واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ۴۰ دشت بزرگ كشور در معرض پديده فرو نشست قرار دارد
مدير دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست گفت: بسياري از دشتهاي بزرگ كشور مانند دشت قزوين و اسلامشهر به ويژه دشتهاي شرقي كشور كه بيشترين كمبود آب را دارند دچار پديده فرو نشست شدهاند، در استانهاي مركزي هم شاهد بروز اين پديده هستيم، متاسفانه در برخي دشتهاي شمالي كشور كه بارندگي زياد است نيز فرو نشست مشاهده ميشود.
فرهاد پورسخا ايرنا گفت: بارش سالانه در كشور حدود 400 ميليارد متر مكعب است كه از اين ميزان حدود 120 ميليارد متر مكعب قابليت جذب و استفاده دارند و بقيه در قالب آبهاي سطحي و آبهايي كه وارد تالاب ميشوند مورد استفاده قرار ميگيرند.
وي معتقد است ميزان مصرف كشور از منابع آبي زيرزميني به مراتب بيشتر از مقداري است كه زمان بارندگي جذب زمين ميشود، يعني اكنون از ذخيرههاي دوران قديم آبهاي زيرزميني استفاده ميشود كه اين ميزان برداشت بيش از توان طبيعي سفرههاي آبي است. به عبارتي چندين برابر بيشتر از توان اين منابع برداشت ميشود.
اين نحوه برداشت سبب ميشود تا سطح ايستايي سفرههاي زيرزميني از حد معمول پايينتر رود كه به اصطلاح ميگويند بيلان آبي كاهش يافته است، با اين تعريف ميتوان گفت بيلان آبي در دشتهاي بزرگ كشور منفي است.
بر اثر پايين رفتن سطح ايستايي آبهاي زير زميني، دشتهايي كه روي آن قرار دارند دچار فرو نشست ميشوند كه بر اثر اين فرو نشست بخش آبرفتي و اسفنجي خاك كه آب را در خودش نفوذ ميداده متراكم ميشود كه در اين شرايط ديگر قادر به جذب آب نيست در واقع حالت اسفنجي خود را از دست ميدهد و اين ديگر قابل جبران نيست.
اين اتفاقي است كه اكنون در دشتهاي كشور افتاده است و سفرههاي زيرزميني خاصيت اسفنجي خود را براي ذخير كردن آب از دست دادهاند.
مهمترين عوارض زيست محيطي اين پديده غير قابل نفوذ شدن زمين دشتهاست زيرا در اين شرايط خاك خاصيت اسفنجي و جذب آب خود را از دست ميدهد بنابر اين باران به صورت سيلاب در سطح زمين جاري ميشود.
وي افزود: وقتي دشت فرو نشست ميكند خلل و فرج خاك كه موجب جذب و نفوذ آب ميشود از بين ميرود به عبارتي خاك آن قسمت سفت ميشود بنابراين اگر دشت هم كمي شيب داشته باشد در صورت بارش باران فرصت نفوذ آب از آن گرفته شده و موجب فرسايش خاك نيز ميشود.
مساله مهم در از بين رفتن حالت اسفنجي زمين اين است كه ديگر امكان احياي مجدد آنها وجود ندارد.
بيش از 110 هزار حلقه چاه غير مجاز در كشور وجود دارد كه برداشت بيرويه از آنها موجب كاهش آبهاي زيرزميني شده است در حالي كه برداشت در اين منابع بايد متناسب با ميزان ورودي آن صورت گيرد در حالي كه ما بدون توجه به اين اصل اقدام به بهرهبرداري مي كنيم.
برداشت آب زيرزميني در ايران متناسب با روش كشورهاي توسعه يافته، صورت نگرفته در حالي كه در كشورهاي توسعه يافته 70 درصد از آبهاي زيرزميني در بخش كشاورزي استفاده ميشود، اين رقم در ايران به 93 درصد ميرسد.
اين اتفاقي است كه در اطراف درياچه اروميه رخ داده است در واقع حفر چاههاي غيرمجاز موجب شد تا جريان معكوس رخ دهد، سفرههاي زير زميني يكي از منابع تامين آب درياچه اروميه است كه به علت برداشت بيرويه از چاههاي غير مجاز از بين رفتند، در واقع برداشت بيرويه موجب پايين آمدن سطح آب اين سفرهها و در نهايت روان شدن آب شور درياچه به سمت چاهها شد و آب آنها را نيز شور كرد.
ايران جزو كشورهاي پر مخاطره جهان است و با تجربه كردن 31 مخاطره از 40 مورد، مقام سوم كشورهاي پرمخاطره در سال 2010 را به خود اختصاص داده است كه چند سالي است پديده فرو نشست نيز به آن اضافه شده است.
به اعتقاد برخي كارشناسان زمينشناسي، دشتهاي اطراف تهران هر سه سال به اندازه يك متر فرو نشست ميكند و بر اساس بررسيهاي انجام شده، تا سال 2010 ميزان فرو نشست زمين در دشت تهران 17 سانتيمتر در سال بوده كه اين رقم اكنون با افزايش بيش از دو برابري به 36 سانتيمتر در سال رسيده است.
بر اساس آمار اعلام شده بالاترين نرخ فرونشست زمين در دنيا مربوط به مكزيكوسيتي با 32 سانتيمتر در سال است.
دوشنبه 25 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]