واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: سلامت-فرارسيدن فصل زمستان و بارش برف براي همه شادي آفرين نيست. اگر شما جزو كساني هستيد كه ميبينيد با كوتاه شدن روزها و افزايش سرما، برخلاف دوستانتان بيشتر دچار خوابآلودگي، كاهش انرژي، پرخوري، افزايش خواب و دور افتادن از اجتماع شدهايد و نميتوانيد مثل آنها شاداب باشيد، شايد از اين حالت تعجب كنيد. ولي در نظر داشته باشيد كه تمامي اينها ميتوانند نشان دهنده ابتلاي شما به يك مشكل بسيار شايع به نام اختلال عاطفي فصلي (برخي به آن افسردگي در زمستان هم ميگويند) كه در فصل زمستان زياد ديده ميشود، باشند. اين اصطلاح زماني مرسوم شد كه روانپزشك معروف، دكتر نورمن روزنتال، در فصل زمستان سال 1984 از آفريقاي جنوبي به نيويورك رفت و در زمستان سرد و كوتاه آنجا از به هم ريختن خلق و خوي خود متعجب شد. وي پس از انجام بررسيها و تحقيقات فراوان متوجه شد كه خيلي از مردم جامعه دچار چنين حالتي ميشوند. البته چنين حالتي مدتها قبل و در قرن ششم ميلادي در ساكنان اسكانديناوي به عنوان اشخاصي كه شادابي و نشاط آنها در فصل زمستان كاهش مييافت رخ داده بود ولي بررسي آن تا سال 1984 مورد توجه جدي قرار نگرفت. جالب اينجاست كه براساس تحقيقات، اين حالت در نواحي گرمسيري بسيار نادر است ولي شيوع آن با دور شدن از استوا و با افزايش طول جغرافيايي و در نواحي كه نور خورشيد در آنها كاهش يافته است، افزايش مييابد به طوري كه چيزي در حدود 20 درصد از سوئديها گرفتار آن بوده و بسياري از ساكنان ديگر كشورهاي اسكانديناوي هم به آن مبتلا هستند. به اين ترتيب، طبيعي است كه مردم نواحي قطبي بيشترين حساسيت را به ويژه به دليل اثرات شبهاي بلند و طولاني قطبي نسبت به اين اختلال داشته باشند. علاوه بر اين، بررسيها نشان دادهاند كه اختلال عاطفي فصلي در خانمها بيشتر ديده شده و شيوع آن در افراد كوچكتر از 20 سال كمتر است. اختلال عاطفي فصلي در بسياري از موارد ساده است ولي گاهي هم ممكن است به يك اختلال جدي تبديل شده و حتي بستري شدن در بيمارستان را ايجاب كند، به ويژه در مواردي كه علايم افسردگيهاي شديد را تقليد ميكند. البته اشخاص مبتلا به اين حالت غالبا در طول سال و در ديگر فصول نيز داراي سلامت روحي و رواني طبيعي بوده و شاداب هستند و بيشتر علايم افسردگي را در فصل زمستان تجربه ميكنند. از كجا ميآيد؟ با وجود شيوع خيلي زياد دانشمندان هنوز به طور دقيق علت اختلال عاطفي فصلي را پيدا نكردهاند. البته آنها عللي همچون وراثت، سن و ساختار شيميايي بدن را در ايجاد اين حالت دخيل ميدانند. از طرف ديگر، بسياري از متخصصان بر اين باورند كه تغييرات خلقي در فصل زمستان بيشتر به نور روزانه مرتبط هستند تا كاهش درجه حرارت. آنها يكي از دلايل اين امر را شيوع زياد اختلال عاطفي فصلي در قسمتهايي از كره زمين ميدانند كه با وجود كاهش يافتن نور خورشيد، فصل زمستان خيلي سردي ندارند. به عقيده آنها، كاهش نور خورشيد ميتواند ريتمهاي شبانهروزي بدن (كه ساعت دروني بدن شما را تنظيم ميكند) را تحت تاثير قرار دهد. ساعت دروني بدن، به شما اين اجازه را ميدهد تا متوجه زمان خواب و بيداري شويد و اختلال در اين موضوع ميتواند در بروز علايم اختلال عاطفي - فصلي دخالت داشته باشد. بسياري از دانشمندان معتقدند كه تغييرات سطوح هورموني به نام ملاتونين ميتواند در ساختار شيميايي بدن و تغييرات آن در طول فصل زمستان، دخالت داشته باشد. آنها متوجه شدهاند كه توليد اين هورمون طي شبهاي طولاني زمستان، افزايش مييابد كه يكي از دلايل آن را وجود يك سري ارتباطات مستقيم بين شبكيه چشم و غده پينهآل (غده ترشحكننده هورمون ملاتونين) ميدانند. از طرف ديگر، كمبود يك ماده شيميايي ديگر بدن به نام سروتونين هم به عنوان يك علت اختلال عاطفي در فصل زمستان مطرح شده است. جالب اينجاست كه تحقيقات نشان ميدهند مواجهه با نور مصنوعي ميتواند با تحريك توليد سروتونين، موجب بهبود وضعيت بيمار شود. آيا شما هم مبتلا هستيد؟ بررسيها حاكي از آن هستند كه علايم اختلال عاطفي فصلي به صورت دورهاي بوده و طي يك فصل خاص بيشتر ديده ميشوند و سپس از بين ميروند. براساس تحقيقات انجام شده، علايم و نشانههاي اين اختلال غالبا در فصل زمستان ظاهر شده و با فرا رسيدن بهار از بين ميروند. متخصصان ميگويند: اگر فردي در فصل زمستان و به طور مداوم به يك سري از علامتها و نشانههاي شناخته شده دچار شده باشد، در معرض خطر ابتلا به اختلال عاطفي فصلي قرار دارد. اين علايم و نشانهها عبارتند از: افسردگي، اضطراب، كمبود انرژي لازم براي انجام دادن كارها، دور شدن از اجتماع، افزايش خواب و خواب آلودگي، كاهش علاقه به انجام فعاليتهايي كه يك زماني لذتبخش بودهاند مانند رفتن به مهماني و ساير تفريحات، پرخوري به ويژه خوردن غذاهاي سرشار از كربوهيدارت، افزايش وزن و اشكال در تمركز و پردازش اطلاعات. البته بسياري از شما ممكن است به طور طبيعي در برخي از روزهاي فصل زمستان احساس بيحوصلگي يا بيحالي كنيد. اگر اين احساس به مدت چند روز پشت سر هم طول كشيد و زندگي به حالت طبيعي برنگشت بهتر است با پزشك مشورت كنيد به ويژه در مواردي كه سيستم خواب يا اشتهاي شما به هم ميريزد و يا اگر دچار افكاري نظير آسيب به خود شدهايد. تشخيص اختلال عاطفي فصلي غالبا براي پزشكان مشكل است زيرا بسياري از بيماريها مثل افسردگي، ميتوانند علايم اين اختلال را تقليد كنند. پزشكان براي تشخيص اختلال عاطفي فصلي بيشتر به سه نكته توجه ميكنند: 1) وجود احساس افسردگي يا ساير علايم و نشانههاي اختلال عاطفي فصلي در فصل زمستان و دو سال پشت سر هم. 2) وجود رفتار و احساس طبيعي در فصول ديگر سال. 3) توجيهناپذير بودن تغييرات خلق و خو و رفتار. چه بايد كرد؟ اگر شما جزو افرادي هستيد كه به اختلال عاطفي فصلي در زمستان مبتلا شده ايد، نبايد نگران باشيد زيرا اين حالت در اغلب موارد با موفقيت كنترل ميشود. براي درمان اين اختلال، پزشكان انجام مواردي نظير نوردرماني، تجويز دارو و روان درماني را توصيه كردهاند. البته آنها نوردرماني را به عنوان درمان اصلي براي اكثر مبتلايان به اختلال عاطفي فصلي در زمستان در نظر گرفته و ساير روشها به عنوان كمكي به اين روش به كار برده ميشوند. در نور درماني از فرد مبتلا به اختلال عاطفي فصلي خواسته ميشود كه هر روز صبح به مدت 30 تا 60 دقيقه در فاصله چند متري از يك لامپ خاص كه روشنايي آن 10 تا 20 برابر روشنتر از يك نور معمولي است قرار بگيرد. البته ميتوان در حين درمان به انجام فعاليتهايي مانند خوردن صبحانه يا خواندن در هنگام نشستن رو به روي نور ادامه داد. بررسيها نشان دادهاند كه نور درماني يك روش بسيار آسان با عوارض جانبي ناچيز است و در 85 درصد از موارد به كاهش واضحي در علايم منجر ميشود. البته اين درمان بايد به طور روزانه و به مدت چند هفته (شايد حتي تا فرارسيدن فصل بهار) ادامه پيدا كند. گاهي ممكن است پزشكان يك سري داروهاي خاص را هم همراه با نوردرماني تجويز كنند. از سوي ديگر رواندرماني به اشخاص مبتلا به اختلال عاطفي فصلي كمك ميكند تا بتوانند موارد منفي را شناسايي و اصلاح كنند و يا راههايي براي كاهش استرس در زندگي روزمره و جلوگيري از بروز علائم اختلال عاطفي فصلي در افراد مستعد پيدا كنند. پنج توصيه اگر ميخواهيد در فصل زمستان با نشاط باشيد و از احتمال ابتلا به اختلال عاطفي فصلي جلوگيري كنيد، پنج توصيه زير را در نظر داشته باشيد: 1) افزايش مقدار نور در خانه در فصل زمستان. 2) بيرون رفتن از خانه در روزهاي آفتابي در فصل زمستان. 3) ورزش كردن به طور مرتب. ورزش به بهبود استرس و كاهش اضطراب كمك ميكند. 4) پيروي از توصيههاي لازم به منظور آرامش و كنترل استرس. 5) در صورت امكان، سفرهاي تفريحي به نواحي گرم و آفتابي در فصل زمستان.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 552]