واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: راه مبارزه با رياكاري
راه مبارزه با رياكارى، مانند همه اخلاق و اعمال مذموم و ناپسند، دو چيز است: 1- توجه به علل و ريشههاى آن براى خشكانيدن و نابود كردن آنها، 2- مطالعه در پيامدهاى آن براى آگاه شدن از عواقب دردناكى كه در انتظار آلودگان به اين اخلاق مذموم است.ريشه ريا همان «شرك افعالى» و عدم توجه به حقيقت توحيد است. اگر پايههاى توحيد افعالى در درون جان ما محكم شود و بدانيم عزّت و ذلّت و روزى و نعمت به دست خدا است و دلهاى مردم نيز در اراده و اختيار اوست هرگز به خاطر جلب رضاى اين و آن اعمال خود را آلوده به ريا نمىكنيم!اگر به يقين بدانيم كسى كه با خداست همه چيز دارد، و كسى كه از او جداست فاقد همه چيز است، و به مصداق «اِنْ يَنْصُرُكُمْ اللهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ اِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَاالَّذى يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ؛ اگر خداوند شما را يارى كند هيچ كس بر شما غلبه نخواهد كرد و اگر دست از يارى شما بر دارد هيچ كس نمىتواند شما را يارى كند!»(1)و اگر به اين حقيقت قرآنى توجه كنيم كه تمام عزّت نزد خدا و به دست خداست: «اَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَاِنَّ الْعِزَّةَ لِلّهِ جَميْعاً؛ آيا كسانى كه با دشمنان خدا طرح دوستى مىريزند مىخواهند عزّت و آبرو نزد آنها كسب كنند، با اين كه همه عزّتها از آن خداست!»(2)بعضى از علماى اخلاق گفتهاند ريشه اصلى رياكارى حبّ جاه و مقام است كه اگر آن را تشريح كنيم به سه اصل باز مىگردد: علاقه به ستايش مردم، فرار از مذّمت و نكوهش آنها، و طمع ورزيدن به آنچه در دست مردم است.آرى! اگر ايمان به اين امور در اعماق جان مستقر شود دليلى ندارد كه انسان براى جلب توجّه مردم و كسب وجاهت و آبرو يا جلب اعتماد آنها خود را آلوده به اعمال نفاق آلود كند!بعضى از علماى اخلاق گفتهاند ريشه اصلى رياكارى حبّ جاه و مقام است كه اگر آن را تشريح كنيم به سه اصل باز مىگردد: علاقه به ستايش مردم، فرار از مذّمت و نكوهش آنها، و طمع ورزيدن به آنچه در دست مردم است.سپس مثالى براى آن در مورد جهاد فى سبيل الله مىزنند كه انسان گاه به جهاد مىرود براى اين كه مردم از شجاعت و قهرمانى او سخن بگويند، و گاه به جهاد مىرود تا او را به ترسو بودن متهم نسازند، و گاه به خاطر به چنگ آوردن غنائم جنگى قدم در ميدان مىگذارد! تنها كسى مىتواند از جهادش بهره بگيرد كه براى عظمت آئيين حق و دفاع از دين خدا پيكار كند.اين از يك سو، و از سوى ديگر، هنگامى كه انسان به آثار مرگبار رياكارى بينديشد كه:ريا همچون آتش سوزانى است كه در خرمن اعمال انسان مىافتد و همه را خاكستر مىكند؛ نه تنها عبادات و طاعات انسان را بر باد مىدهد بلكه گناه عظيمى است كه مايه روسياهى صاحب آن در دنيا و آخرت است.ريا همچون موريانهاى است كه ستونهاى كاخ سعادت انسان را از درون تهى مىكند و بر سر صاحبش ويران مىسازد. رياكارى نوعى كفر و نفاق و شرك است.رياكارى شخصيت انسان را در هم مىكوبد و آزادگى و حريّت و كرامت انسانى را از او مىگيرد و بدبخترين مردم در قيامت رياكارانند!بعضى از علماى اخلاق گفتهاند: يكى از راههاي درمان عمل ريا اين است كه انسان براى پنهان نگاه داشتن عبادات و حسنات خود تلاش كند و به هنگام عبادت در را بر روى خود ببندد، و هنگام انفاق و كارهاى خير ديگر سعى بر كتمان آن نمايد تا تدريجاً به اين كار عادت كند.توجه به اين حقايق، اثر باز دارنده مهمى بر رياكاران دارد.اين نكته نيز قابل توجه است كه پنهان كردن نيّتهاى آلوده به ريا، براى مدت طولانى ممكن نيست، و رياكاران غالباً در همين دنيا شناخته و رسوا مىشوند و از لا به لاى سخنان و رفتار آنها آلودگى نيّت آنها فاش مىشود، و ارزش خود را نزد خاصّ و عام از دست مىدهند؛ توجه به اين معنى نيز اثر بازدارنده مهمى دارد.لذتى كه از عمل خالص و نيّت پاك به انسان دست مىدهد با هيچ چيز قابل مقايسه نيست، و همين امر براى خلوص نيّت كافى است.بعضى از علماى اخلاق گفتهاند: يكى از راههاي درمان عمل ريا اين است كه انسان براى پنهان نگاه داشتن عبادات و حسنات خود تلاش كند و به هنگام عبادت در را بر روى خود ببندد، و هنگام انفاق و كارهاى خير ديگر سعى بر كتمان آن نمايد تا تدريجاً به اين كار عادت كند.ولى اين به آن معنا نيست كه از شركت در جمعه و جماعت و مراسم حج و اعمال دسته جمعى ديگر خوددارى نمايد كه آن نيز ضايعهاى است بزرگ! پينوشتها:1. سوره آل عمران، 160.2. سوره نساء، 139.برگرفته از اخلاق در قرآن، ج 1، آيةالله مكارم شيرازي،با تصرف.تنظيم تبيان، هدهدي.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 493]