محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831383335
خودسازی اخلاقی
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
خودسازی اخلاقی نويسنده:جواد محدثيمنبع:پيام زن قوامبخش شخصیت فرد و خانوادهبیش از آن و پیش از آنكه «اخلاق»، روشی و رفتاری ظاهری و بیرونی باشد، «ماهیت درونی» دارد و قبل از آنكه در ایجاد و تقویت اخلاق نیكو به «نمود ظاهری» توجه شود، لازم است به «ریشههای باطنی» آن توجه شود. ریشههای اخلاقریشه اخلاقیات ما، در شناختها، باورها و پایبندیهای قلبی و درونی است.میوهای كه چشمنواز است و گوارا، با ریشهها تغذیه میكند، بالنده میشود، میرسد و به صورت «ثمره» فعل و انفعالهای فراوان درونی، ظاهر میشود.اگر «اعمال صالح» و خلق و خوی نیكو بخواهد از ساقه و شاخ و برگ وجود انسان جوانه بزند و قد بكشد و سایه گسترد و بهره رساند، باید به تقویت ریشهها پرداخت.وقتی اخلاق، از یك «بافت درونی» برخوردار بود و ریشه در عمق وجود داشت، انجام كارهای نیك و برخوردهای پسندیده و داشتن منشهای متعالی انسانی و خلق و خوی الهی، به صورت خودجوش و طبیعی و روان و بیتكلّف خواهد بود، نه نیازمند حسابگری و مصلحتسنجی و ورانداز كردن و چرتكه انداختن.«حسنات» و «صالحات»، خود به خود، جریان زلالی میشود كه از آن سرچشمه میجوشد و در دشت و صحرای زندگی گسترده میشود.اینكه گفتهاند: چشمه باید از خودش آب و جوشش داشته باشد، و گرنه با آب ریختن، چشمه درست نمیشود، بر همین اساس است و چشمه خلق و خوی شایسته نیز باید منشأ درونی داشته باشد.بزرگان اخلاق، شرطِ اخلاق بودن صفات حسنه را «رسوخ» آن سجایا و مكارم در دل و جان میدانند و میگویند اگر جز این باشد، اخلاقی تصنّعی و ساختگی خواهد بود، همچون درخت خشكیدهای كه شاخ و برگی مصنوعی بر آن بیاویزند و آن را «سبزنما» سازند، یا بر درخت میوهای كه بیبار و بر است، سیب و گلابی را با نخ ببندند و بیاویزند.هر چند «نمود» این گونه درختان، سبزی و ثمردهی را میرساند، اما چون روییده از خود درخت نیست، نه دوام مییابد و نه استحكام خواهد داشت و درختی با این چنین سرسبزی تصنّعی، با وزش باد و طوفانی، عریان و در حقیقت رسوا خواهد شد.در فراز و نشیب زندگی هم، كششها و طوفانهای فراوانی است كه از دریای حوادث و صحرای عمر برمیخیزد و بادهای سهمگینی در مسیر «سلوك» میوزد. طغیان نفس و غلبه شهوت و هجوم غریزههایی مانند حبّ نفس، خودخواهی، قدرتطلبی، خودبرتربینی و ... به راحتی پردهها را كنار میزند و چهره واقعی و سیمای ساختگی را نشان میدهد.پس باید در پی آن بود كه فضایل اخلاقی، به صورت «ملكه» در آید و در جان و دل رسوخ یابد و گرنه، بیم آن است كه دستخوش امواج و طوفانها و تاراجها شود و عریانیِ صاحبانش را به نمایش بگذارد و از فرد «هیچ» نماند. خلق و خوی الهیاینكه «خدا زیباست و زیبایی را دوست میدارد»، تنها در بستر آفرینشهای هنری و ادبی نیست، بلكه در وادی «اخلاق» هم جاری و ساری است.اگر در حدیث میخوانیم: «تَخَلَّقُوا بِأخلاقِ اللّه؛ به خلق و خوی خدا آراسته شوید»، گویای آن است كه صفات نیك و ویژگیهای برجسته و زیبای الهی میتواند و باید «الگو»ی عمل و «سرمشق» رفتار باشد.خداوند، به زیباییهایی همچون: احسان، عفو، جود، حلم، صبر، ستر، عزّت، كرم، آمرزش، پذیرش و ... آراسته است و از عیوبی همچون: كینهتوزی، رسواسازی، بخل، عناد، طرد و ردّ، مبرّا و منزّه است.آراستگی به اخلاق الهی، آراستن و پیراستن خویش است، در حد توان و ظرفیت، به آن جمالها و از آن عیبها كه یاد شد.«جمال باطنی» كه در سایه تخلّق به صفات والایی است كه هم در خداست و هم ممدوح و پسندیده اوست. سیمای درون را از تناسب و تعادل و توازن برخوردار میسازد. و مگر نه آنكه اخلاق، نوعی تعادل رفتاری و پرهیز از افراط و تفریط در خصلتها و رفتارهاست؟وقتی «قوه غضبیّه» متعادل شود و تحت كنترل در آید و در اختیار انسان باشد، نام «شجاعت» به خود میگیرد كه یكی از صفات نیك و ارزشهای اخلاقی است و حد فاصل میانِ «ترس» و «تهوّر» است.نیروی شهوت و غریزه جنسی هم اگر مهار شود و از افراط و تفریط دور بماند و در خط اعتدال در آید، از آن «عفّت» پدید میآید.اگر گفتهاند كه پایه «علم اخلاق» بر چهار اصل مبتنی است: حكمت، شجاعت، عفّت و عدالت، اشاره به همین تعادل قوا و توازن كشش و كوششهاست كه در سایه آن «جمال» پدید میآید و چهره جان در سایه آن، زیبا میگردد. نقش «انتخابگری» انسانكیفیت «ساختار چهره درون»، تا حد بسیاری دست خود انسان است. انسان، موجودی «از پیش ساخته و تغییرناپذیر» نیست. سرشت او بر «جبر اخلاقی» قرار نگرفته است. پس میتواند «بودن» و «شدن» خویش را خود انتخاب كند، عوض كند، بهتر یا بدتر سازد.آنكه حس میكند در «صفات شایسته» ضعیف و عقب است، میدان برای تقویت و پیشرفت برای او باز است. دعوت دین هم به همین تعالی است. راه آن هم تقویت شناخت و انگیزه و بهرهگیری از الگوها و شاخصهای برتر و به تعبیر قرآن كریم، «تأسّی به اسوهها»ست.مسئولیت انسان هم نسبت به خوبی و بدی خویش، به خاطر همین «قدرت انتخاب» و «خصوصیت اختیار» است.چهره جان را میتوان آراست، یا آلود، این «آرایش» و «آلایش»، در گرو عمل و انتخاب خود انسان است. علم اخلاق به انسان كمك میكند كه عوامل زیباسازی سیمای باطن و اسباب زشت شدن چهره درون را بشناسیم، به آن رو كنیم و از این بگریزیم.آنكه میخواهد سیمای اخلاقیاش الهی باشد، باید «گزینشگر» خوبی باشد، برخوردار از اراده و عزم جزم، گریزان از تباهی و پستی، مشتاق رسیدن به قله، بیزار از ماندن در دره و منجلاب، آگاه از زشتیها و زیباییها.وقتی حیوانات، در اثر تمرین و ممارست و تكرار و تربیت، عوض می‌شوند، چرا انسان نتواند عوض شود؟ با آنكه در خمیرمایه آدمی، قدرت انتخاب و فروغ خرد و حكمت، و تمیز خیر و شرّ و صلاح و فساد نهفته است و از نگاه مكتب و قرآن نیز عنوان «خلیفةاللّه» دارد. فطرتش بر خداگونگی در صفات و كمالات است، به شرط آنكه وسوسههای ابلیسی و تمایلات نفسانی و كششهای حیوانی، او را از فطرت پاك الهیاش دور نسازد.هر انسانی میتواند «حرّ» شود و از «فجور» به «فلاح» برسد، به شرط آنكه در انتخاب، درست و دقیق عمل كند.انسان، پیوسته در جدال با دشمن درونی است. پیروزی در این جدال، هر چند دشوار اما پربركت است. به زحمت میتوان در مدار خلق و خوی محمدی و سیره فاطمی و علوی و مشی و مرام حسینی زیست، ولی زیبایی روح انسان هم در همین مدار شكل میگیرد. آرایش جانكسی كه بتواند از «كوردلی» رها شود و به «بصیرت» برسد، زیباست. آنكه بتواند «بیماری روح» را هم به موازات مرض جسم درمان كند، پویای راه عترت است. داشتن «قلب خاشع» و «خُلق حسن» و «تواضع در رفتار» و «ادب در گفتار»، نشانههایی از آراستگی چهره جان به زیور اخلاق است.سنگدلان، كوردلان، بیماردلان و تیرهدلان اگر ندانند دچار چه آفتی شدهاند، خودِ این غفلت از بیماری، بزرگترین بیماری است. مگر نه اینكه شناختِ درد، نیمی از درمان است؟! وقتی خانه دل تاریك است و هیچ روزنهای برای تابش نور حكمت و حقیقت ندارد، اگر به حالش رسیدگی نشود، این تیرگی تباهش میكند و درِ سعادت را به رویش میبندد.رسیدگی به وضعیت درون و مداوای آن و زدودن بتهای نفسانیات از كعبه دل، پیششرط «اشراق حق» بر «رواق جان» است.چهره دل را باید شست و با «آب توبه و پشیمانی» آن را از آلودگیهای گناه و نفسپرستی و غفلت و غرور تطهیر كرد. جان باید مثل آینه باشد، شفاف و زلال، تا هم جلوهگاه كمالات قرار گیرد، هم مورد عنایت الهی باشد، چرا كه پروردگار هستی، بیش از «برون»، به «درون» مینگرد و بیش از «قال» به «حال» توجه میكند.خدا و پیامبر و قرآن، به آلایندهای به نام «نفس اماره» هشدارمان دادهاند.گفتهاند كه: نفس عاصی و سركش، دشمن آشتیناپذیر انسان و سیر كمالی اوست. با آن نباید كنار آمد، بلكه باید با جاذبهها و وسوسههایش جنگید.با دشمن نفس، صلح كردن ننگ استچون در همه حال، با خرد در جنگ استهر چند سخن ز آشتی میگویدخصمی است كه آتشبس او نیرنگ است اگر نفس را در زندان خوف و حریم صبر و عفاف و قید و بند تقوا و خویشتنداری محبوس نكنیم و دل را به روی وسوسههای شیطانی نبندیم، در سلطهجوییاش بر «بُعد فطری» و «جنبه عقلانی»، حد و مرزی نمیشناسد.اگر انسان نتواند بر نفس خویش امیر و حاكم شود، اسیر و محكوم آن خواهد شد و اسیر نفس كجا و امیر نفس كجا؟!دربانیِ دل و نظارت بر حالات آن، برای سالكی كه میخواهد از معبر تهذیب نفس عبور كند و به كمال اخلاقی و عرفان برسد، ضرورتی اجتنابناپذیر است.قلب انسان نیز همچون قلعهای است كه دشمنان و مهاجمانی متعدد، در صدد دستیابی و رخنه در آنند. هوشیاری و بصیرت انسان، راه نفوذی ابلیس را به درون این قلعه میبندد و خوشخیالی و خاطرجمعی از خطر وساوس شیطانی، آن را به تصرف نفس اماره در میآورد و این نخستین خاكریزی است كه وقتی سقوط كند و دیوار درونیِ این برج و بارو در هم فرو ریزد، دیگر چیزی جلودار پیشروی دشمن نیست. درون ابر، بیرون آفتاب!برج و باروی «قلعه وجود»، باید از درون استحكام داشته باشد. تربیت و تهذیب و تزكیه اخلاقی، قوامبخشی به آن حصار داخلی است.بنیان خانوادهها نیز، اگر بر پایه اخلاق و معنویت و ارزشها استوار شده باشد، دیرپا و استوار خواهد ماند.نباید فریب ظاهر پر زرق و برق زندگیها و چهرهها را خورد. درون تا چه حد مستحكم است؟به قول شاعر:خندهام میبینی و از گریه دل غافلیخانه ما از درون ابر است و بیرون، آفتابسستی درون نهاد خانواده و تزلزل داخلی شخصیت اخلاقی انسان، هرگز با ثروت و درآمد و رفاه و تجمل، جبرانشدنی نیست.آرامش درونی و طمأنینه روانی، سرمایهای است كه در زندگی خودساختگان و آراستگان به «جمال باطن» یافت میشود، آن هم در سایه اخلاق و معنویت است.اگر باطن، آلوده و در هم ریخته و از هم پاشیده باشد، از جلوه ظاهری هیچ كاری ساخته نیست. تربیت فرزندان بر اساس «معیارهای اخلاقی»، مصونسازی آنان از آفتهای بیرونی و هجومهای خارجی است، پس نباید آن را كماهمیت دانست.اگر كسانی از حسادت و خودخواهی فرزندان رنج میبرند، یا بیمبالاتی نسبت به تعهدات اجتماعی را شاهدند، رذیلههای اخلاقی آنان را مایه شرمساری خانواده و فامیل میبینند و در پی داشتن خانوادهای سرفراز و جامعهای سالم و روابطی پاك و صمیمیاند، حل این مشكلات را در «خودسازیهای اخلاقی» بجویند و عشقها و علاقههای فرزندان را در بستری از خوبیها و خوبان و پاكان جاری سازند و برای آنان الگوهایی خداپسند معرفی كنند كه وجود و زندگی و رفتارشان، تابلویی است كه «مكارم اخلاق» را نشان میدهد.در سخن خواجه عبداللّه آمده است:«آنكه از معرفت حق دور است، نه آدمی است، بلكه ستور است.روز را چه گناه، اگر شبپره كور است؟»اگر راه غرب، سر از «انحطاط اخلاقی» برآورده است، امت محمدی كه فلسفه بعثت پیامبرشان تكمیل «مكارم اخلاق» است، نباید از راهی روند كه غرب در نهایتِ راهِ دور از اخلاق و فضیلتش، به آنجا رسیده است.
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 279]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها