضوع شكل گيري سازمان هاي داوطلبانه و مردمي براي پذيرش مسئوليت در امور عام المنفعه شامل(آموزش، بهداشت، فقرزدايي، امداد و نجات، ترافيك، امنيت و سلامت و نظم اجتماعي ...)است. ويژگي هاي سرمايه اجتماعي نظريه پردازان اجتماعي، سرمايه اجتماعي (SOCIAL CAPITAL) را متمايز از ساير موارد سرمايه ، يعني اقتصادي، مادي و فيزيكي مي دانند و ويژگي هاي متفاوتي براي آن بيان كرده اند از جمله مهم ترين اين ويژگي ها عبارت اند از : 1- كاهش هزينه هاي دست يابي به اهداف مشترك (سودمندي)؛ 2- تسهيل كننده تعاملات و كنش هاي معين بين اعضاي يك گروه يا گروه هاي اجتماعي (تسهيل گر)؛ 3- ساخت يافتگي به اين مفهوم كه جزء يك ساخت اجتماعي در يك سازمان اجتماعي توليد مي شود؛ 4- وجود ارزش ها، هنجارها و شبكه هاي غيررسمي كه تعامل را تسريع، تسهيل و مجاز مي شمارد؛ 5- برانگيختگي و ترغيب كننده مشاركت عمومي و اجتماعي اعضا؛ 6- تأكيد بر اعتماد و همكاري متقابل اعضاي گروه به عنوان يك اصل تكرارپذير و پايدار. نظريه هاي سرمايه اجتماعي »پاتنام» اعتقاد دارد كه سرمايه اجتماعي «اعتماد، هنجارها و شبكه هايي كه همكاري و تعاون را براي نيل به منافع متقابل آنان مي سازند.»(1) به نظر او شبكه ها هنجار كنش و واكنش متقابل را در جامعه تقويت مي كنند. از نظر پاتنام هرچه شبكه ها در جامعه بيشتر و متراكم تر باشند احتمال بيشتري دارد كه شهروندان بتوانند در جهت منافع متقابل همكاري كنند.(2)ويژگي عمده نظريه پاتنام اين است كه سرمايه اجتماعي را در سطح ملي طرح مي كند و آن را با عنوان شبكه هاي مشاركت مدني (نظير انجمن ها در نظام همسايگي، تعاوني ها و باشگاه هاي ورزشي ..) كدينگ مي كند. به اعتقاد كلمن نيز سرمايه اجتماعي مي تواند به سه شكل ظاهر شود: 1-تكاليف و انتظاراتي كه بستگي به ميزان قابليت اعتماد به محيط اجتماعي دارد. 2-ظرفيت اطلاعات براي انتقال و حركت در ساختار اجتماعي تا بتوان پايه اي براي كشش فراهم نمود. 3-وجود هنجارهايي كه با ضمانت اجرايي موثر توأم باشند.(3) بورديو، جامعه شناس فرانسوي، جزء اولين محققاني است كه مفهوم سرمايه اجتماعي را مورد امعان نظر قرار داده است. به اعتقاد او سرمايه اجتماعي حاصل جمع بالقوه و بالفعلي است كه نتيجه مالكيت شبكه بادوامي از روابط نهادي شده بين افراد و به عبارت ساده تر، عضويت در يك گروه است. بر خلاف كلمن و پاتنام، بورديو معتقد است كه فرد مي تواند صاحب سرمايه اجتماعي باشد و براي بهبود وضعيت اقتصادي خود از آن بهره بگيرد. اجزاء و عناصر سرمايه اجتماعي سرمايه اجتماعي به طور كلي دو جزء اصلي دارد و به دو صورت كلي نمود مي يابد. الف) پيوندهاي عيني بين افراد: نوعي ساختار شبكه اي عيني بايد برقرار كننده ارتباط بين افراد باشد. اين بخش از سرمايه اجتماعي حكايت از آن دارد كه افراد در فضاي اجتماعي با يكديگر پيوند دارند. ب) پيوند ذهني: پيوندهاي بين افراد بايد ماهيت متقابل مبتني بر اعتماد و هيجانات مثبت داشته باشد. مرور كلي ماهيت و محتواي سرمايه اجتماعي نشان مي دهد كه سرمايه اجتماعي از دو جزء اصلي تشكيل شده است كه اگر آن را بر يك پيوستار ترسيم كنيم، يك بعد آن اعتماد و بعد ديگر شبكه هايي براي مشاركت و همكاري است كه اين دو عنصر يعني همكاري و مشاركت در واقع همان پيوندهاي عيني در نظام اجتماعي مي باشند. با شكل گيري شبكه ها و روابط بين افراد گروه ها، نهادها، ساختارها و ... مي تواند بستر ساز اعتماد اجتماعي باشد.(4) حال اگر به فضاي جامعه ايران برگرديم خواهيم ديد كه در شكل گيري و باروري سرمايه اجتماعي بايد تا حدودي از فضاي كنشي فراتر برويم و به فضايي بنگريم كه در آن فضاي باورها، اعتقادات معنوي و ايمان نيز جزء لاينفك تفسير فضاهاي اجتماعي قرار مي گيرد؛ يعني به عناصر اصلي تشكيل دهنده سرمايه اجتماعي كه در بافت عيني جامعه شكل مي گيرد يك عنصر سومي را به نام «ايمان» بايد اضافه كرد. ايمان همان باور و اعتقاد قلبي و نحوه تفسير تعاملات اجتماعي است. غرب مدرن در پايان مدل هاي متعدد بوروكراسي و دموكراسي به سرمايه اجتماعي با دو جزء اصلي يعني اعتماد و پيوند رسيده است و براي محاسبه و سنجش با زبان رياضي آورده اند: اعتماد اجتماعي * فعاليت داوطلبانه = سرمايه اجتماعي كه اين مرهون بيداري و شناخت و آگاهي شهروندان و متفكران آن براي رهايي از تارهاي تنيده شده به دور شهروندان توسط حاكميت ماشين و تكنولوژي و عقل ابزاري بوده است.اما اين آگاهي و شناخت هنوز درميان جوامع، ملل و جماعت هاي اسلامي به طور كامل شكل نگرفته است.اين تجربه غرب و دست آوردهاي آن تبيين و معرفي سرمايه اجتماعي اگر با يك نوع بيداري در بعد باورها، اعتقادات و به طور كلي شاكله ايمان ايجاد شود و هر فرد ايماني خود يك عضويت فعال، مشاركت جو، پيوندخورده با ديگران، مورد اعتماد باشد به ديگران نيز اعتماد كند در سطوح تعاملات دو طرفه يا تعاملات گروه ها و شهروندان حاكميت ها به عبارتي دقيق تر برادران ايماني شكل بگيرند، سرمايه اجتماعي بارور مي گردد. نمونه اين موارد را مي توان در مراسم حج ابراهيمي يا فرهنگ عاشورايي، مهدويت شيعي باز يافت. اما بسيج با ويژگي ها و مشخصه هايي كه ما در ايده و سطح نظري آن مي شناسيم اگرچه خود بر مبنايي شاخصه و عناصر سرمايه اجتماعي شكل گرفته است اما بايد مولد اين سرمايه باشد. من اين كار و تجربه غربي را تحسين مي كنم كه با تجربه خود به سرمايه اجتماعي دست يافته اند و برعكس وقتي وارد جامعه بومي و ملي خودي شويم به رغم اينكه شاخصه ها و مولفه هاي سرمايه اجتماعي در فرهنگ ملي و ديني وجود دارد، اما در سطح تجربي يعني حضور آن در صحنه اجتماع انسان ها به شيوه تجربي يافت نمي شود. يكي از اين بسترها همان بسيج است. بسيج يعني فضايي كه هر عنصر دلسوزي نسبت به سرنوشت خود، ديگران و كشور و جماعت مسلمين و حتي كل بشريت احساس مسئوليت و وظيفه كند.اين فضا اگرچه مهيا است اما بارور نيست، يعني بسيج شبكه سازي نموده است كه يا مشاركت ها در آن جهت دار است، يا همكاري ها و پيوندها فراگير نيست و به همين نسبت فضاي اعتماد از گسترش و عمق لازم برخوردار نيست. بنابراين بسيج در اين فضا با بهره گيري از مولفه ها و شاخصه هاي فرهنگي و تفكري كه در اختيار دارد راهي جز اقدام براي توليد سرمايه اجتماعي ندارد. راهكار علمي براي هنجارسازي بسيج مي تواند با هنجارسازي و پايبندي هنجاري و تعميم آن به جامعه اين امكان را فراهم نمايد كه شهروندان به يكديگر اعتماد كنند، شهروندان به حاكمان اعتماد داشته باشند و از آن مهم تر حاكمان به شهروندان اعتماد داشته باشند و هنجارها بتوانند اين رابطه را چنان تنظيم كنند و التزام چنان قوي توليد شود كه اعتماد باز توليد شود؛ در نتيجه تعميق و گسترش اعتماد مشاركت و همكاري و تعامل براي پيشبرد اهداف اجتماعي فراهم گردد و بسيج به عنوان يك نهاد مردمي فراگير اتفاقا واسطه نهادمندسازي فرايند توليد سرمايه اجتماعي بين توان هاي نيروهاي اجتماعي و اراده مردم و حاكميت انتخاب گردد. بسيج در اين فضا نيروهاي اجتماعي است تا شبكه هاي اجتماعي شكل گيرد كه براساس هنجارها و ضمانت هاي اجرايي ناشي از اراده عمومي، حاكميت را در ساري و جاري سازي ثمره ايمان ياري كند و در فضاي تأثيرگذاري توليدكننده جذابيت ها، مشروعيت بخشي و گسترش دامنه مقبوليت حاكميت كه در فضاي حاكي از اعتماد اجتماعي سيستم دائما خود را باز توليد مي كند. پی نوشت ها: 1-محمود شارع پور، ابعاد و كاركردهاي سرمايه اجتماعي، مجموعه مقالات مسائل اجتماعي ايران، انتشارات آگه، 1383، ص 302. 2-روبرت پاتنام، دموكراسي و سنت هاي مدني، ترجمه محمدنقي دل فروز، 1380،ص296. 3-شارع پور، همان، ص 301. 4-همان، ص 308. منبع:صبح صادقسایت های مرتبط با این مقاله تصاویر جالب و خنده دار
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 667]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها